امکان¬سنجی افزودن مواد آلی به داخل مواد خام در فرآیند تهیه ورمی کمپوست جهت بهبود میزان pH در بازگردانی چای کمپوست

        کلید واژه­ها: مواد زائد جامد، کمپوست، ورمی­کمپوست، چای­کمپوست

چکیده

مطالعه حاضر به بررسی استفاده از تفاله سیب جهت بهبود pH و EC بستر کرم­ها توأم با بازگردانی ورمی­کمپوست به عنوان تخلخل دهنده و چای­کمپوست جهت غنی سازی مواد خام داخل بستر در مقیاس آزمایشگاهی با به کارگیری کرم­های خاکی گونه Eisenia foetida برای تولید تجاری ورمی­کمپوست می­پردازد. نه تیمار با درصدهای مختلفی از پهن گاو، ورمی­کمپوست و تفاله سیب ایجاد و رشد و تولیدمثل کرم­های­خاکی به مدت 65 روز ارزیابی شد. این متغیرها بر اساس طرح کرت­های خرد شده و بر مبنای طرح کاملا تصادفی با استفاده از 9 تیمار در 3 تکرار و در 10 زمان اندازه گیری، ارزیابی شدند. کیفیت مواد مغذی ورمی­کمپوست تولیدی شامل عناصر اصلی: TKN، TP، TK و Ca و عناصر کم مصرف: Fe، Zn، Cu، B، Mn و Na و همچنین TOC و OM% و متغیرهای EC و pH در 9 تیمار و 3 تکرار بر اساس طرح کاملا تصادفی اندازه­گیری شد. حداکثر رشد در تیمار 30% ورمی­کمپوست+70% پهن گاو (30- CVT) و حداقل آن درتیمار 20% تفاله سیب+80% پهن گاو (20-CAT) مشاهده شد و همچنین حداکثر تعداد کوکون تولیدی در تیمار 100% پهن گاو (CDW) و حداقل آن در تیمار 20% تفاله سیب+80% پهن گاو (20-CAT) شمارش شد. کرم­ها در تیمارهای 5% تفاله سیب+30%ورمی­کمپوست+65% پهن گاو (5-CVAT) و 5% تفاله سیب+95% پهن گاو (5- CAT) رشد و تولید­مثل مطلوبی داشتند. بنابراین استفاده از 5% تفاله سیب در بازگردانی چای­کمپوست منجر به افزایش وزن بیوماس کرم و تولید کوکون شد و همچنین متغیرهای مربوط به کیفیت کود را نیز بهبود بخشید. در آزمایشات انجام شده ورمی­کمپوستینگ منجر به کاهش در متغیرهایpH ، OM%، TOC، N/C و Na و افزایش در متغیرهای EC، TKN، TP، Ca، Fe، Zn، Cu و Mn شد. افزون بر این محتوای پتاسیم کل در طی فرایند ورمی­کمپوستینگ در تیمارهای شاهد 100% پهن گاو (CDW)، 100% پهن گاو با بازگردانی چای­کمپوست (CDT) و 30% ورمی­کمپوست+70% پهن گاو (30-CVT) کاهش و در بقیه تیمارها افزایش یافت. به طور کلی استفاده از درصد مناسبی از تفاله سیب در فرایند بازگردانی ورمی­کمپوست وچای­کمپوست منجر به بهبود pH و EC بستر کرم­ها و ایجاد شرایط مناسب جهت رشد و تولید مثل کرم­ها شد.