بررسی ارتباط بین سبک های رهبری تحول گرا و مبادله ای با خلاقیت کارکنان ( مطالعه موردی : آموزش و پرورش شهرستان سنندج)

فهرست عناوین

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

چکیده ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1

فصل اول – کلیات پژوهش

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

1-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………..  3

1-2 بیان مساله ………………………………………………………………………………………………………………………………..  3

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش ………………………………………………………………………………………………………..  5

1-4  اهداف پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………..    6

1-5 فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..  7

1-6 تعریف مفهومی متغیرهای پژوهش ……………………………../……………………………………………………………..  8

1-7 تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش ………………………………………………………………………………………………. 8

1-8 روش انجام پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………….  9

1-9 قلمرو پژوهش  ………………………………………………………………………………………………………………………  10

1-9-1 قلمرو زمانی ……………………………………………………………………………………………………..10

1-9-2 قلمرو مکانی ……………………………………………………………………………………………………..10

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

1-9-3 قلمرو موضوعی ………………………………………………………………………………………………….10

1-10 جامعه و نمونه آماری ………………………………………………………………………………………………………………10

1-11 روش نمونه گیری …………………………………………………………………………………………………………………..10

1-12  روش گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………….10

1-13 فنون آماری …………………………………………………………………………………………………………………………….10

فصل دوم – مبانی نظری پژوهش

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

2-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………12

2-2  مبانی نظری سبک های رهبری ………………………………………………………………………………………………..  14

2-2-1 رهبری ………………………………………………………………………………………………………………………………  14

2-2-2 نقش و وظیفه رهبری …………………………………………………………………………………………………………… 16

2-2-2-1 وظایف رهبری …………………………………………………………………………………………………………………16

2-2-3 ویژگی رهبری ……………………………………………………………………………………………………………………. 17

2-2-4 خلاقیت در رهبری ……………………………………………………………………………………………………………   18

2-2-5 رهبر سازمان خلاق ……………………………………………………………………………………………………………… 20

2-2-6 مطالعات رهبری …………………………………………………………………………………………………………………  21

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

2-2-7 رهبری تحول گرا ……………………………………………………………………………………………………………….  24

2-2-7-1 ویژگی رهبران تحول گرا ………………………………………………………………………….   28

2-2-7-2 چالشهای رهبر تحول گرا …………………………………………………………………………… 28

2-2-7-3 ابعاد رهبری تحول گرا ………………………………………………………………………………. 29

2-2-8 رهبری مبادله ای ………………………………………………………………………………………………………………… .31

2-2-8-1 ابعاد رهبری مبادله ای ……………………………………………………………………………….  32

2-2-9 ارتباط بین رهبری تحول گرا و رهبری مبادله ای …………………………………………………………………….. 34

2-2-10 سبک رهبری ……………………………………………………………………………………………………………………. 36

2-2-10-1 تئوری خصوصیات فردی رهبری ………………………………………………………………………………………38

2-2-10-2 تئوری سبک های رفتاری ………………………………………………………………………………………………  39

2-2-10-2-1 سبک های مبتنی بر به کارگیری اختیار و اقتدار ……………………………………………  40

2-2-10-2-2 شبکه مدیریت بلیک و موتن ……………………………………………………………………….40

2-2-10-2-3 سیستم های مدیریت لیکرت ………………………………………………………………………42

2- 2- 10-2-4 مطالعات ایالتی اوهایو ……………………………………………………………………………..43

2-2-10-2-5 مطالعات دانشگاهی میشیگان ………………………………………………………………………44

2-2-10-3 نظریات اقتضایی …………………………………………………………………………………………………………..  44

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

2-2-10-3-1 الگوی اقتضایی فیدلر ………………………………………………………………………………….45

2-2-10-3-2 نظریه مسیر هدف ……………………………………………………………………………………….47

2-2-10-3-3 نظریه دوره زندگی ………………………………………………………………………………………48

2-2-10-3-4 نظریه مشارکتی …………………………………………………………………………………………..49

2-2-10-3-5 نظریه رهبری وضعیتی ………………………………………………………………………………….50

2-2-10-4 نظریات نوین رهبری  …………………………………………………………………………………………………… 51

2-2-10-4-1 نظریه اسناد رهبری………………………………………………………………………………………..51

2-2-10-4-2 جایگزین های رهبری ……………………………………………………………………………………51

2-2-10-4-3 رهبری ممتاز ………………………………………………………………………………………………..52

2-2-10-4-4 رهبری خدمتگذار …………………………………………………………………………………………53

2-2-10-4-5 رهبری کاریزماتیک ……………………………………………………………………………………….54

2-2-10-4-6 نظریه تبادل رهبر- اعضا ………………………………………………………………………………..55

2-2-10-4-7 رهبری تمام عیار …………………………………………………………………………………………..56

2-2-10-4-8 رهبری عدم مداخله گر …………………………………………………………………………………57

2-3 بخش دوم – خلاقیت ……………………………………………………………………………………………………………… 58

2-3-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………   58

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

2-3-2 معانی خلاقیت ……………………………………………………………………………………………………………………  59

2-3-2-1 معنای لغوی ………………………………………………………………………………………………………59

2-3-2-2 معنای اصطلاحی ………………………………………………………………………………………………..59

2-3-3 تفاوت خلاقیت و نوآوری ………………………………………………………………………………………………….   62

2-3-4 اصول اولیه خلاقیت ……………………………………………………………………………………………………………  63

2-3-5 خلاقیت وراثتی یا آموختنی ………………………………………………………………………………………………….. 64

2-3-6 عناصر خلاقیت …………………………………………………………………………………………………………………… 64

2-3-6-1 مهارت مربوط به موضوع ………………………………………………………………………………………64

2-3-6-2 مهارت مربوط به خلاقیت ……………………………………………………………………………………..65

2-3-6-3 انگیزه ………………………………………………………………………………………………………………..66

2-3-7 نقش و اهمیت خلاقیت ……………………………………………………………………………………………………….. 67

2-3-7-1 نقش و اهمیت خلاقیت از جنبه کلی و عمومی ……………………………………………………..67

2-3-7-2 نقش و اهمیت خلاقیت از جنبه فردی  ………………………………………………………………..68

2-3-7-3 نقش و اهمیت خلاقیت از جنبه سازمانی ……………………………………………………………. 68

2-3-8 فرآیند خلاقیت …………………………………………………………………………………………………………………..  69

2-3-9 نظریه های خلاقیت …………………………………………………………………………………………………………….. 71

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

2-3-9-1 نظریه روح خدایی ……………………………………………………………………………………………..71

2-3-9-2 نظریه  خلاقیت آریتی ……………………………………………………………………………………..   71

2-3-9-3 نظریه  تعادل یا دیوانگی …………………………………………………………………………………..  71

2-3-9-4نظریه خلاقیت فطری ……………………………………………………………………………………..  72

2-3-9-5 نظریه خلاقیت تایلور ……………………………………………………………………………………….. 72

2-3-9-6 دیدگاه عصب شناختی ……………………………………………………………………………………… 72

2-3-9-7 دیدگاه شناختی ………………………………………………………………………………………………… 73

2-3-9-8 دیدگاه روانشناسی اجتماعی ………………………………………………………………………………. 73

2-3-9-9 دیدگاه روان سنجی ……………………………………………………………………………………………74

2-3-9-10 دیدگاه رفتارگرایی …………………………………………………………………………………………. 74

2-3-9-11 دیدگاه روانکاوی ………………………………………………………………………………………….. 74

2-3-9-12 دیدگاه بوم شناختی ……………………………………………………………………………………….. 75

2-3-9-13 نظریه گیل فورد ……………………………………………………………………………………………. 75

2-3-10 کارایی خلاقیت در مدیریت ……………………………………………………………………………………………….. 76

2-3-11 رشد دادن خلاقیت و نوآوری …………………………………………………………………………………………….. 76

2-3-12 روش های تفکر ……………………………………………………………………………………………………………….. 77

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

2-3-13 انگیزش به خلاقیت و نوآوری ……………………………………………………………………………………………. 77

2-3-13-1 چگونگی رغبت دادن به خلاقیت ………………………………………………………………..78

2-3-13-1-1 عوامل ساختاری ………………………………………………………………….78

2-3-13-1-2 عوامل فرهنگی ……………………………………………………………………78

2-3-13-1-3 منابع انسانی ……………………………………………………………………….78

2-3-14 فنون ایجاد رغبت به خلاقیت ……………………………………………………………………………………………… 79

2-3-14-1 توفان مغزی ……………………………………………………………………………………………..80

2-3-14-2 فن اشتراک مساعی ……………………………………………………………………………………80

2-3-14-3 فن تحلیل سیستمی ……………………………………………………………………………………80

2-3-14-4 فن نشست غیر رسمی ……………………………………………………………………………….81

2-3-14- 5 ارتباط اجباری …………………………………………………………………………………………81

2-3-15 موانع خلاقیت ………………………………………………………………………………………………………………….. 82

2-3-15-1 موانع محیطی ………………………………………………………………………………………….82

2-3-15-2 موانع فردی ……………………………………………………………………………………………82

2-3-16 عوامل شکست خلاقیت …………………………………………………………………………………………………….  82

2-3-17 ویژگی افراد خلاق ……………………………………………………………………………………………………………  83

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

2-3-18 مقایسه مدیران خلاق با غیر خلاق ………………………………………………………………………………………. 85

2- 3 – 19  جایگاه خلاقیت در آموزش و پرورش ……………………………………………………………………………  86

2-3-20 نقش مدیر در پرورش خلاقیت …………………………………………………………………………………………… 87

2-3-21 خصوصیات مدیر خلاق …………………………………………………………………………………………………….. 88

2-3-22 خلاقیت در سازمان …………………………………………………………………………………………………………… 88

2-3-23 ویژگی سازمان خلاق ………………………………………………………………………………………………………… 88

2-4 پیشینه پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………….90

2-4-1 پیشینه داخلی …………………………………………………………………………………………………….90

2-4-2 پیشینه خارجی …………………………………………………………………………………………………. 92

2-5 جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………………………….. .98

2-6 مدل مفهومی پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………. 99

فصل سوم – روش شناسی پژوهش

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

3-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………101

3-2 روش پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………. 101

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

3-3 جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………………………………… 102

3-4 حجم نمونه و روش نمونه گیری …………………………………………………………………………………………….. 102

3-5 روش گردآوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………………………. 102

3-6 ابزار گردآوری داده ها   …………………………………………………………………………………………………………. 103

3-7 روایی و پایایی ابزار اندازه گیری …………………………………………………………………………………………….. 104

3-7-1 تعیین روایی پرسشنامه ……………………………………………………………………………………. 104

3-7-2 تعیین پایایی پرسشنامه ……………………………………………………………………………………. 105

3-8 روش آماری …………………………………………………………………………………………………………………………..106

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل داده ه

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

4-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………108

4-2 آمار توصیفی … …………………………………………………………………………………………………………………….. 108

4-2-1 ویژگی جمعیت شناختی پاسخ دهندگان …………………………………………………………………………………108

4-2-1-1 جنسیت ……………………………………………………………………………………………………….109

4-2-1-2 تحصیلات …………………………………………………………………………………………………….110

4-2-1-3 سابقه خدمت …………………………………………………………………………………………………111

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

4-2-1-4 سن ………………………………………………………………………………………………………………112

4-2-2 توصیف وضعیت پاسخ دهندگان به لحاظ سبک رهبری …………………………………………………………..113

4-2-3 آمار توصیفی مولفه ها ………………………………………………………………………………………………………….114

4-2-3-1 نفوذ آرمانی ……………………………………………………………………………………………………114

4-2-3-2 تحریک ذهنی …………………………………………………………………………………………………116

4-2-3-3 انگیزه الهام بخش ……………………………………………………………………………………………117

4-2-3-4 ملاحظات فردی ………………………………………………………………………………………………118

4-2-3-5 پاداش مشروط …………………………………………………………………………………………………119

4-2-3-6 مدیریت فعال ………………………………………………………………………………………………….120

4-2-3-7 مدیریت منفعل …………………………………………………………………………………………………..121

4-2-3-8 خلاقیت ……………………………………………………………………………………………………………123

4-3 آمار استنباطی…………………………………………………………………………………………………………………………..127

4-3-1 بررسی نرمال بودن متغیرها …………………………………………………………………………………………………..127

4-3-2 تحلیل عامل اکتشافی ………………………………………………………………………………………………………….128

4-3-3 تحلیل عامل تائیدی …………………………………………………………………………………………………………….129

4-3-3-1 تخمین استاندارد مدل …………………………………………………………………………………….130

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

4-3-3-2 مدل T-values…………………………………………………………………………………………….131

4-3-4 ارزیابی مدل مفهومی ……………………………………………………………………………………………………………133

4-3-4-1 بررسی شاخصهای مدل تحت بررسی ………………………………………………………………134

4-3-4-2 برآورد بارهای عاملی………………………………………………………………………………………135

4-3-4-3 مدل T-values…………………………………………………………………………………………….136

4-3-5 آزمون فرضیه ها ………………………………………………………………………………………………………………….137

فصل پنجم- نتیجه گیری و پیشنهادات

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

5-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………147

5-2مروری بر فصول پنجگانه ………………………………………………………………………………………………………….147

5-3 یافته های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………..148

5-3-1 یافته های توصیفی پژوهش …………………………………………………………………………………148

5-3-2 یافته های استنباطی پژوهش ………………………………………………………………………………..148

5-4 موانع و محدودیت های پژوهش ……………………………………………………………………………………………….153

5-5 پیشنهادات پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………….154

5-5-1 پیشنهادات منتج از فرضیات پژوهش ……………………………………………………………….154

5-5-2 پیشنهادات به پژوهشگران آینده ………………………………………………………………………154

فهرست جدول ها

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

جدول 1-1: ابعاد سبک های رهبری و ارتباط آنها با سوالات ………………………………………………………………….9

جدول2-1 : تعاریف رهبری ………………………………………………………………………………………………………………15

جدول 2-2 : مطالعات مربوط به رهبری ……………………………………………………………………………………………..22

جدول 2-3 : مقایسه فعالیت های رهبری سنتی و تحول گرا ………………………………………………………………….27

جدول 2-4 : مولفه های رهبری تحول گرا ………………………………………………………………………………………….31

جدول 2-5 : سبک ها و تئوری های رهبری ………………………………………………………………………………………..38

جدول 2-6 : جایگزین های رهبری ……………………………………………………………………………………………………52

جدول 2-7 : ویژگی رهبران خدمتگزار ……………………………………………………………………………………………….53

جدول 2-8 : تعاریف خلاقیت ………………………………………………………………………………………………………….61

جدول 2-9 : عناصر و اجزای خلاقیت ……………………………………………………………………………………………….67

جدول 2-10 : پیشینه داخلی پژوهش ………………………………………………………………………………………………….95

جدول 2-11 : پیشینه خارجی پژوهش ……………………………………………………………………………………………….96

جدول3-1: اطلاعات مربوط به حجم جامعه و نمونه ………………………………………………………………………….102

جدول 3-2 : ارتباط بین شاخصها و گویه ها ……………………………………………………………………………………..104

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

جدول3-3 :میزان پایایی پرسشنامه های پژوهش………………………………………………………………………………….106

جدول 4-1 توزیع فراوانی جنسیت نمونه ………………………………………………………………………………………….108

جدول 4-2 توزیع فراوانی تحصیلات نمونه ………………………………………………………………………………………109

جدول 4-3 توزیع فراوانی سنوات نمونه …………………………………………………………………………………………..110

جدول 4-4 توزیع فراوانی سن نمونه ………………………………………………………………………………………………..111

جدول 4-5 توزیع فراوانی سبک های رهبری  …………………………………………………………………………………..112

جدول 4-6 بررسی وضعیت مولفه نفوذ آرمانی ………………………………………………………………………………….114

جدول 4-7 بررسی وضعیت مولفه تحریک ذهنی ……………………………………………………………………………….116

جدول 4-8 بررسی وضعیت مولفه انگیزه الهام بخش ………………………………………………………………………….117

جدول 4-9 بررسی وضعیت مولفه ملاحظات فردی ……………………………………………………………………………118

جدول 4-10 بررسی وضعیت مولفه پاداش مشروط ……………………………………………………………………………119

جدول 4-11 بررسی وضعیت مولفه مدیریت فعال ……………………………………………………………………………..120

جدول 4-12 بررسی وضعیت مولفه مدیریت منفعل ……………………………………………………………………………121

جدول 4-13 بررسی وضعیت متغیر خلاقیت…… ………………………………………………………………………………..123

جدول 4-14 آمار توصیفی مولفه های تحت بررسی …………………………………………………………………………..125

جدول 4-15 بررسی نرمال بودن متغیرها …………………………………………………………………………………………..127

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

جدول 4-16 بررسی کفایت نمونه ……………………………………………………………………………………………………128

جدول 4-17 شاخصهای تحلیل عامل تائیدی …………………………………………………………………………………….129

جدول 4-18 مدل T-values …………………………………………………………………………………………………………….132

جدول 4-19 بررسی شاخصهای مدل تحت بررسی ……………………………………………………………………………134

جدول 4-20 نتایج فرضیه  اصلی اول ……………………………………………………………………………………………….137

جدول 4-21 نتایج فرضیه فرعی اول ………………………………………………………………………………………………..138

جدول 4-22 نتایج فرضیه فرعی دوم  ……………………………………………………………………………………………….139

جدول 4-23 نتایج فرضیه فرعی سوم  ………………………………………………………………………………………………139

جدول 4-24 نتایج فرضیه فرعی چهارم ……………………………………………………………………………………………140

جدول 4-25 نتایج فرضیه اصلی دوم ………………………………………………………………………………………………..141

جدول 4-26 نتایج فرضیه فرعی اول ……………………………………………………………………………………………….142

جدول 4-27 نتایج فرضیه فرعی دوم ……………………………………………………………………………………………….142

جدول 4-28 نتایج فرضیه فرعی سوم ……………………………………………………………………………………………….143

جدول 4-29 نتایج فرضیه اصلی سوم  ………………………………………………………………………………………………144

جدول 4-30 نتایج آزمون تی مستقل ……………………………………………………………………………………………….144

فهرست نمودارها

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

نمودار 2-1 : مولفه های رهبری تحول گرا و مبادله ای …………………………………………………………………………37

نمودار 2-2 : شبکه مدیریت بلیک و موتون …………………………………………………………………………………………41

نمودار 2-3 : پیوستار رهبری لیکرت …………………………………………………………………………………………………..43

نمودار 2-4 : الگوی اقتضایی فیدلر …………………………………………………………………………………………………….46

نمودار 2-5 نظریه مسیر هدف ……………………………………………………………………………………………………………48

نودار 2-6 : مدل مفهومی پژوهش ………………………………………………………………………………………………………99

نمودار 4-1 توزیع فراوانی جنسیت نمونه…………………………………………………………………………………………..108

نمودار 4-2 توزیع فراوانی تحصیلات نمونه……………………………………………………………………………………….109

نمودار 4-3 توزیع فراوانی سنوات نمونه…………………………………………………………………………………………….110

نمودار 4-4 توزیع فراوانی سن نمونه…………………………………………………………………………………………………111

نمودار 4-5 توزیع فراوانی سبک رهبری ……………………………………………………………………………………………112

نمودار 4-6 تخمین استاندارد مدل ……………………………………………………………………………………………………120

نمودار 4-7 مدل T-values …………………………………………………………………………………………………………….131

نمودار4-8 مدل مفهومی ارتباط بین عوامل پژوهش ……………………………………………………………………………133

نمودار 4-9 مقادیر بارهای عاملی مولفه ها …………………………………………………………………………………………135

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

نمودار 4-10 مقادیر تی مدل …………………………………………………………………………………………………………..136

فهرست منابع

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………157

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………………..157

منابع لاتین …………………………………………………………………………………………………………………………………….162

فهرست پیوست ها

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

پیوست الف – پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………………165

پیوست ب – خروجی آزمون های آماری…………………………………………………………………………………169