فهرست اجمالي مطالب
پیشگفتار……………………………………………………………………………………………………………………………….(18-16)
طرح اجرایی رساله……………………………………………………………………………………………………………..(38-19)
بخش اوّل: سازمان جهانی تجارت و جایگاه آن در حوزه نفت.……………………………………….(136-39)
فصل اوّل: نفت یک کالای راهبردی استثنایی…………………………………………………………………(55-40)
فصل دوّم: دور نمای کلی سازمان جهانی تجارت…………………………………………………………….(70-56)
فصل سوّم: موافقتنامه های اصلی سازمان جهانی تجارت………………………………………………….(119-71)
فصل چهارم: اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت………………………………………………………(136-120)
بخش دوّم: تحلیل، تفسیر و تاویل اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت بر حوزه نفت….(260-137)
فصل پنجم: آثار حقوقی اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت بر عرضه جهانی نفت…………..(152-138)
فصل ششم: آثار حقوقی اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت بر بهره برداری نفت……………..(169-153)
فصل هفتم: سازمان جهانی تجارت علیه اوپک و بر عکس……………………………………………(203-170)
فصل هشتم: چالش های سازمان جهانی تجارت در حاکمیت جهانی بر حوزه نفت……………..(236-204)
فصل نهم: پیشنهاد همبولتی: دسترسی به عرضه نفت و انتقال تکنولوژی ابزاری برای همکاری کشورهای شمال و جنوب عضو سازمان جهانی تجارت………………………………………………………………….(260-237)
منابع: ………………………………………………………………………………………………………………………………(269-261)
فهرست تفصیلی مطالب
پیشگفتار……………………………………………………………………………………………………………………………….(18-16)
طرح اجرایی رساله……………………………………………………………………………………………………………..(38-19)
-
بیان مساله……………………………………………………………………………………………………………………………22
-
سئوال اصلی و محوری تحقیق………………………………………………………………………………………………..24
-
سئوالات محوری دیگر تحقیق………………………………………………………………………………………………..25
-
فرضیه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….28
-
متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………..28
-
اهمیّت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………29
-
ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………30
-
اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………31
-
روش تحقیق و روش جمع آوری اطلاعات و تفسیر داده ها…………………………………………………………..32
-
تعریف اصطلاحات……………………………………………………………………………………………………………….33
-
مشگلات و تنگناهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………36
-
سوابق تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….37
-
طرح تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………37
بخش اوّل:
سازمان جهانی تجارت و جایگاه آن در حوزه نفت…………………………………………………………..(136-39)
فصل اوّل: نفت یک کالای راهبردی استثنایی…………………………………………………………………………….(55-40)
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….40
گفتار اوّل: نفت خام به عنوان یک کالای سیاسی راهبردی…………………………………………………………………….. 40
بند اوّل– معضل در اولویت امنیتی بودن نفت خام برای کشورهای وارد کننده و صادر کننده………………………… 41
بند دوّم– تعارضات مالکیتی بر منابع نفت……………………………………………………………………………………………..46
بند سوّم– محرمانه بودن اطلاعات مربوط به حوزه نفت…………………………………………………………………………….46
بند چهارم– فرهنگ اقتصادی و فرهنگ سیاسی نفت……………………………………………………………………………….47
گفتار دوّم: نفت خام و مساله پیک نفتی………………………………………………………………………………………………..47
بند اوّل– شمای عرضه انواع انرژی در سال 2011……………………………………………………………………………………48
بند دوّم– چشم انداز عرضه و تقاضای جهانی نفت تا سال 2030 میلادی………………………………………………………50
گفتار سوّم– حق حاکمیت دائم کشورها بر منابع طبیعی(منابع نفت) ……………………………………………………………51
بند اوّل- حق حاکمیت دولت ها بر منابع نفت…………………………………………………………………………………………..52
بند دوّم- دولتی بودن منابع نفت در کشورهای در کشورهای نفت خیز……………………………………………………………53
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………….54
فصل دوّم: دور نمای کلی سازمان جهانی تجارت………………………………………………………………………..(70-56)
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….56
گفتار اوّل: سابقه تاریخی سازمان جهانی تجارت…………………………………………………………………………………….59
-
ادوار تجاری گات……………………………………………………………………………………………………………………..62
گفتار دوّم: اهداف تشکیل گات/ سازمان جهانی تجارت………………………………………………………………………….63
گفتار سوّم: وظایف یا کارکردهای سازمان جهانی تجارت……………………………………………………………………….64
گفتار چهارم: ساختار سازمان جهانی تجارت………………………………………………………………………………………….65
بند اوّل- شمای کلی ساختار سازمان جهانی تجارت………………………………………………………………………………..66
بند دوّم– روسای گات و مدیران کل سازمان جهانی تجارت…………………………………………………………………….69
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………….69
فصل سوّم: موافقتنامه های اصلی سازمان جهانی تجارت………………………………………………………………(119-71)
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 71
گفتار اوّل: موافقتنامه های ماهوی رسمی و غیر رسمی سازمان جهانی تجارت…………………………………………….. 74
بند اوّل– موافقتنامه های ماهوی و رسمی و اجباری سازمان جهانی تجارت………………………………………………… 75
بند دوّم– موافقتنامه های غیر رسمی سازمان جهانی تجارت……………………………………………………………………… 76
گفتار دوّم: شرح اجمالی موافقتنامه های ماهوی و اجباری سازمان جهانی تجارت……………………………………….. 82
بند اوّل– گات1994 ……………………………………………………………………………………………………………………….. 82
بند دوّم– موافقتنامه مربوط به جنبه های تجاری اقدامات سرمایه گزاری…………………………………………………….. 95
بند سوّم– موافقتنامه عمومی مربوط به خدمات تجاری……………………………………………………………………………. 97
بند چهارم– موافقتنامه مربوط به جنبه های مختلف تجارت حقوق اموال فکری………………………………………….. 103
1) سه ویژگی عمده موافقتنامه مربوط به مالکیت فکری…………………………………………………………………….. 103
-
استانداردها(معیارها)………………………………………………………………………………………………………….. 103
-
حمایت و تقویت………………………………………………………………………………………………………………..104
-
حل و فصل اختلافات………………………………………………………………………………………………………….104
2) شرح اجمالی مقررات عام و خاص موافقتنامه مربوط به مالکیت فکری……………………………………………… 104
-
معیارهای اصولی حمایت از حقوق فکری اتباع دول عضو………………………………………………………………..107
-
کپی رایت(حق چاپ)………………………………………………………………………………………………………… 107
-
طرح های صنعتی………………………………………………………………………………………………………………. 108
-
حمایت از اطلاعات محرمانه؛ افشاء نشده……………………………………………………………………………….. 109
-
کنترل رویه های ضد رقابتی در مجوز های قرار دادی………………………………………………………………. 110
گفتار سوّم: شرح اجمالی سایر موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت……………………………………………………… 111
بند اوّل– موافقتنامه مربوط به محصولات کشاورزی…………………………………………………………………………….. 111
بند دوّم– موافقتنامه مربوط به منسوجات و پوشاک………………………………………………………………………………. 112
بند سوّم– موافقتنامه مربوط به یارانه ها( سوبسیدها ) و اقدامات متقابل………………………………………………………. 112
بند چهارم– موافقتنامه مربوط به مقابله با بازار شکنی؛ آنتی- دامپینگ………………………………………………………. 113
بند پنجم– موافقتنامه مربوط به اقدامات حفاظتی؛ تامینی………………………………………………………………………… 113
بند ششم– موافقتنامه مربوط به ارزیابی(ارزش گزاری) عوارض گمرکی…………………………………………………… 114
بند هفتم– موافقتنامه مربوط به موانع فنّی تجارت و موافقتنامه مربوط به تعیین معیارهای بهداشت محیطی و بهداشت گیاهی………………………………………………………………………………………………………………………………………… 114
بند هشتم– تفاهمنامه مربوط به حل و فصل اختلافات……………………………………………………………………………. 115
گفتار چهارم: در باره تعارض قوانین و تفسیر اسناد و موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت…………………………. 116
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 118
فصل چهارم: اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت…………………………………………………………………..(136-120)
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 120
گفتار اوّل: شرح اجمالی اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت………………………………………………………………. 121
بند اوّل– اصل عدم تبعیض……………………………………………………………………………………………………………… 121
-
اصل یا شرط ملل کامله الوداد……………………………………………………………………………………………………. 122
-
اصل رفتار ملّی……………………………………………………………………………………………………………………….. 125
بند دوّم– اصل ثبات و قابل پیش بینی بودن شرایط تجاری………………………………………………………………….. 128
بند سوّم– اصل شفّافیّت…………………………………………………………………………………………………………………… 130
بند چهارم – اصل آزاد سازی تجاری و دسترسی به بازار……………………………………………………………………….. 131
بند پنجم – اصل رقابت منصفانه؛ عادلانه و برابر…………………………………………………………………………………… 132
بند ششم– اصل اصلاح و توسعه اقتصادی……………………………………………………………………………………………. 132
گفتار دوّم: اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت و حوزه نفت……………………………………………………………….. 133
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 136
بخش دوّم:
تحلیل، تفسیر و تاویل اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت بر حوزه نفت…………………….(260-137)
فصل پنجم: آثار حقوقی اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت بر عرضه جهانی نفت……………………….(152-138)
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 138
گفتار اوّل: تعارض فلسفه وجودی سازمان جهانی تجارت و اوپک…………………………………………………………. 139
بند اوّل– فلسفه وجودی سازمان کشورهای صادر کننده نفت(اوپک)……………………………………………………… 139
بند دوّم– فلسفه وجودی سازمان جهانی تجارت………………………………………………………………………………….. 142
گفتار دوّم: نارسایی اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت نسبت به عرضه جهانی نفت………………………………… 145
– اصل دسترسی به عرضه در مقابل اصل دسترسی به بازار…………………………………………………………………….. 145
گفتار سوّم– توسل به ترتیبات منطقه ای و موافقتنامه های چند جانبه و دو جانبه نفتی………………………………….. 149
– آژانس بین المللی انرژی……………………………………………………………………………………………………………… 149
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 151
فصل ششم: آثار حقوقی اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت بر بهره برداری نفت………………………… (169-153)
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 153
گفتار اوّل: وجودترتیبات منطقه ای و موافقتنامه های دو جانبه و چند جانبه در حوزه نفت…………………………… 154
بند اوّل– اتحادیه اروپا و موافقتنامه مربوط به منشور انرژی و رابطه آن با نظام گات……………………………………. 155
بند دوّم– سایر موافقتنامه های منطقه ای تجاری و حوزه نفت و از جمله بر بهره برداری از منابع نفت…………….. 159
-
موافقتنامه مربوط به تجارت آزاد در امریکای شمالی(نفتا)……………………………………………………………….. 159
-
موافقتنامه تجارت آزاد “مرکوسور” و نفت………………………………………………………………………………….. 161
-
موافقتنامه اروپایی تجارت آزاد و موافقتنامه تجارت آزاد منطقه “کاریکوم” و نفت……………………………… 161
-
موافقتنامه تجارت آزاد مربوط به منطقه آسیای جنوب شرقی(آسه آن) و نفت…………………………………….. 161
-
موافقتنامه امریکایی تجارت آزاد(افتاآ)……………………………………………………………………………………….. 162
گفتار دوّم: سازمان جهانی تجارت، حقوق بین الملل و حاکمیت دائم کشورها بر منابع طبیعی……………………… 162
گفتار سوّم: فرآیند عضویت در سازمان جهانی تجارت رویکردی برای سیطره بر منابع نفت…………………………. 163
-
تحمیل تعهدات مضاعف بر تعهدات نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت از طریق فرآیند مذاکرات الحاق.. 165
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 168
فصل هفتم: سازمان جهانی تجارت علیه اوپک و بر عکس………………………………………………………..(203-170)
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 170
گفتار اوّل: کشورهای وارد کننده نفت عضو سازمان جهانی تجارت علیه اوپک…………………………………………171
گفتار دوّم: کشورهای نفت خیز عضو سازمان جهانی تجارت علیه کشورهای وارد کننده نفت عضو آن………… 175
بند اوّل– اصل عدم تبعیض؛ اصل یا شرط یا رفتار ملل کامله الوداد و اصل رفتار ملی………………………………….. 176
بند دوّم– “اصل رفتار ملی”…………………………………………………………………………………………………………….. 181
-
قضیه نفتی “سوپر فاوند” و نهاد حل و فصل اختلافات گات……………………………………………………………. 183
-
“قضیه گازولین با فورمولاسیون جدید” و نهاد حل و فصل اختلافات سازمان جهانی تجارت…………………. 186
بند سوّم– اصل ممنوعیت محدودیت های مقداریو قضایای مربوط به حوزه نفت………………………………………. 191
بند چهارم– استثنائات وارده بر تعهدات ناشی از اصول بنیادین گات/ سازمان جهانی تجارت و حوزه نفت………. 194
-
استثنائات وارده بر اصل ممنوعیت محدودیت های مقداری در حوزه نفت و نهاد حل و فصل اختلافات…… 195
-
استثنائات خاص وارده بر اصل ممنوعیت محدودیت های مقداری و حوزه نفت………………………………….. 198
-
خلاصه، یافته های “قضیه گازولین با فورمولاسیون جدید”……………………………………………………………… 200
بند پیجم– منابع تجدید نا پذیر نفت و امکان کاربرد استثناء “امنیت ملی”…………………………………………………. 201
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 202
فصل هشتم: جمع بندی و نتیجه گیری:
چالش های سازمان جهانی تجارت در حاکمیت جهانی بر حوزه نفت……………………………..(236-204)
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 204
گفتار اوّل: نفت خام به عنوان یک کالای سیاسی راهبردی استثنایی…………………………………………………………204
بند اوّل– تحلیل فرهنگ اقتصادی و فرهنگ سیاسی نفت در تعامل با اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت…….. 205
بند دوّم– تحلیل نفت خام به عنوان اولویت امنیتی برای کشورهای وارد کننده و صادر کننده نفت………………… 206
بند سوّم– تحلیل تعارضات مالکیتی بر منابع نفت و نظام حقوقی گات/ سازمان جهانی تجارت……………………. 206
بند چهارم– تحلیل محرمانه بودن اطلاعات مربوط به حوزه نفت……………………………………………………………….207
گفتار دوّم: گفتار دوّم- حق حاکمیت دائم کشورها بر منابع طبیعی و مساله حاکمیت جهانی بر حوزه نفت……… 207
بند اوّل– حقوق بین الملل و حق حاکمیت دائم کشورها بر منابع طبیعی(منابع نفت)…………………………………… 207
بند دوّم– تحلیل دولتی بودن منابع طبیعی و نظام حقوقی گات/ سازمان جهانی تجارت………………………………… 208
گفتار سوّم: محدودیت های ذاتی نظام اقتصادی تجاری و حقوقی سازمان جهانی تجارت در حوزه نفت………… 209
بند اوّل– فقدان موافقتنامه خاص در ارتباط با منابع طبیعی(منابع نفت)……………………………………………………… 210
بند دوّم– منابع طبیعی نظیر منابع نفت در شرایط طبیعی آنها……………………………………………………………………. 214
بند سوّم– اوپک و دول نفت خیز غیر عضو سازمان جهانی تجارت به عنوان چالشی دیگر……………………………. 215
بند چهارم– “اصل دسترسی به عرضه”در مقابل “اصل دسترسی به بازار”………………………………………………….. 216
بند پنجم– فقدان مکانیسم تضمین کننده اجرای اصول بنیادین بر حوزه نفت……………………………………………… 221
-
عدم وجود موافقتنامه ای خاص در حوزه نفت………………………………………………………………………………. 223
-
وجود استثنائات وارده بر اصل ممنوعیت محدودیت های مقداری…………………………………………………….. 225
-
خود محروم سازی از دسترسی به بازار دول نفت خیز نتیجه نهایی شکایت علیه آنها……………………………. 230
گفتار چهارم– توسل به ترتیبات منطقه ای و موافقتنامه های چند جانبه و دو جانبه………………………………………. 233
بند اوّل– سازمان جهانی تجارت و نقش اوپک و هر یک از اعضای آن در حوزهی نفت…………………………….. 233
بند دوّم– اقدام به ایجاد و تشکیل سازمان های بین المللی و ترتیبات منطقه ای…………………………………………… 233
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 234
فصل نهم: پیشنهاد همبولتی:
دسترسی به عرضه نفت در برابر انتقال تکنولوژی ابزاری برای همکاری……………………………(260-237)
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 237
گفتار اول: تضمین دسترسی به عرضه جهانی نفت در مقابل انتقال تکنولوژی به کشورهای نفت خیز و بر عکس 239
بند اوّل– کشورهای شمال و فقدان تعهد به انتقال تکنولوژی به کشورهای جنوب……………………………………… 240
بند دوّم– کشورهای نفت خیز جنوب و فقدان تعهد به عرضه و تامین نفت کشورهای شمال………………………… 242
بند سوّم– سابقه تاریخی حل چالش های ساختاری و حقوقی در گات/ سازمان جهانی تجارت…………………….. 243
گفتار دوّم: الزامات تحول ساختاری و حقوقی در سازمان جهانی تجارت…………………………………………………. 244
بند اوّل– مبانی ضرورت تحولات ساختاری و حقوقی در سازمان جهانی تجارت………………………………………. 245
بند دوّم– اصل همکاری متقابل بر مبنای جهانی شدن اقتصاد و وابستگی متقابل کشورهای جهان………………… 247
بند سوّم– ایجاد انگیزه مثبت در کشورهای نفت خیز به منظور جلب همکاری متقابل آنها……………………………. 248
بند چهارم– اصل مشارکت فعال دول جنوب در تصمیم گیری ها و منافع سازمان جهانی تجارت…………………… 249
بند پنجم– موانع ایجاد انگیزه همکاری متقابل در مشارکت فعال کشورهای نفت خیز………………………………… 250
-
روش تبعیض آمیز تصمیم گیری………………………………………………………………………………………………… 250
-
فرآیند تبعیض آمیز الحاق دول جدید به سازمان جهانی تجارت……………………………………………………….. 252
بند ششم– اصل احترام متقابل به منظور جلب همکاری متقابل کشورهای نفت خیز……………………………………… 254
گفتار سوّم: مجمع جهانی انرژی محلی برای گفتمان و تعامل بین سازمان جهانی تجارت و اوپک……………….. 255
-
گاه شمار مجمع بین المللی نفت…………………………………………………………………………………………………. 257