بررسي بیماری¬زایی و تنوع ژنتیکی برخي جدایه های ايراني Fusrium oxysporum f. sp. lentis و تعيين ارقام مقاوم عدس

تعداد175 صفحه در فایل word

عدس با نام علمي ((Lens culinaris گياهي علفي و يكساله از تيره Fabaceae است كه ارتفاع آن از 15 تا 75 سانتيمترمتغير  است و دارای تعداد زیادی انشعابات  بالارونده می باشد. قارچ Fusarium oxysporum f. sp. lentis مهمترين بيمارگر عدس است و در حال حاضر بيماری پژمردگی فوزاريومی از اکثر مراکز کشت عدس، گزارش شده است. گياهان هم در مراحل گياهچه بودن و هم بعد از آن به اين بيماري آلوده مي شوند. بيماري پژمردگي فوزاريومي در سال هاي اخير به شدت در كشور بويژه در منطقه مغان كه يكي از مهمترين و بزرگترين مناطق كشت عدس مي باشد، ظاهر شده و باعث افت محصول و سطح زيركشت آن گرديده است.در اين مطالعه ابتدا عامل بيماري از گياهان آلوده عدس جمع آوري شده از مناطق مختلف كشور جداسازي و شناسايي شدند سپس 45 جدايه از نواحي مختلف ايران همراه با 2 جدايه كه از ايكاردا تهيه شده بود با استفاده از كليد نلسون شناسايي و در شرايط گلخانه از نظر بيماريزايي روي رقم حساس محلي بررسي شدند و مشخص شد که جدایه ها از نظر بیماری زایی اختلاف معنی داری از خود نشان می دهند. از بين مجموعه 47 جدايه مورد بررسي 29/38% جدایه ها قدرت بیماریزایی ضعیف، 04/34% بیماریزایی شدید و بالاخره 65/27% جدایه ها بیماریزایی متوسطی از خود نشان دادند. بعد از انجام آزمون بيماريزايي، بيماريزاترين جدايه هاي استان هاي آذربايجان شرقيFol30))، اردبيل  (Fol3) و خراسان(Fol45) انتخاب و در ارزيابي واكنش با 55 لاين پيشرفته تحت شرايط گلخانه و مزرعه اي  به كار برده شدند. در اين  شرايط مواد آزمايشي با روش غوطه ور سازي ريشه بريده در سوسپانسيون اسپور مايه زني شدند. در شرايط مزرعه نيز كشت در خاك آلوده طبيعي كه آلودگي آن با عامل بيماري قبلاً به اثبات رسيده بود، انجام شد. ارزيابي عكس العمل گياه در هر دو شرايط بر مبناي درصد گياهان مرده بود. تجزيه كلاستر واكنش لاين ها در مقابل Fusarium oxysporum f. sp. lentis در شرايط گلخانه اي و مزرعه اي نشان داد كه سه لاين 81S15، FLIP2007-42L و FLIP2009-18L در هر دو شرايط گلخانه اي و مزرعه اي مقاومت بسيار خوبي از خود نشان دادند تنوع ژنتيكي 47 جدايه Fusarium oxysporum f. sp. lentis، با استفاده از نشانگر مولكولي ISSR مورد برررسي قرار گرفت كه از مجموع الگوهاي باندي شش آغازگر،70 لوكوس حاصل شد كه نه لوكوس مونومورف بوده و 61 لوکوس پلی مورفیک شناخته شدند (83% چندشكلي). دندروگرام حاصل از تجزيه و تحليل خوشه ای مجموع باندهاي حاصل از شش آغازگر كه بر اساس ضريب جاكارد به دست آمد، در سطح تشابه 74 درصد جدايه ها را به شش گروه تقسيم نمود. نشانگر مولكولي ISSR تا حدي توانست جدايه ها را بر اساس منشا جغرافيايي جدا كند. ميزان چندشكلي به دست آمده (83%) بيانگر مناسب بودن استفاده از نشانگر ISSR در تعيين تنوع ژنتيكي Fusarium oxysporum f. sp. lentis مي باشد. همچنين از مجموع الگوهاي باندي مربوط به هفت آغازگر RAPD 135 لوكوس حاصل شد كه  هفت لوكوس مونومورف و 128 لوكوس پلي مورف بودند (94%) چندشكلي نشان دادند. نتايج تجزيه و تحليل خوشه اي بر اساس روش UPGMA و ضريب تشابه جاكارد، در سطح تشابه 64 درصد جدايه ها را به   10گروه تقسيم كرد. نتايج اين تحقيق سطح بالايي از تنوع ژنتيكي بين جدايه هاي اين قارچ را نشان داد که  بيانگر مناسب بودن نشانگر RAPD-PCR براي بررسي ساختار ژنتيكي جمعيت هاي Fusarium   oxysporum f. sp. lentis است. ميزان همبستگي بين ماتريس هاي تشابه حاصل از داده هاي  RAPD و   ISSR  با يكديگر و به طور مجزا با استفاده از آزمون مانتل تعيين گرديد كه در همه حالات همبستگي مثبت و معني دار بود. نكويي برازش خوشه بندي با ماتريس تشابه) ضريب كوفنتيك (نيز مشخص شد . نتايج نشان مي دهد كه دندروگرام هاي حاصل از دو  نشانگر با يكديگر تطابق داشته و برازش )90 (r ≥در سطح بسيار خوبي قرار گرفت.

كلمات كليدي: ايران، عدس، پژمردگي فوزاريومي، لاين هاي مقاوم، تنوع ژنتيكي، Fusarium oxysporum f. sp. lentis ، Lens culinaris