دانلود پروژه: بررسي طراحی جلد کتاب‌هاي هنري كشور امريكا (در دو دهه‌ی اخیر) (1995 تا 2014)

مقدمه:

قرن بیستم میلادی قرنی بود که در آن هنرمندان آمریکا از زنجیر قیود و سنت‌های دنیای قدیم خود را آزادکرده و با خلاقیت خود شاخه‌های فرهنگی و هنری را در جهات جدیدی به شکوفایی رساندند.

موسیقی، فیلم، تئاتر، رقص، و دیگر نمونه‌های توصیف هنری امروزه توسط هنرمندان آمریکایی متحول گشته‌اند. احیای موسیقی به شیوه جدید، الگوهای نو در هنر رقص، درام باریشه‌های سرزمین‌های بومی آمریکا، فیلم‌سازی مستقل در پهنای این سرزمین، جهانی‌شدن هنرهای تجسمي، و به‌تبع آن گرافيك قسمتی از صحنه هنر معاصر در ایالات‌متحده آمریکا هستند.

هنر گرافيك در آمریکا در عنفوان تولد خود نشأت گرفته از هنرهای اروپا بود. رفته‌رفته در قرن نوزده میلادی، هنرمندان آمریکایی از خود میراثی خلق کردند که زاييده‌ي خویش بوده و بر هنرمندان متعاقب خود تأثیرات مهمی بر جای گذارد. چشم‌اندازهای بکر قاره‌ي آمریکای شمالی مصور در آثار این هنرمندان در قرن ۱۸ و ۱۹ تدریجاً جای خود را به صحنه‌های شهری آمریکا داده و منجر به جنبش‌های نوگرایی شد که از میان آنان می‌توان  اكسپرسيونيسم انتزاعي^[1] و پاپ آرت^[2]  را نام برد.

مشخصه‌ي هنر آمریکا تنوع در شیوه است که خود نتيجه‌ي وسعت و تنوع جغرافیایی و فرهنگی کشور آمریکاست. آنچه که در شهرها در عرصه‌ي هنر رخ می‌دهد بعضا با آن‌چه که در آمریکای غیرشهری رخ می‌دهد متفاوت بوده است. رشد یا افول اقتصادی، وقایع و جریانات سیاسی، میراث فرهنگی قومی و فردی، و پیشرفت‌های فنی از دیگر عواملی‌اند که بر هنرهای تجسمی به‌ویژه گرافيك آمریکا تأثیرات مهمی داشته‌اند.

در طول تاریخ امریکا، مهاجران از طریق فرهنگ‌های متمایزشان و خلق خرده‌فرهنگ‌های مترقی به هنر در امریکا کمک کرده‌اند. تنوع فرهنگی که اساس جامعه ایالات‌متحده امریکا است موضوعی است که اگر گاهی اوقات موردتوجه نبوده و به‌عنوان عنصر کوچک بدان نگاه شده است اما همواره دارای اهمیت بوده است.

رشد شتابنده‌ی پیشرفت و تکنولوژی در دهه‌های اخیر، به میزانی فزاینده و چشمگیر بوده که قابل‌مقایسه با هیچ دوره‌ای دیگر نیست. تأثیرات این رشد را در همه ابعاد زندگی انسان و حتی سایر موجودات روی کره خاکی می‌توان مشاهده کرد. بالا رفتن میزان دسترسی به امکانات رفاهی، آموزشی، پزشکی و بهداشتی، تفریحی، ارتباطی، و… عموماً به‌عنوان مزایای این رشد چشمگیر و حیرت‌برانگیز در نظر گرفته می‌شود.

در این میان طراحی جلد کتاب می‌تواند رؤیای هر طراح گرافيكي باشد كه به ارتباط منطقي و عميق  با مخاطب مي‌انديشد. برای این کار ضمن داشتن تخصص كافي در علوم و هنرهاي ارتباطات تصويري، مي‌بايست داراي اطلاعات محكم و قوي در حوزه ارتباطات اجتماعي ازجمله مخاطب‌شناسي باشد. در طراحي جلد كتاب یک فضای خالی به‌اندازه‌ای مشخص در اختیار طراح قرار می‌دهند و چیدمان متن و انتخاب تصاویر بر عهده وي خواهد بود. جلد كتاب بسته به محبوبیت و تیراژ آن در دیدرس افراد زیادی خواهد بود و به همین دلیل طراحی آن می‌تواند تجربه جالبی برای همه طراحان گرافيك باشد. هدف طراح در طراحی جلد كتاب معرفی محتویات آن و جلب‌توجه افرادی است که در کتاب‌فروشی‌ها و یا از کنار دکه‌های روزنامه‌فروشی تردد می‌کنند.

در اکثر موارد بخش اصلی طرح جلد كتاب را یک عکس یا طرح گرافیکی تشکیل می‌دهد. تصویری که به‌کار می‌رود باید کنتراست مناسبی در قسمت‌های روشن و تیره خود داشته باشد و برای بهتر خوانده شدن نوشته‌های روی جلد باید به تفاوت رنگ متن با پس‌زمینه توجه ویژه‌ای داشت. همانند هر طرح دیگر انتخاب فرم و رنگ برای جلد كتاب به‌صورت سلیقه‌اي^[3] و اتفاقی^[4] انجام نمی‌گیرد بلکه با انتخاب فرم و  رنگ مناسب برای عنوان اصلی می‌توان به بخش مورد نظر خود در تصویر نيز اشاره نمود.

بررسي طراحي جلد كتاب‌هاي مختلف ازجمله كتاب‌هاي هنري يك كشور داراي غناي هنري مي‌تواند راهنما و راهگشايي براي طراحان جوان و افزونه‌اي براي اطلاعات طراحان مجرب باشد. لذا در اين پژوهش با توجه به ساختار هنري غني كشور امريكا به بررسي طراحي‌هاي جلد كتاب‌هاي هنري^[5]  اين كشور در دو دهه‌ي اخير (1994-2014) مي‌پردازيم تا ضمن آشنايي با تكنيك و توانمندي‌هاي هنرمندان امريكا به ارتباط بين فرهنگ ملل و طراحي‌هاي مطبوعاتي نيز پي ببريم.

تعريف مسئله

امريكا ازجمله كشورهايي است كه در حوزه‌ي طراحي گرافيك و صنعت نشر و به‌تبع آن طراحي جلد، شهرتي جهاني يافته و با بهره‌گيري از آموزه‌هاي مدرنيسم حاكم بر جامعه و به‌تبع آن به‌عنوان مركز تأثیر گذار در گرافيك جهان مورد توجه بسيار قرارگرفته است.

كتاب به‌عنوان یکی از عوامل اصلی  ارتباطات فرهنگي بين جوامع مختلف بشري، جایگاه خاصی دارد. در میان عناصر متعدد و متنوعی که در پیدایی یک کتاب، به‌مثابه یک رسانه، حضور دارند، طرح جلد جایگاه شایسته‌ای دارد. توجه به طراحي جلد به خاطر اثرگذاري آني آن به بيننده براي انتخاب كتاب و يا حداقل وادار نمودن وي براي تورق بخشي از آن، مي‌تواند يك ابزار مناسب ارتباطي به شمار‌ آيد. پژوهش حاضر درصدد است تا ضمن کاوش در طراحي جلد كتاب‌هاي هنري كشور امريكا در دو دهه اخير، به بررسي ارتباط موضوعي اين كتاب‌ها با جلد آن نيز بپردازد. بررسي نحوه‌ي طراحي جلد كتاب‌هاي هنري ایالات‌متحده امريكا در طي مدت‌زمان مذكور مي‌تواند علاوه بر آشنايي بيشتر طراحان كشور با اصول و ساختارهاي بنيادين در هنر گرافيك، راهگشايي براي ارتباطات فرهنگي به‌ویژه استفاده از تجربيات و پيشرفت‌هاي نوين آنان در بين طراحان گرافيك معاصر و مؤسسات انتشاراتي مرتبط كشور ايران گردد.

بنابراین در اين پژوهش حاضر، براي دستيابي به اين هدف، عناصر بصري، ویژگی‌ها و نيز كيفيت طراحي گرافيك 120 نمونه جلد كتاب‌هاي هنري امريكا در طي دو دهه اخير، توسط ابزار پرسشنامه بررسي مي‌شوند. در اين خصوص، مسائلی به شرح زير مطرح مي‌شود كه براي پاسخگويي به مجهولات اين پژوهش، دستيابي به فراواني آنها در نظر گرفته‌شده است: عنصر غالب در جلد/ نحوه ارائه عناصر وام گرفته توسط طراح / تركيب كلي / رنگ غالب / تكنيك اجرايي / چگونگي استفاده از قانون نقش و زمينه از قوانين ديداري گشتالت / نوع فونت عنوان / بافت اثر / محل قرارگيري عنوان/  موقعيت ديد تصوير / اصول غالب در تصوير / استفاده يا عدم استفاده از تکنیک‌های اثربخشي پس از چاپ در جلد / استفاده يا عدم استفاده از رنگ پنجم در چاپ جلد و نيز در انتها چگونگی روابط فرم و رنگ موردمطالعه قرارگرفته است.

در قسمت عملی پایان‌نامه 20 جلد كتاب درزمینه‌های مختلف هنري با تلاش در برقراری ارتباط منطقي عنصر بصری غالب روی جلد با محتوای كتاب ضمن رعایت اصول و هويت‌هاي فرهنگی ایراني طراحي گرديده است.

^[1]. abstract expressionism.

^[2]. pop art.

^[3]. Goal

^[4]. Accidental

^[5]. Art Books