دانلود :احوال واقوال معصومین علیهم السلام در تذکره های عرفانی فارسی تا قرن دهم

تعداد256 صفحه در فایل word

گروه زبان و ادبیات فارسی

(M.A) کارشناسی ارشد

احوال واقوال معصومین علیهم السلام در تذکره های عرفانی فارسی تا قرن دهم

چکیده

با آغاز دوران تدوین ونگارش کتب عرفانی، استناد به احوال واقوال پیامبر اکرم(ص) وبعضی دیگراز ائمه معصوم(ع)  ویژگی اصلی کلام عرفا واهل تصوف گردید.بنابراین این سوال مطرح می شود که آیا در تذ کره های عرفانی هم هسته اصلی  کلام متصوفه  احوال واقوال پیامبر (ص) وائمه معصوم(ع) است؟وشیوه نگارش نویسندگان تذکره های عرفانی درپرداخت به کلام معصومین(ع) چگونه بوده است؟وآیا از تمام معصومین علیهم السلام احوال واقوال بیان شده است؟باید گفت شرح حال عرفا ومتصوفه اسلامی ونگرش آنان به کلام گهربار نبی مکرم اسلام وائمه معصوم علیهم السلام علاوه برکتابهای دیگر در کتابهایی که امروزه به تذکره معروفند نگاشته شده است، که شامل  تذکره عمومی واختصاصی است. تذکره های عمومی درباره احوال ، مقامات وکرامات گروهی از عرفا ومشایخ صوفیه است.مانند طبقات الصوفیه انصاری، تذکره الاولیاء، نفحات الانس و مجالس المومنین و طرائق الحقایق و…است. تذکره ها ی اختصاصی نیز  کتاب هایی هستند، که در احوال و مقامات یکی از مشایخ نوشته شده اند، مانند اسرارالتوحید دراحوال و مقامات ابوالسعید ابوالخیر، ،مقامات ژنده پیل،فوایدالفواد ورساله سپهسالار،نورالعلوم،مناقب العارفین و بعضی دیگر که ازاواخر قرن چهارم هجری شروع وتا پایان قرن نهم ودهم ادامه داشت.دربررسی احوال واقوال پیامبراکرم (ص)که محور اصلی محتوای تذکره های عمومی واختصاصی است، احترام صوفیه به اهل بیت پیامبر(ص)انکارنشدنی است،اگرچه دربسیاری از تذکره ها احوال ویا نقل قولی از ائمه معصوم(ع) نیامده است. اما باید گفت نویسندگان متقدم صوفیه مانند ابونصر سراج ،کلاباذی ،ابوعبدالرحمن سلمی ،ابونعیم اصفهانی ،ابوابراهیم مستملی بخاری،  ابوعثمان هجویری ،عبدالقادر گیلانی و عطارنیشابوری امامان شیعه علیهم السلام را از بنیان گذاران تصوف به شمار آورده اند و زهد و روی گردانی آنها از دنیا  را به مصداق تصوف گرفته اند.محبت به ائمه علیهم السلام در سخنان شاعران اهل تصوف چون عطار، مولوی و جامی کاملاً مشهود است و آنان بهترین چکامه ها را در وصف ائمه علیهم السلام سروده اند. هم چنین عموم اهل تصوف، طریقت و خرقه ی خود را منتسب به ائمه علیهم السلام، به ویژه امیرمؤمنان علیه السلام می دانند.

استناد به احوال واقوال معصومین علیهم ا لسلام در شیوه های تبلیغی وتعلیمی به ویژه در مکتب عرفان وتصوف از مهم ترین مباحث تاثیر گذار در مجالس وعظ،خطابه وسخنرانی بوده است.

کلید واژه: احوال واقوال معصومین علیهم السلام،تذکره های عمومی واختصاصی، عرفان وتصوف