دانلود محصول: بررسي و نقد ادله عقلي نفي و اثبات ضرورت عِلّي

تعداد 266صفحه در فایل word

چكيده

يكي از مهم‌ترين مباني تفسير جهان، اصل «عليت»، ويكي از مهم‌ترين مباحث در باره اين اصل، ضرورت يا عدم ضرورت عليت است.

مقصود از «ضرورت علّي»، ضرورت تحقق معلول به دنبال تحقق علت تامه است.

ضرورت علّي مورد قبول فيلسوفان اسلامي است و عدم ضرورت علي را متكلمان و اصوليان پذيرفته اند.

آنچه در باره ضرورت علي مهم است بررسي ادلّه¨ موافقان و مخالفان است كه درهيچ رساله و كتابي به صورت مستقل به آن پرداخته نشده است. در اين رساله ادلّه¨ دو طرف با رويكردي كاملا عقلي و تحليلي و انتقادي مورد نقد و بررسي قرار گرفته است.

به اين نتيجه رسيديم كه ضرورت علي بديهي نيست و ادله‌اي هم كه براي اثبات آن اقامه شده تمام نمي‌باشد. مهم‌ترين دليل منكران ضرورت وجداني بودن اختيار انسان از يك سو و تعارض اختيار با ضرورت علي از سوي ديگر است؛ زيرا با ضروري شدن صدور اراده توسط علل خارجي، فاعل نمي‌ تواند اراده را ترك كند؛‌ در حالي كه اختيار به معناي «صحة الفعل و الترك معاً» مي‌باشد. به همين دليل در اين رساله توجه ويژه‌اي به بحث اختيار شده است.

البته فيلسوفان اختيار را به معناي ارادي بودن فعل مي پذيرند اما به معناي آزادي در اراده كردن و اراده نكردن را ـ كه اختيار به معناي حقيقي كلمه است ـ نمي‌پذيرند. آنان در مورد خداوند~ نيز چون اراده را عين ذات مي دانند اختيار به اين معنا را نمي‌پذيرند، هرچند معتقدند خدا~ از اين جهت كه توسط عامل ديگري مجبور نشده مختار است.

به عبارت ديگر آنان درمورد خداوند~ ضرورت داخلي را قبول دارند و در مورد ماسوي الله~ ضرورت خارجي را مي‌پذيرند.

كليدواژه: علت،‌ معلول، ضرورت، ضرورت علي، اراده، جبر، ‌اختيار،‌ قدرت.