%37تخفیف

دانلود محصول: بررسی احکام وقف در فقه امامیه و شافعیه و حقوق موضوعه ایران

تعداد 211 صفحه فایل word

چکیده:

وقف یکی از بهترین و مؤثرترین وسایل تکامل اجتماعی در اسلام از جایگاه و اهمیت ویژه ای بر خوردار است. در فقه و قانون مدنی حبس مال و رها کردن منافع آن را وقف نامیده اند. وقف مقدار مالی است که فرد یا افراد به انتخاب خود از مالکیت مجازیشان خارج و به مالکیت حقیقی آن یعنی خداوند بر می گردانند. وبه عنوان نهادی حقوقی و اقتصادی مهم و تداوم صدقات را امکان پذیر می کند.

از امتیازات شریعت اسلامی آن است که مسلمانان را به برادری و وحدت اجتماعی ترغیب می نماید. وقف در زمانهای قدیم و در میان ملل مختلف رایج و معمول بوده و در دین مقدس اسلام به جهت تأکید قرآن و سنت اهمیت بیشتری کسب کرده است.

با ظهور اسلام وتدوین قوانین، چارچوپ قانونی وقف توسعه یافته و ضوابط و حدود و ثغور آن شکل جدیدی پیدا کرد.

در این پژوهش سعی بر آن است که ضمن تبیین این احکام فقهی و حقوقی وقف و اینکه آیا بیع وقف جایز است به بررسی احکام مربوط به وقف بر اساس آراء و اندیشه های فقهی و جواز فروش وقف در موارد لازم و مصرف آن در همان موارد و بسترسازی فرهنگی می تواند راه حلی برای گسترش این نهاد اجتماعی مهم باشد.

وقف از جهت دامنه مفهومی، مصادیق و ضوابط نیازمند بررسی فقهی و حقوقی می باشد. مهترین هدف این پایانامه تأکید و اهمیت شکل گیری نهاد مالی وقف و آثار آن در فقه امامیه و شافعیه و قانون مدنی است که به صورت بنیادین و به روش کتابخانه ای انجام گرفته است.

کلید واژه ها:وقف، احکام، فقه امامیه، فقه شافعیه، قانون مدنی

فهرست مطالب

مقدمه: 1

کلیات تحقیق- 2

الف) تعریف مسأله: 3

ب) سابقه و ضرورت انجام تحقيق : 4

ج) فرضیه ها: 4

د) اهداف تحقیق: 5

و) روش و ابزار گردآوری اطلاعات: 5

ه) سازماندهی مطالب: 5

فصل اول: بینادهای مفهومی و زمینه های تاریخی- 6

1-1- بخش اول: بینادهای مفهومی- 7

1-1-1. تعریف وقف- 7

1-1-1-1. تعریف لغوی وقف- 7

1-1-1-2. واژه گان مترادف وقف: 8

1-1-1-3.معنای اصطلاحی وقف از نظر فقهای امامیه: 8

1-1-1-4. معنای اصطلاحی وقف از نظر علمای شافعی: 10

1-1-1-5. وقف در اصطلاح قانون مدنی: 10

1-1-1-6. معانی وقف در اصطلاح حقوق: 11

1-1-1-7. انواع و اقسام وقف- 12

1-1-1-7-1. انواع وقف از دیدگاه فقهای امامیه: 12

1-1-1-7-2. انواع وقف از نظر فقهای شافعی: 16

1-1-1-7-3. انواع وقف از دیدگاه قانون مدنی: 17

بخش دوم:زمینه های تاریخی: 18

1-2-1. وقف در قرآن و روایات- 18

1-2-1-1. وقف در قرآن: 18

1-2-1-2.وقف در روایات: 24

1-2-1-2-1.روایات شیعه- 24

1-2-1-2-2. روایات اهل سنت: 25

1-2-1-2-3.  وقف از نظر اجماع فقها و فقهای شافعی: 26

1-2-2. زمینه های تاریخی در میان ادیان توحیدی: 27

1-2-2-1.آئین زرتشت- 28

1-2-2-2.آئین یهود- 28

1-2-2-3.آئین مسیحیت: 29

1-2-2-4. تاریخ وقف در اسلام: 29

1-2-2-4-1. نخستین موقوفه در اسلام : 30

1-2-2-4-2.وقف در خاندان پیامبر اکرم(ص): 31

1-2-3. پیدایش وقف در میان ملل- 33

1-2-3-1. وقف در ایران باستان: 33

1-2-3-2. وقف در میان عراقی های قدیم: 34

1-2-3-3. وقف در میان رومیان: 34

1-2-3-4. وقف در میان مصریان قدیم: 34

1-2-3-5. تاریخ وقف در ایران : 35

جمع بندی و نتیجه گیری فصل اول: 36

فصل دوم: ارکان وقف- 37

2-1- بخش اول: عقد وقف: 38

2-1-1.وقف عقد است یا ایقاع؟ 38

2-1-1-1.از منظر امامیه: 38

2-1-1-2. از منظر شافعیه: 40

2-1-1-3. از منظر قانون مدنی: 41

2-2- بخش دوم: ارکان وقف: 42

2-2-1. صیغه وقف: 42

2-2-1-1.از منظر امامیه: 42

2-2-1-2.از منظر شافعیه: 44

2-2-1-3. از منظر قانون مدنی: 45

2-2-2. شرایط واقف: 46

2-2-2-1.از منظر امامیه: 46

2-2-2-2.از منظر شافعیه: 48

2-2-2-3. از منظرقانون مدنی: 48

2-2-2-3-1. مالک بودن: 48

2-2-2-3-2.اهلیت داشتن: 49

2-2-2-3-3. قصد قربت: 49

2-2-3. شرایط مال موقوفه: 50

2-2-3-1.از منظر امامیه: 50

2-2-3-1-1. عین باشد: 50

2-2-3-1-2.ملک واقف باشد: 51

2-2-3-1-3.معلوم باشد: 51

2-2-3-1-4.منفعت اش حلال باشد: 51

2-2-3-1-5.قابل قبض واقباض باشد: 52

2-2-3-2.از منظر شافعیه: 53

2-2-3-2-1. عین باشد: 53

2-2-3-2-2.ملک واقف باشد: 53

2-2-3-2-3.معلوم باشد: 54

2-2-3-2-4.منفعت اش حلال باشد: 54

2-2-3-3.از منظر قانون مدنی: 55

2-2-3-3-1.عین باشد: 55

2-2-3-3-2.ملک واقف باشد: 55

2-2-3-3-3. معلوم باشد: 55

2-2-3-3-4.منفعت اش حلال باشد: 55

2-2-3-3-5.قابل قبض و اقباض باشد: 55

2-2-4. شرایط موقوف علیه: 56

2-2-4-1. ازمنظر امامیه: 56

2-2-4-1-1. موجود بودن: 56

2-2-4-1-2. مالک بودن: 57

2-2-4-1-3.  وقف بر معاصی خداوند تعالی نباشد: 58

2-2-4-1-4. معلوم بودن: 60

2-2-4-2. از منظر شافعیه: 62

2-2-4-2-1. موجود بودن: 62

2-2-4-2-2. مالک بودن: 62

2-2-4-2-3. وقف بر معاصی خداوند تعالی نباشد: 62

2-2-4-2-4. معلوم بودن: 63

2-2-4-3. از منظرحقوق مدنی: 64

2-2-4-3-1. موجود بودن: 64

2-2-4-3-2.مالک بودن: 65

2-2-4-3-3. وقف بر معاصی خداوند تعالی نباشد: 65

‌2-2-4-3-4.معلوم بودن: 65

2-3- بخش سوم:وقف از نظر موقوف علیهم: 66

2-3-1. از منظر امامیه: 66

2-3-1-1. مصادیق موقوفٌ علیه خاص– 67

2-3-1-1-1. وقف بر اولاد: 67

2-3-1-1-2. وقف بر خویشاوندان: 67

2-3-1-2. مصادیق موقوف علیه در وقف عام: 67

2-3-1-2-1.وقف بر مسجد: 68

2-3-1-2-2.وقف فی سبیل الله: 68

2-3-1-2-3.وقف بر فقراء: 69

2-3-2.  از منظر شافعیه: 69

2-3-2-1. مصادیق موقوف علیه خاص: 69

2-3-2- 1 -1. وقف بر اولاد: 70

2-3-2-1-2. وقف بر خویشاوندان:. 70

2-3-2-2. مصادیق موقوف علیه عام: 70

2-3-2-2 -1.وقف بر مسجد: 70

2-3-2- 2 -2.وقف فی سبیل الله: 70

2-3-2- 2-3.وقف بر اغنیاء: 70

2-3-2- 2 -4.وقف به فقرا و مساکین : 71

2-3-3. از منظر قانون مدنی: 71

2-3-3-1. مصادیق موقوف علیهم خاص و عام: 71

2-3-3-2. وقف بر اولاد: 71

2-3-3-3. وقف بر خویشاوندان: 71

2-3-3-4. وقف بر مسلمين: 71

2-3-3-5. وقف بر سبيل اللّه: 71

جمع بندی و نتیجه گیری فصل دوم: 72

فصل سوم: تداوم و استمرار 74

3-1. بخش اول: وقف معاطاتی- 75

3-1-1. از منظر امامیه: 75

3-1-2.از منظر شافعیه: 76

3-1-3.از منظر قانون مدنی: 76

3-2- بخش دوم: شروط وقف- 76

3-2-1. تنجیز: 76

3-2-1-1. از منظر امامیه: 76

3-2-1-2.از منظر شافعیه: 77

3-2-1-3.از منظر قانون مدنی: 78

3-2-2. دوام: 78

3-2-2-1. از منظر امامیه: 78

3-2-2-2. از منظر شافعیه: 80

3-2-2-3. از منظر قانون مدنی: 81

3-2-3. اقباض– 81

3-2-3-1. از منظر امامیه: 82

3-2-3-1-1. قبض در لزوم عقد شرط است یا در صحت آن؟ 83

3-2-3-1-2.  مالک عین موقوفه- 84

3-2-3-2. از منظر شافعیه: 86

3-2-3-2-1.  مالک عین موقوفه- 86

3-2-3-3. از منظر قانون مدنی: 87

3-2-3-3-1. مالک عین موقوفه- 88

3-2-4. خارج کردن وقف از ملک خود- 89

3-2-4-1.  از منظر امامیه: 89

3-2-4-1-1. شروط ضمن عقد: 90

3-2-4-1-1-1.شرط خیار: 90

3-2-4-1-1-2.شرط با مقتضا و طبیعت وقف: 91

3-2-4-1-1-3.تأمین معیشت و پرداخت قرض از واقف: 92

3-2-4-1-1-4.شرط افزایش یا کاهش: 92

3-2-4-2.  از منظر شافعیه: 93

3-2-4-2-1.شروط ضمن عقد: 93

3-2-4-2-1-1.خیار شرط: 93

3-2-4-2-1-2. شرط با مقتضا و طبیعت وقف: 94

3-2-4-2-1-3. تأمین معیشت و پرداخت قرض از وقف: 94

3-2-4-2-1-4. شرط افزایش یا کاهش: 94

3-2-4-3.از منظرقانون مدنی: 95

3-2-4-3-1.شروط ضمن عقد: 95

3-2-4-3-1-1. شرط خیار: 95

3-2-4-3-1-2. شرط با مقتضا و طبیعت وقف: 95

3-2-4-3-1-3. تأمین معیشت و پرداخت قرض از وقف: 95

3-2-4-3-1-4. شرط افزایش یا کاهش: 95

3-3- بخش سوم: انواع مال موقوف: 97

3-3-1. وقف مشاع- 97

3-3-1-1. از منظر امامیه: 97

3-3-1-2. از منظر شافعیه: 98

3-3-1-3. از منظر قانون مدنی: 98

3-3-2.  وقف طلاو نقره 99

3-3-2-1.  ازمنظر امامیه: 99

احکام ثانویه: 99

3-3-2-2.از منظرشافعیه: 100

3-3-2-3. از منظر قانون مدنی: 100

3-3-3. وقف فضولی- 101

3-3-3-1. ازمنظرامامیه: 101

3-3-3-2. از منظر شافعیه: 101

3-3-3-3. از منظر قانون مدنی: 102

3-3-4. وقف به وصیت- 102

3-3-4-1.ازمنظر امامیه: 102

3-3-4-2. از منظر شافعیه- 104

3-3-4-3. از منظر قانون مدنی- 104

3-4. بخش چهارم: مسائل مستحدثه وقف- 104

3-4-1. وقف خون: 104

3-4-2.وقف عضو: 105

3-4-3. وقف موجودات زنده: 106

3-4-3-1. وقف گوسفندان مادر: 106

3-4-3-2. وقف شتر: 107

3-4-3-3. وقف ماهی: 107

جمع بندی و نتیجه گیری فصل سوم: 107

فصل چهارم: تولیت بر وقف- 109

4-1- بخش اول :ولایت بر وقف- 110

4-1-1.  از منظر امامیه- 110

4-1-2. از منظر شافعیه: 112

4-1-3. از منظر قانون مدنی: 112

4-2- بخش دوم : مسائل مربوط به متولی موقوفه: 113

4-2-1. شرایط متولی- 113

4-2-1-1.از منظر امامیه: 113

4-2-2-1.از منظر شافعیه: 114

4-2-3-1.از منظر قانون مدنی: 115

4-2-2. قبول تولیت- 115

4-2-2-1. از منظر امامیه: 115

4-2-2-2. از منظر شافعیه: 116

4-2-2-3. از منظر قانون مدنی: 116

4-2-3-  عزل متولی موقوفه- 117

4-2-3-1. از منظر امامیه: 117

4-2-3-2.از منظرشافعیه: 118

4-2-3-3.از منظر قانون مدنی: 119

4-2-4- نصب ناظر بر متولی موقوفه: 120

4-2-4-1. از منظر امامیه- 120

4-2-4-2. از منظر شافعیه: 120

4-2-5- وظایف متولی موقوفه- 121

4-2-5- 1. ازمنظر امامیه: 121

4-2-5-2. از منظر شافعیه: 122

4-2-5-3. از منظر قانون مدنی: 122

4-2-6. تفویض تولیت: 123

4-2-6-1.از منظر امامیه: 123

4-2-6-2. از منظر شافعیه: 124

4-2-6-3. از منظر قانون مدنی: 124

4-2-7.اجرت متولی موقوفه- 124

4-2-7-1. از منظر امامیه: 124

4-2-7-2. از منظر شافعیه: 125

4-2-7-3. از منظر قانون مدنی: 126

جمع بندی و نتیجه گیری فصل پنجم: 128

فصل پنجم: بیع وقف- 130

5-1- بخش اول: بیع وقف- 131

5-1- 1. از منظر امامیه- 131

5-1- 2. از منظر شافعیه: 133

5-1- 3. از منظرقانون مدنی: 133

5-2- بخش دوم: دلایل جواز وقف- 135

5-2-1. از منظر امامیه و قانون مدنی: 135

5-2-1-1. خراب شدن موقوفه: 137

5-2-1-2. بیم خرابی موقوفه: 137

5-2-1-3. اختلاف موقوف علیهم : 138

5-2-1-4. خرابی بعضی از مال موقوفه: 138

5-2-1-5. تعذر در صرف منافع موقوفه: 138

5-2-1-6. واقف شرط بیع کند: 139

5-2-1-7. نیاز موقوف علیهم- 139

5-2-2. دلایل جواز بیع از دیدگاه شافعیه: 139

5-3. بخش سوم : مصادیق بیع وقف: 140

5-3-1. بیع مسجد: 140

5-3-1-1.  از منظر امامیه- 140

5-3-1-2.  از منظر شافعیه: 142

5-3-1-3.  از منظرقانون مدنی: 142

5-3-1-4.  احکام ثانویه: 142

5-3-2-  بیع اموال مساجد- 143

5-3-2-1.  از منظر امامیه: 143

5-3-2-2. از منظرشافعیه: 146

5-3-2-3. از منظرقانون مدنی: 147

5-3-2-4. احکام ثانویه: 147

5-3-3-  بیع غیر مسجد- 148

5-3-3- 1.از منظر امامیه: 148

5-3-3- 2.از منظر شافعی: 151

5-3-3- 3.از منظر قانون مدنی: 151

5-3-3-4. احکام ثانویه: 151

5-3-4- بیع آرامگاه 152

5-3-4-1. از منظرامامیه: 152

5-3-4-2. از منظر شافعیه: 153

5-3-4-3. احکام ثانویه: 153

5-4- بخش چهارم: مسائل متفرقه مربوط به وقف- 155

5-4-1. اجاره عین موقوفه- 155

5-4-1-1.  ازمنظرامامیه: 155

5-4-1-2. از منظر شافعیه: 156

5-4-1-3. از منظر قانون مدنی: 158

5-4-2. رهن عین موقوفه: 158

5-4-3.زکات عین موقوفه: 158

5-4-4.حق شفعه در وقف: 159

5-4-5.غصب عین موقوفه: 160

5-4-6.قیمت وقف: 160

5-4-6-1.از منظر امامیه- 160

5-4-6-2.از منظر شافعیه: 161

5-4-6-3.از منظر قانون مدنی: 161

5-4-7.ابدال عین موقوفه و استبدال آن: 162

5-4-7-1.از منظر امامیه- 162

5-4-7-2.از منظر شافعیه: 163

5-4-7-3.از منظر قانون مدنی: 163

جمع بندی و نتیجه گیری فصل پنجم: 164

فصل ششم : 166

6-1.وقف: 167

6-2. ویژگی های  وقف: 168

6-3.میزان وقف در دوره های گوناگون: 168

6-4.گستره وقف و مصرف آن: 169

6-5.طبقه بندی مصارف وقف: 170

6-6.نقش وقف در تأمین اجتماعی: 171

6-7.نقش وقف در تأمین بهداشت و درمان: 171

6-8.نقش وقف در گسترش علوم و فنون: 171

6-9.نقش وقف در تألیف قلوب مردم: 171

6-10.نقش و تأثیر وقف در فرهنگ سازی: 172

جمع بندی نتیجه گیری کلی: 175

منابع و ماخذ- 182

مقالات: 191

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “دانلود محصول: بررسی احکام وقف در فقه امامیه و شافعیه و حقوق موضوعه ایران”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo