دانلود محصول:ارتباط شیوه های درونی سازی مذهب با سبک های مقابله ای در جانبازان و آزادگان شهرستان یزد

1 مقدمه

        علم روان شناسی طی یک قرن گذشته نسبت به پدیده مذهب موضع گیری های بسیار متفاوتی داشته است . از میان بنیان گذاران مکاتب مختلف در روان شناسی فروید با پدیده دینی، برخورد کاملاٌ منفی داشته و به صورت های مختلف کوشیده تا اصالت دین را نادیده بگیرد، جان واتسون نیز که رفتار قابل مشاهده را موضوع علم روان شناسی می دانست روش های بررسی درون نگرانه مخالفت می کند و برای بررسی اعتقادات مذهبی مجالی نمی گذارد ( Brannon  ،2006). البته گوردون آلپورت بعنوان یک روان شناس اجتماعی با ارائه نظریه جهت گیری درونی و بیرونی نسبت به دین و در انسان توانست مطالعات روان شناسی اجتماعی در زمینه تعصبات نژادی را با در نظر گرفتن جهت گیری مذهبی فرد مورد مطالعه قرار داد (Piko ، 2001).

انگیره مذهبی یا سوگیری مذهبی¹ از جمله مفاهیمی است که در حوزه روان شناسی دین مورد نگرش پژوهش گران بوده است . این مفاهیم بر دلایل ابزاری و غیر ابزاری افراد در گزاردن کنش های مذهبی دلالت دارد (البرزی ،جوکار ،1386) . از نظر آلپورت افراد مذهبی با جهت گیری درونی سازی ارزشهای دینی ، مذهب را به مثابه هدف در نظر می گیرند . در حالیکه افراد با جهت گیری بیرونی ، دین را صرفاٌ وسیله ای برای نیل به اهداف دیگر در نظر می گیرند (Allport & Ross  ،1967). از دیدگاه ریان و همکاران دو سبک تنظیمی در باورهای مذهبی وجود دارد : سبک تنظیمی درون فکنی²

)Religious bias                       1

)Regulatory light breaking through2

شده و سبک تنظیمی همانند سازی شده¹ . براساس این الگو هر چه دلایل افراد برای انجام اعمال درونی تر باشد ، کنترل علی ارداک شده در رفتار بییش تر است ، یعنی فرد اراده و اختیار بیش تری در کنترل رفتار دارد( Ryan ، 1986).

بر اساس نظريه Lazarus and Folkman رفتارهاي مقابل هاي در رويارويي با استرس شامل دو فرايند مي شود :

فرايند مسئله – مدار كه طي  آن فرد با مسئله اي كه علت واقعي آشفتگي در وي شده است مواجه مي شود و فرايند هيجان ²– مدار كه بر اساس آن فردتلاش مي نمايد پاسخهاي هيجاني خود را تنظيم نمايد (براون ، 2006).

جانبازان و اسرای در دوره هشت سال دفاع مقدس و پس از آن دچار فشارهای روانی و مصائب و بیماری های حاصل از آن دوره شده اند که طریق کنترل در رویدادها و فشار به سبک های مقابله ای خاصی صورت می گیرد . سبک های مقابله ای عبارت است از تغییرات مدوام فرد در زمینه تلاش های رفتاری و شناختی در جهت نظم بخشیدن به خواسته های درونی و بیرونی که بیش از سطح تحمل منابع فرد ارزیابی شده اند انواع روشهای مقابله ای در سه سبک کلی قرار می گیرد : مقابله متمرکز بر مسئله ، مقابله متمرکز بر هیجان ، مقابله اجتنابی³ (عابدینی و همکاران ،1391).