%37تخفیف

ارزیابی سیتولوژیکی و مورفولوژیکی برخی ارقام وحشی و هیبرید گل لاله در ایران

تعداد126صفحه در فایل word

کارشناسی ارشد رشته علوم باغبانی – گیاهان زینتی (M.Sc)

ارزیابی سیتولوژیکی و مورفولوژیکی برخی ارقام وحشی و هیبرید گل لاله در ایران

چکیده

گونه های لاله (Tulipa)، از گونه های مهم زینتی با ارزش اقتصادی بالا می باشند؛ از این رو همواره مورد توجه محققین و گیاهشناسان قرار گرفته اند. جنس لاله دارای گونه های وحشی و پرورشی می باشد. خویشاوندان وحشی این گیاه که حاوی ژن های دست نخورده می باشند، برای اصلاح گونه های پرورش یافته حائز اهمیت می باشند. در تحقیق حاضر که اولین بررسی سیتولوژیکی- مورفولوژیکی گونه های وحشی Clusiana و  Biebersteinianaدر ایران میباشد؛ تنوع سیتوژنتیک و مورفولوژیک  بر روی دوازده توده لاله متعلق به دو گونه وحشی Clusiana و  Biebersteinianaو دو گونه هیبرید لاله ترکمنستانی و الیزابت، که از مناطق طبیعی کشور جمع آوری گردیدند، مورد مطالعه قرار گرفت. در بررسی سیتولوژیکی گونه های وحشی، هشت توده به گونه T. biebersteiniana و چهار توده به گونه  T. clusiana تعلق داشت. اطلاعات سیتولوژیکی هر توده در خصوص صفات ریختی و کاریوتیپی بررسی شدند. نتایج نشان داد که گونه های T. clusiana و T. biebersteiniana جمع آوری شده از مناطق مختلف ایران متعلق به جنس لاله دارای تنوع کروموزومی مختلف هستند. گونه هایی با تعداد کروموزوم های ثابت و گونه هایی نیز از گروه های متنوع  پلی پلوئید (تعداد دسته جات کروموزومی مختلف) می باشند. مقایسه بین نتایج حاصل از بررسی های سیتولوژیکی گونه های وحشی و هیبرید نشان می دهد که هیبرید ها دارای تنوع بیشتری در سطح کروموزومی می باشند به طوری که از لحاظ شاخص پراکنش کروموزومی و صفات مورفولوژی کروموزومی و شاخص سنترومری، اعداد بزرگتری را به خود اختصاص دادند. در بین ارقام وحشی T.clusiana  مازندران و کندوان جهت استفاده در برنامه های به نژادی نسبت به بقیه گونه های وحشی دارای پتانسیل ژنتیکی بیشتری هستند.

در بررسی های مورفولوژیکی، از آنالیزهای آماری چند متغیره بر روی جمعیت های گونه های جمع آوری شده استفاده شد و به منظور بررسی روابط میان جمعیت ها تجزیه خوشه ای نیز انجام شد. هم چنین با استفاده از تجزیه به عامل ها، متغیرترین صفات ریختی در میان گونه ها شناسایی شد. نتایج نشان داد که بین گونه های وحشی از لحاظ تمام صفات کمی شامل قطر گل، ارتفاع گیاه، طول و عرض برگ، قطر پیاز، طول گلپوش، تعداد برگ و گلبرگ، وزن پیاز و طول بساک، تفاوت معنی داری وجود دارد و با استفاده از تجزیه به عامل ها، مهم ترین صفاتی که در به نژادی تاثیر فراوانی بر بالا بودن کیفیت بازار پسندی لاله ها دارند؛ صفات ارتفاع گیاه، طول برگ، قطر پیاز، طول گلپوش و قطر گل مشخص گردید. نتایج حاصل از کلاستر بندی نشان داد که می توان نمونه هایی را که دارای فواصل ژنتیکی زیادی با یکدیگر می باشند، همانند نمونه های T. biebersteiniana الموت و T.clusiana مازندران، به منظور داشتن هتروزیس با احتمال بیشتر، به عنوان والدین تلاقی در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار داد. نتایج حاصل از بررسی های مورفولوژیکی تا حد بسیار بالایی تایید کننده نتایج به دست آمده از بررسی های سیتوژنتیکی می باشد. با این حال به دلیل پیچیدگی و اهمیت مطالعات در این جنس ادامه تحقیقات بر روی لاله ها ضروری به نظر می رسد.

کلمات کلیدی: لاله، سیتوژنتیک، کروموزوم، سیتوتایپ، مورفولوژی، آنالیزهای آماری چند متغیره.

صفحه

چکیده فارسی                                                                                                                               1

فصل اول                                                                                                                                      3

مقدمه                                                                                                                                          4

اهداف مشخص تحقيق                                                                                                                      7

فصل دوم: بررسی منابع                                                                                                                     8

2-1    تاریخچه                                                                                                                 9

2-2    خصوصیات گیاهشناسی                                                                                             11

2-3    کلید های شناسایی لاله ها                                                                                           13

2-4    طبقه بندی لاله ها                                                                                                     15

2-5    چرخه سالیانه زندگی لاله در طبیعت                                                                              15

2-6    فرآیند گلدهی ، کاشت و تکثیر                                                                                     16

2-6-1 روش تكثير لاله                                                                                                16

2-6-2 کاشت پیاز                                                                                                      16

2-6-3 عملیات بعد از گلدهى                                                                                        18

2-6-4       توليد لاله زودرس                                                                                           19

2-7       پراکنش جغرافیایی                                                                                                     19

2-8       بررسی وضعیت تولید                                                                                                 21

2-9 خلاصه ای از مطالعات انجام شده برروی لاله ها                                                                   22

2-9-1 مطالعات سیستماتیکی                                                                                        22

2-9-2       مطالعات ترکیب پذیری                                                                                    25

2-10 بهنژادی لاله                                                                                                              27

2-10-1 روش های اصلاحی لاله                                                                                    28

2-10-1-1 بهنژادی پیش رس کردن لاله                                                                      28

2-10-1-2 هیبریداسیون بین گونه ای                                                                         29

2-10-2-3- بهنژادی جهش                                                                                    30

2-10-2-4  لاله های طوطی وار                                                                              31

2-10-2-5 بهنژادی ارقام پلی پلوئید                                                                         31

2-10-2-6تکنیک جدید بهنژادی در لاله                                                                    32

2-11    تنوع ژنتيكي                                                                                                         32

2-12 روش هاي ارزيابي تنوع ژنتيكي                                                                                    33

ه

2-12-1 مطالعات سیتوژنتیکی                                                                                         33

2-12-2 سیتوژنتیک و اهمیت آن                                                                                     33

2-12-3 ساختمان کروموزوم                                                                                          34

2-12-4 کاریوتیپ                                                                                                      35

2-12-5  تقارن كاريوتيپ                                                                                             36

2-12-6 مطالعات کاریوتیپی                                                                                          38

2-12-7 ریخت شناسی کروموزوم و مرحله مناسب برای مشاهده آن                                          38

2-12-8 اصول بررسی كروموزومی و مطالعات كاريوتيپی                                                       39

2-12-9   روش لوان و همكاران                                                                                      39

2-12-10 اندازه گيري هترومورفيسم                                                                              40

2-13      مروری بر مطالعات سیتوژنتیکی انجام شده بر روی لاله ها                                                  41

2-14      مرفولوژی کروموزومی و تعداد آن ها در لاله                                                                   43

فصل سوم- مواد و روش ها                                                                                                              45

3-1 مواد گیاهی                                                                                                                46

3-2 یادداشت برداری صفات مورفولوژیکی                                                                               46

3-3 صفات مورد مطالعه                                                                                                     47

3-4 روش های آماری مورد استفاده در تحقیق                                                                           47

3-4-1 همبستگی و رگرسیون                                                                                          47

3-4-2 تجزیه به عامل ها                                                                                               47

3-4-3 تجزیه خوشه ای                                                                                                48

3-5 ارزیابی های سیتولوژیکی                                                                                               49

3-5-1 زمان انجام ارزیابی سیتولوژیکی                                                                              49

3-5-2 مشخصات محل انجام آزمایش                                                                               49

3-5-3 مراحل انجام ارزیابی سیتولوژی                                                                              49

3-5-3-1 مرحله پيش تيمار                                                                                      49

3-5-3-2 مرحله تثبيت كردن                                                                                    51

3-5-3-3 مرحلة هيدروليز                                                                                        52

3-5-3-4 مرحلة رنگ آميزی                                                                                    52

3-5-3-5 مرحله اسکواش                                                                                        53

3-5-3-6  مشاهده نمونه ها                                                                                      54

3-5-3-7  تهیه نمونه دائمی                                                                                      54

3-5-3-8   ظهور و چاپ عکس ها                                                                               54

3-6 تجزيه و تحليل كاريوتيپ ها                                                                                              55

3-6-1 صفات اندازه گيري شده كروموزوم                                                                            55

فصل چهارم – تجزیه و تحلیل و بیان نتایج حاصل از تحقیق                                                                        58

و

4-1- آماره های صفات مورد مطالعه                                                                                          59

4 -1-1 نتایج صفات کیفی گونه های مورد بررسی                                                                  59

4-1-1-1- شکل پیاز                                                                                                59

4-1-1-2- رنگ برگ                                                                                               59

4-1-1-3- رنگ پیاز                                                                                                59

4-1-1-4- رنگ گل                                                                                                 59

4-1-2 نتایج صفات کمی گونه های مورد بررسی                                                                     60

4-1-2-1- قطر گل                                                                                                 60

4-1-2-2- ارتفاع                                                                                                   60

4-1-2-3- طول برگ                                                                                              60

4-1-2-4- عرض برگ                                                                                            61

4-1-2-5- قطر پیاز                                                                                                61

4-1-2-6- طول گلپوش                                                                                          61

4-1-2-7- تعداد برگ                                                                                             61

4-1-2-8- تعداد گلبرگ                                                                                          62

4-1-2-9- وزن پیاز                                                                                               62

4-1-2-10- طول بساک                                                                                          62

4-1-3 ضریب تغییرات فنوتیپی صفات کمی در داخل گونه های وحشی                                          62

4-1-4 همبستگی فنوتیپی بین صفات مورد مطالعه                                                                     65

4-1-5 تجزیه واریانس و مقایسه میانگین                                                                                67

4-1-6 تجزیه به عامل ها                                                                                                   70

4-1-7 تجزیه خوشه ای                                                                                                    72

4-1-7-1  تجزیه کلاستر                                                                                           73

4-2 بررسی های سیتوژنتیکی                                                                                                    75

4-2-1 بررسی های سیتولوژیکی Tulip Clusiana شیراز                                                            75

4-2-2-  بررسی های سیتولوژیکی Tulip Clusiana کندوان                                                        77

4-2-3- بررسی های سیتولوژیکی Tulip Clusiana کرج                                                            78

4-2-4- بررسی های سیتولوژیکی Tulip Clusiana مازندران                                                       80

4-2-5- بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana البرز                                               81

4-2-6- بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana مازندران                                          83

4-2-7- بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana  کندوان                                           84

4-2-8- بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana سمنان                                             86

4-2-9- بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana الموت                                             87

4-2-10- بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana خرم آباد                                         89

4-2-11- بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana چالوس                                          90

ز

4-2-12- بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana اصفهان                                          92

4-2-13- بررسی های سیتولوژیکی Tulipa turkestanica                                                         93

4-2-14- بررسی های سیتولوژیکی Elizabeth Tulipa                                                              95

4-2-15 نتایج بررسی های گونه ی Clusiana                                                                          98

4-2-16 نتایج بررسی های گونه ی Biebersteniana                                                               99

4-2-17 بررسی مقایسه ای بین لاله های وحشی مورد مطالعه                                                         100

4-2-18 نتایج بررسی های گونه های هیبرید                                                                             100

4-2-19 مقایسه کاریوتیپ گونه ها                                                                                         101

4-2-20 بررسی لاله های وحشی و هیبرید مورد مطالعه                                                                102

نتیجه گیری نهایی                                                                                                                    103

مطالعات سیتولوژیکی                                                                                                         103

تنظیم بهترین روش آزمایشی                                                                                                       103

عدد پایه کروموزومی                                                                                                               103

بررسی های مورفولوژیکی                                                                                                       104

پیشنهادات                                                                                                                                  106

منابع                                                                                                                                        107

چکیده انگلیسی                                                                                                                           117

ح

  فهرست اشکال و جداول :                 

شکل 2-1- شمایی از گیاه لاله                                                                                           12

 شکل 2-2- شمایی از برش طولی پیاز لاله                                                                             12

شکل 2-3- نقشه پراکنش گونه های مختلف گل لاله در جهان                                                     20

شکل 2-4-مرکز تنوع ژنتیکی اولیه گل لاله                                                                            20

جدول 2–1 – نامگذاری كروموزومها برحسب محل سانترومر                                                      40

جدول2ـ2- نام گذاري كروموزوم بر اساس نسبت بازوها                                                            41

             شکل 2-5 دیاگرام مورفولوژیکی برخی کروموزوم های لاله                                               45

جدول 3-1- نمونه های جمع آوری شده لاله با توجه به موقعیت جغرافیائی                                     46

جدول3 ـ2 -دسته بندي كاريوتيپ ها بر اساس ميزان تقارن آنها                                                    56

جدول 4-1-صفات کیفی گونه های مورد بررسی                                                                     60

جدول 4-2-آماره های صفات کمی در داخل گونه Beibersteiniana                                         63

جدول4-3-آماره های صفات کمی در داخل گونه Clusiana                                                     63

جدول4-4-آماره های صفات کمی در داخل گونه هیبرید ترکمنستانی                                             64

جدول4-5- آماره های صفات کمی در داخل گونه هیبرید الیزابت                                                 64

جدول4-6- ضرایب همبستگی فنوتیپی                                                                                 66

جدول 4-7- تجزیه واریانس گونه ها                                                                                   67

جدول4-8- مقایسه میانگین های صفات با روش دانکن                                                            68

جدول4-9- آزمون KMO و Bartlett                                                                               70

جدول4-10- ضرایب مولفه های اصلی برای هر صفت                                                              72

جدول4-11- مقادير ويژه و سهم واریانس هر يك از مؤلفه‌ها در واريانس كل                                   72

 شکل 4-1- گروه بندی نمونه ها بر حسب فاصله اقلیدسی و براساس روش ward                           73

شکل 4-2- تصویر کروموزوم های Tulip Clusiana شیراز                                                      75

جدول4-12- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulip Clusiana شیراز                                          76

شکل 4-3- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulip Clusiana شیراز                                        76

شکل 4-4- تصویر کروموزوم های Tulip Clusiana کندوان                                                     77

جدول4-13- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulip Clusiana کندوان                                         77

شکل 4-5- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulip Clusiana کندوان                                       78

شکل 4-6- تصویر کروموزوم های Tulip Clusiana کرج                                                        78

جدول4-14- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulip Clusiana کرج                                            79

شکل 4-7- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulip Clusiana کرج                                         79

شکل 4-8- تصویر کروموزوم های Tulip Clusiana مازندران                                                   80

جدول4-15- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulip Clusiana مازندران                                       80

ط

شکل 4-9- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulip Clusiana مازندران                                    81

شکل 4-10- تصویر کروموزوم های Tulipa biebersteiniana کوه های البرز                             81

جدول4-16- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana کوه های البرز                  82

شکل 4-11- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulipa biebersteiniana کوه های البرز              82

شکل 4-12- تصویر کروموزوم های Tulip biebersteiniana مازندران                                     83

جدول4-17- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana مازندران                         83

شکل 4-13- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulipa biebersteiniana مازندران                     84

  شکل 4-14- تصویر کروموزوم های Tulip biebersteiniana کندوان                                       84

 جدول4-18- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana کندوان                          85

 شکل 4-15- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulipa biebersteiniana کندوان                      85

شکل 4-16- تصویر کروموزوم های Tulip biebersteiniana سمنان                                       86

جدول4-19- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana سمنان                           86

شکل 4-17- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulipa biebersteiniana سمنان                      87

شکل 4-18- تصویر کروموزوم های Tulip biebersteiniana الموت                                      87

جدول4-20- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana الموت                           88

  شکل 4-19- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulipa biebersteiniana الموت                      88

 شکل 4-20- تصویر کروموزوم های Tulip biebersteiniana خرم آباد                                    89

جدول4-21- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana خرم آباد                        89

شکل 4-21- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulipa biebersteiniana  خرم آباد                   90

شکل 4-22- تصویر کروموزوم های Tulip biebersteiniana چالوس                                     90

جدول4-22- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana چالوس                         91

شکل 4-23- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulipa biebersteiniana  چالوس                    91

شکل 4-24- تصویر کروموزوم های biebersteiniana  Tulipa  اصفهان                                  92

جدول4-23- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Tulipa biebersteiniana اصفهان                          92

شکل 4-25- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Tulipa biebersteiniana  اصفهان                    93

شکل 4-26- تصویر کروموزوم های  Tulipa turkestanica                                                 93

جدول4-24- نتایج بررسی های سیتولوژیکی turkestanica Tulipa                                        94

شکل 4-27- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید turkestanica Tulipa                                    94

شکل 4-28- تصویر کروموزوم های  Elizabeth Tulipa                                                       95

جدول4-25- نتایج بررسی های سیتولوژیکی Elizabeth Tulipa                                              95

شکل 4-29- ایدیوگرام کروموزوم های هاپلویید Elizabeth Tulipa                                         96

جدول 4-26 تعداد کروموزوم، آمار توصیفی طول کروموزوم                                                      96

جدول 4-27- دسته بندي كاريوتيپ ها بر اساس ميزان تقارن آنها                                                97

       جدول 4-28 – مقایسه گونه های مورد مطالعه از نظر تقارن کروموزومی                                        97

ی

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo