%34تخفیف

امكان‌سنجي پالايش آب‌هاي آلوده به مواد مغذي (نيتروژن و فسفر) با استفاده از گياه وتيور(Vetiver)

تعداد 107 صفحه در فایل word

مهندسی محیط زیست

گرایش آب و فاضلاب

 

                                                                                                   

امكان‌سنجي پالايش آب‌هاي آلوده به مواد مغذي (نيتروژن و فسفر) با استفاده از گياه وتيور(Vetiver)

چکیده

     یکی از راهکارهای کارآمد در پالایش آب‌های آلوده همچون پساب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی استفاده از فرآیند گیاه‌پالایی است که همگام با محیط زیست بوده و مقرون به صرفه می‌باشد. در سال‌های اخیر، استفاده از گیاه وتیور (Vetiver) به دلیل قابلیت‌های بالا در تثبیت خاک سواحل رودخانه‌ها و دره‌ها توجه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است اما کاربری آن با هدف بهبود کیفی منابع آبی و تصفیه پساب کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، امکان‌سنجی رشد گیاه وتیور بصورت هیدروپونیک و ارزیابی میزان حذف و پالایش ترکیبات مغذی (نیتروژن و فسفر) در این شرایط می‌باشد. همچنین اهداف فرعی نظیر بررسی میزان جذب این ترکیبات در ریشه‌ها و برگ‌ها، مقایسه عملکرد و رشد گیاه در شرایط آبیاری با پساب‌های مختلف، شناسایی روند کاهش بار آلودگی و تعیین زمان ماند بهینه برای استفاده در صنعت نیز مدنظر قرار می‌گیرد.

بدین منظور، دو پایلوت با حجم یکسان و مفید 60 لیتر در محل موسسه تحقیقات آب تهران ساخته شده است. سپس گیاهان وتیور بصورت هیدروپونیک در این دو پایلوت جای‌گذاری شده و بطور هفتگی از پساب خروجي تصفیه‌خانه فاضلاب شهری شهرک غرب تهران (پایلوت 1) و فاضلاب مصنوعی با مشخصات کیفی مواد مغذی معادل پساب واقعی (پایلوت 2) بصورت ناپیوسته تغذیه شده‌اند. مطالعات پایلوتی برای مدت سه ماه (100 روز) از اردیبهشت لغایت مرداد 1392 انجام شده و پس از نمونه‌گیری، آزمایش‌های لازم پیرامون تعيین غلظت ترکیبات مغذی (شامل نیترات، نیتریت، آمونیوم و فسفات) و سایر پارامترها در محل آزمایشگاه موسسه تحقیقات آب انجام شده است.

نتایج حاصل بیانگر آن است که گیاه وتیور می‌تواند در هر دو شرایط تغذیه از پساب واقعی و مصنوعی بصورت هیدروپونیک رشد قابل ملاحظه‌ای داشته باشد و حداکثر ارتفاع برگ‌های آن بطور متوسط از 20 به 120 سانتی‌متر در طی دوره مطالعه می‌رسد. هرچند که رشد گیاه بطور کلی در شرایط تغذیه از پساب واقعی کمی بیشتر از پساب مصنوعی می‌باشد. همچنین بطور متوسط کارآمدی حذف ترکیبات نیتروژن کل، فسفر کل و میزان اکسیژن‌خواهی بیوشیمیایی (BOD) در زمان ماند 4 روزه به ترتیب 91، 97 و 75 درصد در شرایط تغذیه از پساب واقعی می‌باشد. با 



این وجود پیشنهاد می‌گردد که در صورت استفاده از وتیور بعنوان واحد تصفیه، زمان ماند بین 1 تا 2 روز مد نظر قرار گیرد زیرا ترکیبات شامل آمونیوم، نیتریت وفسفات که عوامل محدودکننده استانداردهای تخلیه پساب و استفاده مجدد از آنها هستند در این مدت زمان با کارایی بالای 95% حذف می‌شوند. بعلاوه، همین مطالعات و انجام بررسی‌های مقایسه‌ای نشان داده است که گیاه وتیور متمایل به جذب ترکیبات مذکور از پساب واقعی بوده و میزان جذب نیتروژن کل در برگ‌ها و ریشه‌های گیاه به ترتیب 24 و 15 درصد و میزان فسفر کل 22 و 6 درصد بیشتر از شرایط آبیاری با پساب مصنوعی می‌باشد. این در حالی است که شرایط هوادهی و افزایش غلظت اکسیژن محلول در محیط آبی هر دو پایلوت تقریباً مشابه یکدیگر بوده و در مدت 4 روز، تا 6 میلی‌گرم بر لیتر افزایش می‌یابد.

در نهایت چنین نتیجه گرفته می‌شود که گیاه وتیور می‌تواند بطوری کارآمد آب‌های آلوده به مواد مغذی را پالایش نموده و کیفیت آن را افزایش دهد. لذا بدلیل کارآمدی بالا، سهولت راهبری و هزینه‌های پائین ساخت و بهره‌برداری می‌تواند بعنوان تصفیه تکمیلی تصفیه‌خانه‌های فاضلاب و یا واحدهای شناور در دریاچه‌ها و منابع آب سطحی مورد استفاده قرار گیرد.

 

کلیدواژه: گیاه‌پالایی، پساب، مواد مغذی، وتیور، پایلوت

فهرست مطالب

فهرست مطالب

 عنوان                                                                                                                                              صفحه

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………..

1

فصل اول- كليات پژوهش………………………………………………………………………………………..

3

1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………

4

1-2- اهداف و فرضيات تحقيق…………………………………………………………………………………..

5

1-3- بیان مساله………………………………………………………………………………………………………

6

1-4- مبانی گیاه‌پالایی……………………………………………………………………………………………….

7

1-4-1- مکانیزم‌های گیاه پالایی…………………………………………………………………………………..

9

1-4-2- گیاه‌پالایی منابع آب………………………………………………………………………………………

12

1-4-3- مزايا و محدودیت‌های گياه‌پالايي………………………………………………………………………

12

1-4-4- نیزارهای مصنوعی…………………………………………………………………………………………

14

1-4-5- انتخاب گونه گیاهی……………………………………………………………………………………….

17

1-5- معرفی گیاه وتیور……………………………………………………………………………………………..

18

1-5-1- مشخصات گیاه وتیور…………………………………………………………………………………….

20

1-5-2- مورفولوژی گیاه وتیور……………………………………………………………………………………

25

1-5-3- اکوتیپ‌های مهم وتیور……………………………………………………………………………………

26

 

1-6- کاربردهای وتیور و نقش آن در حفاظت از آب و خاک ……………………………………………

30

1-6-1- مديريت منابع آب سطحي و درياچه‌ها در شرايط نامطلوب كيفي……………………………..

30

1-6-1-1- استفاده از وتيور در پالايش آبهاي آلوده پيش از ورود به منابع آب سطحي………………

30

1-6-1-2- استفاده از وتيور در پالايش آبهاي آلوده پس از ورود به منابع آب سطحي……………….

35

1-6-2- مديريت منابع آب سطحي و درياچه‌ها در شرايط بروز سيلاب‌هاي فصلي………………….

36

1-6-3- زيرساخت‌ها، سيستم‌هاي انتقال آب و سازه‌هاي آبي………………………………………………

38

1-6-4- مديريت منابع آب و كاهش هزينه‌هاي مترتب بر آن………………………………………………

39

1-6-5- مديريت منابع آب و توسعه پايدار…………………………………………………………………….

40

1-6-6- حذف آلایندگی از خاك…………………………………………………………………………………

41

1-6-7- کاربرد در نیزارهای مصنوعی……………………………………………………………………………

42

1-6-8- جذب مواد سمی و بو……………………………………………………………………………………

42

1-6-9- سایر موارد………………………………………………………………………………………………….

42

1-7- مرور ادبیات……………………………………………………………………………………………………

43

1-7-1- پیشینه تحقیق در ایران……………………………………………………………………………………

43

1-7-2- پیشینه تحقیق در جهان…………………………………………………………………………………..

46

1-8- جمع‌بندي………………………………………………………………………………………………………

53

فصل دوم- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………..

54

2-1- انتخاب گونه گياهي…………………………………………………………………………………………..

55

2-2- مشخصات پايلوت……………………………………………………………………………………………

56

2-3- مشخصات پساب…………………………………………………………………………………………….

57

2-3-1- پساب واقعي……………………………………………………………………………………………….

58

2-3-2- پساب مصنوعي……………………………………………………………………………………………

59

2-4- نمونه‌برداري و انجام آزمايش‌ها……………………………………………………………………………

60

2-5- مراحل انجام مطالعات ………………………………………………………………………………………

61

2-6- مشکلات و خطاهاي موجود……………………………………………………………………………….

63

فصل سوم- تجزیه و تحلیل داده‌ها……………………………………………………………………………..

65

3-1- میزان رشد گیاه………………………………………………………………………………………………..

66

3-2- میزان حذف ترکیبات از محیط پساب……………………………………………………………………

71

3-2-1- پایلوت 1: شرایط تغذیه از پساب تصفیه‌شده……………………………………………………….

72

3-2-2- پایلوت 2:شرايط تغذيه از پساب مصنوعي…………………………………………………………..

77

3-2-3- بررسي مقايسه‌اي و آماري………………………………………………………………………………

79

3-3-  ميزان جذب و ذخيره‌سازي توسط گياه………………………………………………………………….

82

فصل چهارم – نتیجه‌گیری و پيشنهادات……………………………………………………………………….

84

منابع و مراجع…………………………………………………………………………………………………………

87

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………..

88

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………

91

چکیده‌ی انگلیسی……………………………………………………………………………………………………

95

 

فهرست جدول ها

  عنوان                                                                                                                                         صفحه

جدول 1-1- ﺧﻼﺻﻪ‌اي از داﻣﻨﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﻋﻠﻒ و ﺗﻴﻮر   

23

جدول 1-2- مقایسه گونه‌های اصلی وتیور   

29

جدول 2-1- مشخصات فاضلاب خام و پساب تصفيه شده خروجي از تصفيه‌خانه شهرك غرب تهران   

57

جدول 2-2- مشخصات متوسط پساب واقعي و مصنوعي آزمايش شده جهت تغذيه گياه در دوره مطالعه   

60

جدول 2-3- آزمایش‌ها، روش و دستگاه اندازه‌گیری   

62

جدول 3-1- مقادير متوسط اندازه‌گيري شده پارامترهاي مختلف در محيط آبي در پايلوت (1)    

76

جدول 3-2- مقادير انحراف معيار اندازه‌گيري شده پارامترهاي اصلي در پايلوت (1)    

76

جدول 3-3- تحليل آماري درصد حذف مواد مغذي از محيط آبي   

82

فهرست شکل ها

   عنوان                                                                                                                                                        صفحه

شكل 1-1- خلاصه‌اي از روند مصرف و جذب آب و گياه‌پالايي………………………………………..

13

شكل 1-2- نمونه كاشته شده علف وتيور در خاك……………………………………………………………

19

شكل 1-3- گياه وتيور كاشته شده در خاك (پارك گفتگو تهران)…………………………………………

20

شكل 1-4- نمونه‌اي از گياه‌پالايي با وتيور بعنوان واحد تصفيه تكميلي پساب……………………….

32

شكل1-5- انواع روش‌هاي اجرايي در استفاده از وتيور بصورت هيدروپونيك در پالايش آبهاي آلوده…………………………………………………………………………………………………………………………….

34

شكل 1-6- نمونه‌هاي اجراشده در استفاده از وتيور در حفاظت از سواحل و سراشيبي‌ها………..

38

شكل 1-7- نمونه‌هاي اجرايي در حفاظت از زيرساخت‌ها (كانال‌هاي زهكشي، جاده‌ها و حوضچه‌هاي پرورش ماهي)……………………………………………………………………………………………

39

شكل 2-1- وضعيت گونه‌هاي اخذ شده در زمستان 1391 پيش از انجام مطالعات…………………

55

شكل 2-2- نمايي از پايلوت جهت جانمايي گياهان وتيور بصورت شناور……………………………

56

شكل 2-3- نوسانات كيفي پساب خروجي تصفيه‌خانه شهرك غرب تهران در دوره مطالعه……..

59

شكل2-4- وضعيت گياهان پيش از تزريق پساب و انجام مطالعات آزمايشگاهي (ارديبهشت‌ماه) …………………………………………………………………………………………………………….

62

شكل 2-5- نمونه كاشته شده در خاك در ابتداي دوره مطالعه……………………………………………..

63

شكل 3-1- حداكثر ارتفاع برگ‌هاي گياه و روند رشد مقايسه‌اي آنها در شرايط مختلف آبياري.

68

 

شكل 3-2- نمايي از ميزان رشد برگ‌ها در پايلوت (1) …………………………………………………….

68

شكل 3-3- نمايي از ميزان رشد برگ‌ها در پايلوت (2) …………………………………………………….

69

شكل 3-4- نمايي از ميزان رشد ريشه‌ها در پايلوت (1) ……………………………………………………

69

شكل 3-5- نمايي از ميزان رشد ريشه‌ها در پايلوت (2)……………………………………………………..

69

شكل 3-6- ميزان رشد برگ‌ها در نمونه موجود در خاك در انتهاي دوره مطالعه……………………

70

شكل 3-7- غلظت تركيبات نيتروژن محيط آبي پايلوت 1 در زمان‌هاي ماند مختلف………………

72

شكل 3-8- غلظت فسفات و اكسيژن محلول محيط آبي پايلوت 1 در زمان‌هاي ماند مختلف….

73

شكل 3-9- نسبت مقادير محاسبه شده تركيبات مغذي محيط آبي پايلوت (1) در زمان‌هاي ماند مختلف …………………………………………………………………………………………………………………

74

شكل 3-10- درصد حذف پارامترهاي مختلف از محيط آبي پايلوت 1 پس از 4 روز…………….

75

شكل 3-11- غلظت فسفات و اكسيژن محلول محيط آبي پايلوت(2) در زمان‌هاي ماند مختلف

78

شكل 3-12- غلظت نيترات و نسبت تركيبات مغذي محيط آبي پايلوت (2) در زمان‌هاي ماند مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………

79

شكل 3-13- نمايي از حباب‌هاي هواي توليد شده در منطقه ريشه گياهان…………………………….

79

شكل 3-14- توزيع احتمالاتي داده‌هاي تجربي در درصد حذف نيتروژن كل در زمان ماند 2 و 4 روز…………………………………………………………………………………………………………………………..

80

شكل 3-15- توزيع احتمالاتي داده‌هاي تجربي در درصد حذف فسفر كل در زمان ماند2و4روز

81

شكل 3-16- ميزان جذب نيتروژن كل در ريشه و برگ گياه در شرايط مختلف آبياري……………

83

شكل 3-17- ميزان جذب فسفر كل در ريشه و برگ گياه در شرايط مختلف آبياري……………….

83

 عنوان                                                                                                                                              صفحه

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………..

1

فصل اول- كليات پژوهش………………………………………………………………………………………..

3

1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………

4

1-2- اهداف و فرضيات تحقيق…………………………………………………………………………………..

5

1-3- بیان مساله………………………………………………………………………………………………………

6

1-4- مبانی گیاه‌پالایی……………………………………………………………………………………………….

7

1-4-1- مکانیزم‌های گیاه پالایی…………………………………………………………………………………..

9

1-4-2- گیاه‌پالایی منابع آب………………………………………………………………………………………

12

1-4-3- مزايا و محدودیت‌های گياه‌پالايي………………………………………………………………………

12

1-4-4- نیزارهای مصنوعی…………………………………………………………………………………………

14

1-4-5- انتخاب گونه گیاهی……………………………………………………………………………………….

17

1-5- معرفی گیاه وتیور……………………………………………………………………………………………..

18

1-5-1- مشخصات گیاه وتیور…………………………………………………………………………………….

20

1-5-2- مورفولوژی گیاه وتیور……………………………………………………………………………………

25

1-5-3- اکوتیپ‌های مهم وتیور……………………………………………………………………………………

26

1-6- کاربردهای وتیور و نقش آن در حفاظت از آب و خاک ……………………………………………

30

1-6-1- مديريت منابع آب سطحي و درياچه‌ها در شرايط نامطلوب كيفي……………………………..

30

1-6-1-1- استفاده از وتيور در پالايش آبهاي آلوده پيش از ورود به منابع آب سطحي………………

30

1-6-1-2- استفاده از وتيور در پالايش آبهاي آلوده پس از ورود به منابع آب سطحي……………….

35

1-6-2- مديريت منابع آب سطحي و درياچه‌ها در شرايط بروز سيلاب‌هاي فصلي………………….

36

1-6-3- زيرساخت‌ها، سيستم‌هاي انتقال آب و سازه‌هاي آبي………………………………………………

38

1-6-4- مديريت منابع آب و كاهش هزينه‌هاي مترتب بر آن………………………………………………

39

1-6-5- مديريت منابع آب و توسعه پايدار…………………………………………………………………….

40

1-6-6- حذف آلایندگی از خاك…………………………………………………………………………………

41

1-6-7- کاربرد در نیزارهای مصنوعی……………………………………………………………………………

42

1-6-8- جذب مواد سمی و بو……………………………………………………………………………………

42

1-6-9- سایر موارد………………………………………………………………………………………………….

42

1-7- مرور ادبیات……………………………………………………………………………………………………

43

1-7-1- پیشینه تحقیق در ایران……………………………………………………………………………………

43

1-7-2- پیشینه تحقیق در جهان…………………………………………………………………………………..

46

1-8- جمع‌بندي………………………………………………………………………………………………………

53

فصل دوم- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………..

54

2-1- انتخاب گونه گياهي…………………………………………………………………………………………..

55

2-2- مشخصات پايلوت……………………………………………………………………………………………

56

2-3- مشخصات پساب…………………………………………………………………………………………….

57

2-3-1- پساب واقعي……………………………………………………………………………………………….

58

2-3-2- پساب مصنوعي……………………………………………………………………………………………

59

2-4- نمونه‌برداري و انجام آزمايش‌ها……………………………………………………………………………

60

2-5- مراحل انجام مطالعات ………………………………………………………………………………………

61

2-6- مشکلات و خطاهاي موجود……………………………………………………………………………….

63

فصل سوم- تجزیه و تحلیل داده‌ها……………………………………………………………………………..

65

3-1- میزان رشد گیاه………………………………………………………………………………………………..

66

3-2- میزان حذف ترکیبات از محیط پساب……………………………………………………………………

71

3-2-1- پایلوت 1: شرایط تغذیه از پساب تصفیه‌شده……………………………………………………….

72

3-2-2- پایلوت 2:شرايط تغذيه از پساب مصنوعي…………………………………………………………..

77

3-2-3- بررسي مقايسه‌اي و آماري………………………………………………………………………………

79

3-3-  ميزان جذب و ذخيره‌سازي توسط گياه………………………………………………………………….

82

فصل چهارم – نتیجه‌گیری و پيشنهادات……………………………………………………………………….

84

منابع و مراجع…………………………………………………………………………………………………………

87

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………..

88

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………

91

چکیده‌ی انگلیسی……………………………………………………………………………………………………

95

فهرست جدول ها

  عنوان                                                                                                                                         صفحه

جدول 1-1- ﺧﻼﺻﻪ‌اي از داﻣﻨﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﻋﻠﻒ و ﺗﻴﻮر   

23

جدول 1-2- مقایسه گونه‌های اصلی وتیور   

29

جدول 2-1- مشخصات فاضلاب خام و پساب تصفيه شده خروجي از تصفيه‌خانه شهرك غرب تهران   

57

جدول 2-2- مشخصات متوسط پساب واقعي و مصنوعي آزمايش شده جهت تغذيه گياه در دوره مطالعه   

60

جدول 2-3- آزمایش‌ها، روش و دستگاه اندازه‌گیری   

62

جدول 3-1- مقادير متوسط اندازه‌گيري شده پارامترهاي مختلف در محيط آبي در پايلوت (1)    

76

جدول 3-2- مقادير انحراف معيار اندازه‌گيري شده پارامترهاي اصلي در پايلوت (1)    

76

جدول 3-3- تحليل آماري درصد حذف مواد مغذي از محيط آبي   

82

فهرست شکل ها

   عنوان                                                                                                                                                        صفحه

شكل 1-1- خلاصه‌اي از روند مصرف و جذب آب و گياه‌پالايي………………………………………..

13

شكل 1-2- نمونه كاشته شده علف وتيور در خاك……………………………………………………………

19

شكل 1-3- گياه وتيور كاشته شده در خاك (پارك گفتگو تهران)…………………………………………

20

شكل 1-4- نمونه‌اي از گياه‌پالايي با وتيور بعنوان واحد تصفيه تكميلي پساب……………………….

32

شكل1-5- انواع روش‌هاي اجرايي در استفاده از وتيور بصورت هيدروپونيك در پالايش آبهاي آلوده…………………………………………………………………………………………………………………………….

34

شكل 1-6- نمونه‌هاي اجراشده در استفاده از وتيور در حفاظت از سواحل و سراشيبي‌ها………..

38

شكل 1-7- نمونه‌هاي اجرايي در حفاظت از زيرساخت‌ها (كانال‌هاي زهكشي، جاده‌ها و حوضچه‌هاي پرورش ماهي)……………………………………………………………………………………………

39

شكل 2-1- وضعيت گونه‌هاي اخذ شده در زمستان 1391 پيش از انجام مطالعات…………………

55

شكل 2-2- نمايي از پايلوت جهت جانمايي گياهان وتيور بصورت شناور……………………………

56

شكل 2-3- نوسانات كيفي پساب خروجي تصفيه‌خانه شهرك غرب تهران در دوره مطالعه……..

59

شكل2-4- وضعيت گياهان پيش از تزريق پساب و انجام مطالعات آزمايشگاهي (ارديبهشت‌ماه) …………………………………………………………………………………………………………….

62

شكل 2-5- نمونه كاشته شده در خاك در ابتداي دوره مطالعه……………………………………………..

63

شكل 3-1- حداكثر ارتفاع برگ‌هاي گياه و روند رشد مقايسه‌اي آنها در شرايط مختلف آبياري.

68

شكل 3-2- نمايي از ميزان رشد برگ‌ها در پايلوت (1) …………………………………………………….

68

شكل 3-3- نمايي از ميزان رشد برگ‌ها در پايلوت (2) …………………………………………………….

69

شكل 3-4- نمايي از ميزان رشد ريشه‌ها در پايلوت (1) ……………………………………………………

69

شكل 3-5- نمايي از ميزان رشد ريشه‌ها در پايلوت (2)……………………………………………………..

69

شكل 3-6- ميزان رشد برگ‌ها در نمونه موجود در خاك در انتهاي دوره مطالعه……………………

70

شكل 3-7- غلظت تركيبات نيتروژن محيط آبي پايلوت 1 در زمان‌هاي ماند مختلف………………

72

شكل 3-8- غلظت فسفات و اكسيژن محلول محيط آبي پايلوت 1 در زمان‌هاي ماند مختلف….

73

شكل 3-9- نسبت مقادير محاسبه شده تركيبات مغذي محيط آبي پايلوت (1) در زمان‌هاي ماند مختلف …………………………………………………………………………………………………………………

74

شكل 3-10- درصد حذف پارامترهاي مختلف از محيط آبي پايلوت 1 پس از 4 روز…………….

75

شكل 3-11- غلظت فسفات و اكسيژن محلول محيط آبي پايلوت(2) در زمان‌هاي ماند مختلف

78

شكل 3-12- غلظت نيترات و نسبت تركيبات مغذي محيط آبي پايلوت (2) در زمان‌هاي ماند مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………

79

شكل 3-13- نمايي از حباب‌هاي هواي توليد شده در منطقه ريشه گياهان…………………………….

79

شكل 3-14- توزيع احتمالاتي داده‌هاي تجربي در درصد حذف نيتروژن كل در زمان ماند 2 و 4 روز…………………………………………………………………………………………………………………………..

80

شكل 3-15- توزيع احتمالاتي داده‌هاي تجربي در درصد حذف فسفر كل در زمان ماند2و4روز

81

شكل 3-16- ميزان جذب نيتروژن كل در ريشه و برگ گياه در شرايط مختلف آبياري……………

83

شكل 3-17- ميزان جذب فسفر كل در ريشه و برگ گياه در شرايط مختلف آبياري……………….

83

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo