اثر روش¬های کم¬آبیاری و خشکی موضعی ریشه، بر عملکرد و خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک ذرت

تعداد 106صفحه در فایل word

کارشناسی ارشد

(زراعت)

اثر روش­های کم­آبیاری و خشکی موضعی ریشه، بر عملکرد و خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک ذرت

چکیده

یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که جهان امروزی با آن مواجه شده است مشکل کمبود آب در اکثر نقاط جهان است. به نظر اغلب کارشناسان در صورت عدم رعایت صرفه‌جویی و بهره‌وری در مصرف آب، اکثر مردم دنیا با مشکل کم‌آبی مواجه خواهند شد. بنابراین باید راهکارهایی برای بهره‌وری بیشتر از آب بخصوص در بخش کشاورزی که بیش از ۹۰ درصد منابع آبی را مصرف می‌کند باید اتخاذ نمود. به‌منظور تحقیق درباره استفاده بهینه از آب و روش‌های کم­آبیاری، مطالعه‌ای در سال زراعی ۱۳۹۲ در مزرعه تحقیقات دانشکده کشاورزی بیرجند بر روی ذرت دانه­ای رقم سینگل کراس 704 که دارای یک دوره رشد 120 روزه می­باشد انجام شد. این تحقیق در  قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 18 تیمار و 3 تکرار انجام شد، و تیمارها شامل دو تیمار آبیاری کامل و پر آبیاری و 16 تیمار کم­آبیاری در دو سطح تنش 75 و 50 درصد نیاز آبی در کل دوره رشد گیاه و تا پایان مرحله رویشی و به صورت روش­های کم­آبیاری سنتی، خشکی موضعی ریشه با آبیاری یک درمیان ثابت جویچه­ها و خشکی موضعی ریشه با آبیاری متناوب جویچه­ها به ترتیب بعد از هر یک و دو نوبت آبیاری بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر رژیم‌های آبیاری بر عملکرد دانه، تعداد دانه در بلال، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، کارایی مصرف آب، طول بلال، شاخص سطح برگ و هدایت روزنه­ای معنی‌دار شد. در مورد شاخص سطح برگ که از مهم‌ترین پارامترهای فیزیولوژیک می­باشد، مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که تیمارهای خشکی موضعی ریشه با 75 درصد نیاز آبی با تیمارهای آبیاری کامل اختلاف معنی­داری نداشتند. همچنین تیمار پر آبیاری با عملکردی معادل 34/7983 کیلوگرم دانه در هکتار و تیمار آبیاری موضعی ریشه با 75 درصد نیاز آبی گیاه در مرحله رویشی و با جابجایی جوی بعد از هر دو نوبت آبیاری (دور 14 روز)، با عملکرد 7925 کیلوگرم دانه در هکتار و تنها با یک درصد کاهش عملکرد و با 27 درصد صرفه‌جویی در مصرف آب بیشترین عملکرد دانه، و تیمار کم­آبیاری سنتی با 50 درصد نیاز آبی در کل دوره رشد نیز با عملکرد 66/3661 کیلوگرم دانه در هکتار کمترین عملکرد را دارا بودند. در مورد کارایی مصرف آب به عنوان شاخص مهم در شرایط کم آبی، تیمارهای خشکی موضعی ریشه کارایی مصرف آب بالاتری نسبت به سایر تیمارها نشان دادند به طوری که تیمارهای خشکی موضعی ریشه با 50 و 75 درصد نیاز آبی گیاه در کل دوره رشد و با دور 14 روز، بیشترین کارایی مصرف آب را به ترتیب با 675 و 671 گرم دانه به ازای هر متر مکعب آب آبیاری دارا بودند. تیمار خشکی موضعی ریشه با 75 درصد نیاز آبی گیاه در کل دوره رشد و با دور 14 روز، با توجه به داشتن عملکردی در سطح عملکرد آبیاری کامل و کارایی مصرف آب بالا نسبت به سایر تیمارها مناسب­تر بود. به نظر می‌رسد آبیاری موضعی ریشه می‌تواند ضمن صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش راندمان آبیاری، به‌عنوان بهترین شیوه آبیاری مدنظر کشاورزان قرار گیرد. ضمن آنکه این شیوه‌ آبیاری به آسانی و بدون هزینه‌ اضافی برای کشاورز عملیاتی بوده و می‌تواند یک راهکار مناسب برای صرفه‌جویی در مصرف آب به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک که با محدودیت منابع آبی و عملکرد مواجه می­باشند به‌کاربرده شود.

کلمات کلیدی: ذرت دانه­ای، کارایی مصرف آب، خشکی موضعی ریشه، هدایت روزنه­ ای