اثر زمان برداشت و میزان کود نیتروژنی در گیاه تاج‌خروس بر تجزیه‏پذیری، مواد ضدتغذیه‏ای و فراسنجه‏های شکمبه

تعداد 86صفحه در فایل word

کارشناسی ارشد

گروه علوم دامی، رشته علوم دامی، گرایش تغذیه دام

اثر زمان برداشت و میزان کود نیتروژنی در گیاه تاج‌خروس بر تجزیه‏پذیری، مواد ضدتغذیه‏ای و فراسنجه‏های شکمبه

چکیده

پژوهش حاضر به منظور تعیین تأثیر دو مرحله بلوغ (ابتدای گلدهی یا مرحله شیری-خمیری شدن دانه) و سه سطح کود نیتروژنی (120، 180 یا 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بر ترکیب شیمیایی، کل تاننها (TT)، فراسنجه‏های تخمیر آزمایشگاهی (in vitro)، و تجزیه‏پذیری ماده خشک (DM) و پروتئین خام (CP) علوفه تاج‏خروس (Amaranthus hypochondriacus) انجام شد. پژوهش با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. غلظت DM، ماده آلی (OM)، CP، الیاف غیر قابل حل در شوینده خنثی فاقد خاکستر (NDFom)، لیگنین و TT با استفاده از روشهای استاندارد اندازه‏گیری شد. فراسنجه‌های تخمیر آزمایشگاهی (in vitro) شامل حجم تولید گاز، گوارش‌پذیری ماده آلی (OMD)، انرژی قابل متابولیسم (ME)، تولید پروتئین میکروبی (MCP)، حجم گاز متان، غلظت نیتروژن آمونیاکی، کل اسیدهای چرب فرار (VFA)، جمعیت پروتوزوا و باکتریهای تجزیه‏کننده سلولز با استفاده از روش آزمون تولید گاز تعیین شد. ضرایب تجزیه‏پذیری DM و CP با روش کیسه‌های نایلونی (in situ) برآورد گردید. غلظت DM، CP، NDFom، TT، OMD، MCP، گاز متان، نیتروژن آمونیاکی، VFA، کل پروتوزوا، باکتریهای تجزیه‌کننده سلولز، ضرایب تجزیه‌پذیری مؤثر DM و CP در تیمار اول (برداشت در ابتدای گلدهی و مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به‌ترتیب برابر 159 گرم در کیلوگرم وزن تر، 224، 346، 69/4 گرم در کیلوگرم DM، 686 گرم در کیلوگرم OM، 201 میلیگرم به ازای یک گرم DM، 5/15 درصد از کل گاز تولیدی، 2/10 میلیگرم در دسی‌لیتر، 3/68 میلی‌مول در لیتر، 10⁵×82/6 در میلیلیتر، 09/8 لگاریتم مبنای 10 در گرم شیرابه، 767 گرم در کیلوگرم DM و 810 گرم در کیلوگرم CP بود. با افزایش سن گیاه، غلظت DM، OM، NDFom، لیگنین، TT، درصد گاز متان و پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه افزایش، اما غلظت CP، OMD، MCP، نیتروژن آمونیاکی، VFA، نسبت مولار اسید استیک، باکتریهای تجزیه‌کننده سلولز، ضرایب تجزیه‌پذیری مؤثر DM و CP، بخش پروتئین قابل حل و پروتئین قابل متابولیسم (MP) کاهش یافت (05/0>P). زمان برداشت تأثیر معنی‌داری بر جمعیت پروتوزوایی نداشت. افزایش مصرف کود نیتروژنی موجب افزایش غلظت DM، OM، CP، OMD، نیتروژن آمونیاکی، VFA، باکتریهای تجزیه‌کننده سلولز، ضرایب تجزیه‌پذیری مؤثر DM و CP، بخش پروتئین قابل حل و MP شد (05/0>P)، اما تأثیری بر NDFom، TT، MCP، درصد گاز متان و جمعیت پروتوزوایی نداشت. در مجموع، ارزش غذایی تاج‏خروس به‌عنوان خوراک نشخوارکنندگان مناسب بود. افزایش سن گیاه موجب کاهش غلظت پروتئین خام و تجزیه‏پذیری شد، اما با توجه به استحصال ماده خشک بیشتر و کم بودن غلظت تاننها، برداشت در مرحله بلوغ دوم (مرحله شیری-خمیری دانه) قابل توصیه می‌باشد (به‌عنوان یک علوفه سیلویی). همچنین، افزایش سطح کود نیتروژنی مقدار ماده خشک و ارزش غذایی علوفه تولیدی را بهبود بخشید.

واژگان کلیدی: علوفه تاج‏خروس، مرحله بلوغ، کود نیتروژن، ترکیب شیمیایی، فراسنجه‌های تخمیر آزمایشگاهی، تجزیه‏پذیری با روش in situ.