ارزیابی تاثیرات اجتماعی پروژه پیاده‌راه سازی میدان امام خمینی و خیابان‌های ششگانه شهر همدان  

چكيده:

            ميدان امام خميني (ره) و شش  خيابان منشعب از آن با مساحتي بالغ بر 28/188 هکتار، محدوده مرکزي شهر همدان را تشکيل داده‌اند. اين محدوده حدود5 درصد از جمعيت شهر را در خود جاي داده، درحالي که به واسطه درصد نسبي بالاي کاربري تجاري آن، روزانه پذيراي جمعيت شناور و متغير بسياري است . شعاع 80 متري اين ميدان محل انشعاب شش خيابان اصلي شهر است که از شمال به تپه تاريخي هگمتانه و بازار قديم همدان، از جنوب به آرامگاه بوعلي سينا و از غرب به مناطق فرهنگي و توريستي گنج نامه، امامزاده عبدالله، آرامگاه باباطاهر و… و از شرق به تپه مصلي مي‌رسد.  اين محدوده تاريخي و ارزشمند که به علت تنوع کاربري در حوزه هاي مختلف درماني،تجاري، مسکوني، فراغتي، اداري‌، خدماتي و حمل و نقلي روزانه علاوه بر شهروندان، هدف مراجعه و حضورافراد بسياري از شهرستان، روستا و شهرهاي اطراف مي‌باشد، در حال حاضر باگره ترافيکي شديد و غير قابل کنترلي و تداخل پياده و سواره و افزايش آلودگي صوتي و هوا مواجه شده است.  پروژه پياده‌راه‌سازي ميدان امام خميني و خيابان‌هاي ششگانه آن در شهر همدان، با هدف ارتقاي کيفي، حذف ترافيک و تقويت گردشگري محدوده، در سال 1385به تصويب شوراي عالي مسکن و شهرسازي استان رسيد. اهداف اين طرح را مي‌توان به دو دسته کلان و خردتقسيم کرد که 5 هدف کلان آن بدين شرح است: 1.حفظ و ارتقاء زيبايي و هويت محدوده2.حفظ و تقويت بستر تاريخي محورها3. ايجاد محيط شهري فعال و سرزنده4.ايجاد پايداري زيست محيطي و 5.  تأمين تحقق پذيري طرح در چارچوب مشاركت اجتماعي و پيش بيني منابع.  در سال 91-1390 دو خيابان اصلي در محدوده مورد نظر، مورد اجراي آزمايشي طرح قرار گرفته و با افزايش اعتراضات گروه‌هاي مختلف‌‌، از ادامه آن صرفه نظر شد. در حال حاضر طبق اظهارات مجريان طرح با وجود قطعيت اجرايي، به دليل مخالفت ها و همچنين گستردگي طرح  هنوز به مرحله اجراي نهايي نرسيده  و با وجود تعيين پنجمين هدف طرح مبني بر تحقق در چارچوب مشارکت اجتماعي و پيش بيني منابع، با وجود گذشت 7سال از تصويب و صرف هزينه، طبق نظر ذينفعان،  هيچ گونه اطلاع رساني و نظر سنجي در مورد اين پروژه صورت نگرفته است.  تحقيق حاضر با روش ارزيابي تاثيرات اجتماعي (اتا)، به همراه تکنيک‌هاي مختلف کمي و کيفي گردآوري اطلاعات با هدف پيش بيني آثار احتمالي پروژه پياده‌راه سازي محدوده مرکزي شهر همدان در مرحله قبل از اجرا، صورت گرفته است. درسنجش اوليه تاثيرات احتمالي، 32 اثر در ابعاد مختلف فرهنگي‌، اجتماعي‌، اقتصادي‌، ترافيکي و زيست محيطي پيش بيني شده که در مرحله گزينش، 9 اثر به عنوان تاثيرات نهايي اجراي پروژه تعيين شدند. اين تاثيرات شامل، موارد زير است 1.تغيير کارکرد مسکوني به انبار2.  انتقال ترافيک به کوچه ها3. انتقال ترافيک به چهارراه ها4.اختلال در شبکه تعاملات محلي 5. تغيير الگوي سفر 6. کاهش درآمد اطبا 7. کاهش درآمد عمده فروشان،8. افزايش موتورسواران و 9. افزايش حضور بي برنامه دستفروشان مي‌باشد.

واژه­هاي کليدي: ارزيابي تاثيرات اجتماعي، پياده‌راه‌سازي، ميدان امام خميني.