%37تخفیف

اثر قارچ اندوفایت Piriformospora indica، لجن فاضلاب و بیوچار حاصل از آن بر جذب آرسنیک به¬وسیله گیاه آفتابگردان

تعداد 101صفحه در فایل word

کارشناسي ارشد علوم خاک

اثر قارچ اندوفایت Piriformospora indica، لجن فاضلاب و بیوچار حاصل از آن بر جذب آرسنیک به­وسیله گیاه آفتابگردان

 

چکیده

آلودگی­زدایی توسط گیاه­ یا پالایش سبز به عنوان یکی از تکنیک­های طبیعی و با صرفه اقتصادی معرفی شده است. لجن فاضلاب منبع غنی از مواد آلی، عناصر غذایی کم­مصرف و پرمصرف است که باعث افزایش رشد گیاه می­شود. با این­حال غلظت بالای عناصر سنگین و ارگانیسم­های بیماری­زا در لجن ممکن است مشکلاتی را در پی داشته­باشد که باعث دشواری مدیریت لجن فاضلاب می­گردد. یکی از روش­های قابل قبول، برای استفاده بهینه از لجن فاضلاب تبدیل پیرولیتیک آن به بیوچار است. همزیستی میکروارگانیسم­ها از جمله قارچ Piriformospora indica با ریشه گیاه تاثیرات مثبتی در افزایش راندمان جذب عناصر در گیاه دارد. لذا به منظور بررسی اثرات لجن فاضلاب، بیوچار حاصل از آن و قارچP.indica در جذب آرسنیک توسط گیاه آفتابگردان پژوهشی در بستر شن و خاک در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به­صورت فاکتوریل با سه تکرار در گلخانه پژوهشی انجام گرفت. این پژوهش در دو نوع بسترخاک طبیعی آلوده به آرسنیک وشن تیمارشده با این عنصرانجام گرديد. خاک آلوده به آرسنیک (215 mg/kg) از استان کردستان تهیه شد. آرسنیک در سه سطح 0، 15 و 30 میلی­گرم در کیلوگرم به بستر شن اعمال شد. فاکتور­های آزمایشی شامل لجن فاضلاب و بیوچار آن، هرکدام در دو سطح 10 و 20 تن در هکتار به­اضافه یک تیمار شاهد بدون کود آلی، وجود و عدم وجود قارچ P.indica و همچنین تیمار لجن فاضلاب-P.indica و بیوچار-P.indica (هرکدام در دو سطح 10 و 20 تن در هکتار) در سه تکرار انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که تلقیح گیاه به قارچ P.indica و افزودن کودهای آلی باعث افزایش معنی­دار عملکرد گیاه می­شود. افزایش عملکرد در تیمار بیوچار بیش­تر از لجن فاضلاب بود. با افزودن آرسنیک به بستر شن عملکرد گیاه به­شدت کاهش یافت به­طوری­که گیاهان در سطح 30 میلی­گرم در کیلوگرم از بین رفتند و سطح 15 میلی­گرم در کیلوگرم باعث کاهش شدید عملکرد شد. افزودن لجن فاضلاب و تجزیه آن باعث تولید اسیدهای آلی و کاهش pH خاک گريده ولی به­دلیل غنی بودن از عناصر غذایی باعث افزایش تولیدات گیاهی شده لذا درصد کربن آلی خاک را افزایش داده است. تلقیح قارچ P.indica نیز باعث افزایش کربن آلی خاک شد. تنفس میکروبی و آبگریزی خاک رابطه مستقیم با کربن آلی خاک داشته و لذا با افزودن لجن فاضلاب اين دو عامل افزایش یافت. لجن فاضلاب باعث افزایش و بیوچار سبب کاهش فرم قابل جذب آرسنیک شد. علی­رغم کاهش غلظت آرسنیک در تیمار بیوچار، به­دلیل بیومس تولیدی بالا، مقدار کل جذب
(غلظت × عملکرد) این عنصر بالا بود. تلقیح ریشه به قارچ P.indica نیز غلظت آرسنیک و مقدار کل آرسنیک جذب شده را در گیاه افزایش داد. شاخص جذب نیز با کاربرد لجن فاضلاب و بیوچار به­ترتیب افزایش و کاهش یافتند. همچنین با تلقیح قارچ P.indica در بستر خاک شاخص جذب آرسنیک افزایش یافت.

واژه­های کلیدی: جذب گیاه، آرسنیک، لجن فاضلاب، بیوچار، آفتابگردان.

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                                                                          صفحه

فهرست مطالب  ………………………………………………………………………………………………………..  هشت

فهرست اشکال…………………………………………………………………………………………………………. یازده

فهرست جداول………………………………………………………………………………………………………… دوازده

چكيده ……………………………………………………………………………………………………………………  1

 فصل اول : مقدمه و بررسی منابع

1-1- کلیات…………………………………………………………………………………………………………….. 2

1-2- اهمیت آلودگی زدایی خاک…………………………………………………………………………………….. 3

1-2 -1- آلودگی خاک به آرسنیک ……………………………………………………………………………………  3

1-2-2- آرسنیک و سلامتی انسان………………………………………………………………………………………. 4

1-3- ویژگی­های آرسنیک………………………………………………………………………………………………. 5

1-3-1-آرسنیک و ترکیبات آن…………………………………………………………………………………………. 5

1-3-2- کانی­های حاوی آرسنیک………………………………………………………………………………………. 6

1-3-3- منشا آرسنیک در خاک………………………………………………………………………………………… 6

1-4- گیاه­پالایی خاک­های آلوده به فلزات سنگین………………………………………………………………………. 7

1-4-1- انواع روش­های گیاه­پالایی……………………………………………………………………………………… 9

1-4-2- مزایا و محدودیت­های روش گیاه­پالایی فلزات سنگین…………………………………………………………. 11

1-4-3- هزینه طراحی سیستم­های گیاه­پالایی……………………………………………………………………………. 12

1-4-4- عوامل موثر در گیاه­پالایی آرسنیک…………………………………………………………………………… 12

1-5- ویژگی­های گیاه آفتابگردان………………………………………………………………………………………. 13

1-6- قارچ اندوفایت Piriformospora indica و تاثیر آن بر گیاه…………………………………………………. 14

1-7- لجن فاضلاب…………………………………………………………………………………………………….. 16

1-7-1- تاثیر لجن فاضلاب بر خصوصیات فیزیکی خاک………………………………………………………………. 17

1-7-2- تاثیر لجن فاضلاب بر خصوصیات شیمیایی خاک……………………………………………………………… 17

1-7-3- تاثیر لجن فاضلاب بر خصوصیات فعالیت­های بیولوژیکی……………………………………………………… 19

1-7-4- تاثیر لجن فاضلاب بر غلظت عناصر کم­مصرف و فلزات سنگین در خاک (اثر بر آلودگی خاک)…………….. 19

1-7-5- تاثیر لجن فاضلاب بر گیاه……………………………………………………………………………………… 20

1-8- بیوچار…………………………………………………………………………………………………………….. 21

1-8-1- تاثیر بیوچار بر ویژگی­های فیزیکی خاک………………………………………………………………………. 23

1-8-2- تاثیر بیوچار بر ویژگی­های شیمیایی خاک……………………………………………………………………… 24

1-8-3- تاثیر بیوچار بر ویژگی­های بیولوژیکی خاک…………………………………………………………………… 25

1-8-4- استفاده از بیوچار به­منظور تولید انرژی…………………………………………………………………………. 26

هشت

1-8-5- تاثیر بیوچار بر شرایط آب و هوایی…………………………………………………………………………….. 26

1-8-6- تاثیر بیوچار بر گیاه…………………………………………………………………………………………….. 27

1-9- اهداف و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………. 28

فصل دوم : مواد و روش­ها

2-1- تیمارها و نوع طرح……………………………………………………………………………………………….. 30

2-2- لجن فاضلاب…………………………………………………………………………………………………….. 31

2-3- فرآیند پیرولیز (تهیه بیوچار)………………………………………………………………………………………. 31

2-4- اندازه­گیری برخی از ویژگی­های لجن فاضلاب و بیوچار…………………………………………………………. 32

2-5- تکثیر و تهیه مایه تلقیح…………………………………………………………………………………………….. 32

2-6- تهیه بستر کشت گیاه………………………………………………………………………………………………. 34

2-6-1- بستر شن……………………………………………………………………………………………………….. 34

2-6-2- بستر خاک…………………………………………………………………………………………………….. 34

2-7- جوانه­دار نمودن و تلقیح بذرها……………………………………………………………………………………. 35

2-8- کاشت بذرها……………………………………………………………………………………………………… 35

2-9- اعمال تنش آرسنیک……………………………………………………………………………………………… 35

2-10- نمونه­برداری و تجزیه گیاه……………………………………………………………………………………….. 35

2-11- اندازه­گیری­های بیولوژیک……………………………………………………………………………………… 36

2-11-1- تعیین درصد کلنیزاسیون ریشه………………………………………………………………………………… 36

2-11-2- تنفس میکروبی……………………………………………………………………………………………….. 36

2-12- اندازه­گیری­های فیزیکی…………………………………………………………………………………………. 37

2-12-1- چگالی ظاهری خاک………………………………………………………………………………………… 37

2-12-2- اندازه­گیری آب­گریزی خاک……………………………………………………………………………….. 37

2-13- اندازه­گیری­های ویژگی­های شیمیایی……………………………………………………………………………. 38

2-13-1- استخراج عصاره اشباع……………………………………………………………………………………….. 38

2-13-2- رسانایی الکتریکی و واکنش خاک…………………………………………………………………………… 38

2-13-3- کربن آلی خاک……………………………………………………………………………………………… 38

2-13-4- اندازه­گیری غلظت عناصر سنگین…………………………………………………………………………….. 38

2-14- شاخص جذب و انتقال………………………………………………………………………………………….. 39

2-15- تجزیه و تحلیل داده­ها…………………………………………………………………………………………… 39

فصل سوم: نتایج و بحث

3-1- ویژگی­های لجن فاضلاب و بیوچار آن…………………………………………………………………………… 40

3-2- خصوصیات خاک………………………………………………………………………………………………… 41

3-3- رشد و عملکرد گیاه………………………………………………………………………………………………. 42

3-3-1- اثر کود آلی بر رشد و عملکرد گیاه……………………………………………………………………………. 43

نه

3-3-2- اثر تلقیح ریشه به قارچ P.indica بر رشد و عملکرد گیاه…………………………………………………….. 46

3-3-3- اثر سطوح آرسنیک افزوده شده به بستر شن بر عملکرد گیاه……………………………………………………. 48

3-4- ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی اندازه­گیری شده بستر خاک………………………………………….. 49

3-4-1- pH خاک…………………………………………………………………………………………………….. 50

3-4-2- درصد کربن آلی خاک……………………………………………………………………………………….. 50

3-4-3- تنفس میکروبی………………………………………………………………………………………………… 51

3-4-4- آب­گریزی…………………………………………………………………………………………………….. 52

3-5- درصد تشکیل کلنی قارچ P.indica…………………………………………………………………………….. 53

3-5- 1- اثر کود آلی بر کلنیزاسیون ریشه به قارچ P.indica………………………………………………………….. 54

3-5-2- اثر آرسنیک افزوده شده به بستر شن بر کلنیزاسیون ریشه به قارچ P.indica………………………………….. 54

3-6-غلظت عناصر سنگین………………………………………………………………………………………………. 55

3-6-1- اثر کود آلی بر غلظت عناصر در گیاه………………………………………………………………………….. 57

3-6-2- اثر تلقیح ریشه به قارچ P.indica بر غلظت عناصر در گیاه…………………………………………………… 59

3-6-3- اثر آرسنیک افزوده شده به بستر شن بر غلظت آن در گیاه……………………………………………………… 61

3-6-4- اثر متقابل کود×آرسنیک بر غلظت آرسنیک گیاه در بستر شن…………………………………………………. 61

3-7-مقدار عناصر در گیاه………………………………………………………………………………………………. 62

3-7-1- اثر کود آلی بر مقدار عناصر در گیاه…………………………………………………………………………… 63

3-7-2- اثر تلقیح ریشه به قارچ P.indica بر مقدار عناصر در گیاه……………………………………………………. 65

3-7-3- اثر آرسنیک افزوده شده به بستر شن بر مقدار آرسنیک در گیاه ……………………………………………….. 66

3-7-4- اثرات متقابل کود×آرسنیک و  قارچ×آرسنیک بر مقدار آرسنیک گیاه در بستر شن…………………………… 66

3-8- شاخص جذب و انتقال……………………………………………………………………………………………. 67

3-8-1- اثر کود آلی بر شاخص جذب…………………………………………………………………………………. 68

3-8-2- اثر تلقیح ریشه به قارچ P.indica بر شاخص جذب…………………………………………………………… 69

3-8-3- اثر آرسنیک افزوده شده به بستر شن بر شاخص جذب و انتقال…………………………………………………. 69

فصل چهارم: نتیجه­گیری  و پیشنهادها

4-1- نتیجه­گیری کلی…………………………………………………………………………………………………… 72

4-2- پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………….. 75

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                                     صفحه

1-1- مزایای استفاده از بیوچار………………………………………………………………………………………….. 23

1-2- اثرات مثبت بیوچار بر گیاه­­پالایی عناصر سنگین خاک…………………………………………………………….. 28

2-1- کوره مخصوص تولید بیوچار…………………………………………………………………………………….. 32

2-2- اسپور قارچ P.indica…………………………………………………………………………………………… 33

2-3- منطقه نمونه­برداری………………………………………………………………………………………………… 34

2-4- گیاهان آفتابگردان پس از گذشت 20 روز از زمان کاشت……………………………………………………….. 36

2-5- ریزنفوذسنج و قسمت­های مختلف آن براي اندازه­گيري آب­گريزي خاك……………………………………….. 38

3-1- اثر کود آلی بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر خاک…………………………………………………………… 45

3-2- اثر کود آلی بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر شن……………………………………………………………… 45

3-3- اثر تلقیح ریشه به قارچ P. indica  بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر خاک…………………………………… 47

3-4- اثر تلقیح ریشه به قارچ P. indica  بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر شن……………………………………… 47

3-5- اثر سطوح آرسنیک بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر شن………………………………………………………. 49

3-6- هیف قارچ P. indica در زیر میکروسکوپ نوری………………………………………………………………. 55

دوازده

یازده


فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                                                       صفحه

2-1- تعداد و نوع تیمارهای آزمایشی در گلدان­های با بستر خاک……………………………………………………… 30

2-2- تعداد و نوع تیمارهای آزمایشی در گلدان­های با بستر شن………………………………………………………… 31

2-3- ترکیبات محیط کشت قارچ P.indica…………………………………………………………………………… 33

3-1 نتایج تجزیه شیمیایی لجن فاضلاب و بیوچار حاصل از آن………………………………………………………….. 41

3-2- خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک………………………………………………………………………………… 41

3-3- مقایسه عناصر سنگین خاک با استاندارد آلاینده­ها………………………………………………………………… 42

3-4- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر خاک…………………………………. 42

3-5- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر شن……………………………………. 43

3-6- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر خاک………………………………………… 43

3-7- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر شن…………………………………………… 44

3-8- مقایسه میانگین اثر تلقیح ریشه به قارچ P. indica بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر خاک……………………. 46

3-9- مقایسه میانگین اثر تلقیح ریشه به قارچ P. indica بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر شن………………………. 46

3-10- مقایسه میانگین اثر سطوح آرسنیک بر عملکرد گیاه آفتابگردان در بستر شن…………………………………….. 48

3-11- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر برخی ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک………………. 49

3-12- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر pH خاک……………………………………………………………………. 50

3-13- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر درصد کربن آلی خاک………………………………………………………. 51

3-14- مقایسه میانگین اثر تلقیح ریشه به قارچ P. indica بر درصد کربن آلی خاک………………………………….. 51

3-15- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر تنفس میکروبی خاک………………………………………………………… 52

3-16- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر آب¬گریزی خاک…………………………………………………………… 52

3-17- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر درصد تشکیل کلنی P. indica در بستر خاک………………………. 53

3-18- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر درصد تشکیل کلنی P. indica در بستر شن…………………………. 53

3-19- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر درصد تشکیل کلنی P. indica  در بستر خاک……………………………… 54

3-20- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر درصد تشکیل کلنی P. indica  در بستر شن………………………………… 54

3-21- مقایسه میانگین اثر سطوح آرسنیک بر درصد تشکیل کلنی P. indica  در بستر شن……………………………. 55

3-22- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر غلظت کل عناصر سنگین خاک……………………………………….. 56

3-23- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر غلظت عناصر سنگین گیاهان در بستر خاک…………………………… 56

3-24- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر غلظت آرسنیک گیاه در بستر شن……………………………………… 56

3-25- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر غلظت عناصر سنگین گیاه در بستر خاک……………………………………… 59

3-26- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر غلظت آرسنیک گیاه در بستر شن…………………………………………….. 59

3-27- مقایسه میانگین اثر تلقیح ریشه به قارچ P. indica  بر غلظت آرسنیک ریشه در بستر خاک……………………. 60

3-28- مقایسه میانگین اثر تلقیح ریشه به قارچ P. indica  بر غلظت آرسنیک ریشه در بستر شن………………………. 60

دوازده

3-29- مقایسه میانگین اثر تلقیح ریشه به قارچ P. indica  بر غلظت روی ریشه در بستر خاک………………………… 61

3-30- مقایسه میانگین اثر سطوح آرسنیک  بر غلظت آرسنیک گیاه در بستر شن……………………………………….. 61

3-31- مقایسه میانگین اثر متقابل کود آلی × سطح آرسنیک بر غلظت آرسنیک گیاه در بستر شن………………………. 62

3-32- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر مقدار عناصر سنگین گیاه در بستر خاک………………………………. 63

3-33- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر مقدار آرسنیک گیاه در بستر شن……………………………………… 63

3-34- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر مقدار عناصر سنگین گیاه در بستر خاک………………………………………. 64

3-35- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر مقدار آرسنیک گیاه در بستر شن……………………………………………… 65

3-36- مقایسه میانگین اثر تلقیح ریشه به قارچ P. indica  برمقدار عناصر ریشه در بستر خاک………………………… 65

3-37- مقایسه میانگین اثر تلقیح ریشه به قارچ P. indica  برمقدار آرسنیک ریشه در بستر شن………………………… 65

3-38- مقایسه میانگین اثر سطوح آرسنیک  بر مقدار آرسنیک گیاه…………………………………………………….. 66

3-39- مقایسه میانگین اثر متقابل کود آلی × سطح آرسنیک بر مقدار آرسنیک گیاه در بستر شن……………………….. 66

3-40- مقایسه میانگین اثر متقابل قارچ × سطح آرسنیک بر مقدار آرسنیک ریشه در بستر شن…………………………… 67

3-41- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر شاخص جذب و انتقال در بستر خاک…………………………………. 67

3-42- تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایشی بر شاخص جذب و انتقال در بستر شن……………………………………. 68

3-43- مقایسه میانگین اثر  تیمار کودی بر  شاخص جذب آرسنیک در بستر خاک……………………………………… 68

3-44- مقایسه میانگین اثر تیمار کودی بر  شاخص جذب آرسنیک در بستر شن…………………………………………. 69

3-45- مقایسه میانگین اثر تلقیح ریشه به  قارچ P. indica بر شاخص جذب در بستر خاک……………………………. 69

3-46- مقایسه میانگین اثر سطوح آرسنیک  بر شاخص جذب و انتقال در بستر شن………………………………………. 69

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo