فهرست مطالب

عنوان                                                                                                             صفحه

فهرست شکل ها………………………………………………………………………………………………………………………………. ک

فهرست جدول ها……………………………………………………………………………………………………………………………… س

چکیده ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..ع

فصل اول: کلیات

1-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………..1

1-2 موقعيت جغرافيايي و راه هاي دسترسي به محدوده ریگ کلاغی…………………………………………….1

1-3جمعیت و اشتغال……………………………………………………………………………………………………………………………………..3

1-4 توپوگرافی………………………………………………………………………………….………………………….………………….…3

1-5 مورفولوژی…………………………………………………………………………………………………………………………………..4

            1-5-1ارتفاعات……………………………………………………………………………………………………………………4

             1-5-2 عوارض طبيعي و مصنوعي……………………………………………………………………………………5

1-6 بوم شناسی………………………………………………………………………………………………………………………………….5

1-7 پوشش گياهی…………………………………………………………………………………………………………………………….6

1-8 آب و هوا……………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-9منابع آبي منطقه………………………………………………………………………………………………………………………….7

         1-9-1آب هاي سطحي………………………………………………………………………………………………………….7

          1-9-2آب هاي زير زميني……………………………………………………………………………………………………7

1-10 تعارضات…………………………………………………………………………………………………………………………………..8

1-11  آلودگی نوری…………………………………………………………………………………………………………………………..8

1-12 هدف مطالعه محدوده معدنی…………………………………………………………………………………………………..9

1-13 روش مطالعه…………………………………………………………………………………………………………………………….9

1-14 روی………………………………………………………………………………………………………………………………………..11

            1-14-1 تاریخچه روی…………………………………………………………………………………………………….11

            1-14-2 پیدایش و منابع روی………………………………………………………………………………………..11

            1-14-3 ویژگی های عمومی روی………………………………………………………………………………….12

            1-14-4 کاربردهای روی…………………………………………………………………………………………………12

            1-14-5 هشدارها…………………………………………………………………………………………………………….14

1-15 زمین شناسی سرب و روی …………………………………………………………………………………………………..14

1-16 انواع كانسارهاي سرب و روی با سنگ میزبان رسوبی…………………………………………………………..14

1-17 گستره جهانی كانسارهاي سرب و روی با سنگ میزبان کربناته……………………………………….15

   1-18 كانسارهاي نوع دره مي‌سي‌سي‌پي………………………………………………………………………………….16

                1 -18-1راهنماي اكتشافي……………………………………………………………………………………..17

                1-18-2  شکل هندسی ماده معدنی………………………………………………………………………18

                1-18-3 نوع و مشخصات سنگ میزبان………………………………………………………………….19

                1-18-4 کانی شناسی……………………………………………………………………………………………..19

1-19 فرایند های دگرسان اثر گذار در تشکیل کانسارهای روی و سرب کربناته……………………….19

                1-19-1- انحلال، تبلور مجدد………………………………………………………………………………..19

             1-19-2-دولومیتی شدن……………………………………………………………………………………………20

             1-19-3-سیلیسی شدن……………………………………………………………………………………………..20

             1-19-4- اکسیداسیون……………………………………………………………………………………………….20

             1-19-5-کارستی شدن………………………………………………………………………………………………20

             1-19-6-برشی شدن………………………………………………………………………………………………….21

1-20 فلززایی ذخایر سرب و روی ایران………………………………………………………………………………………21

1-21 ویژگی ها و پراکندگی کانسارهای سرب و روی ایران……………………………………………………….21

      1-21-1ویژگی های کانسارهای سرب و روی محور ملایر-اصفهان…………………………………….22

      1-21-2ویژگی های کانسارهای سرب و روی ایران مرکزی………………………………………………..23

      1-21-3ویژگی های  کانسارهای سرب و روی ناحیه البرز(بیشتر البرز مرکزی)………………..27

     1-21-4 ویژگی های کانسارهای سرب و روی خاور ایران……………………………………………………27

     1-21-5 ویژگی های کانسار سرب و روی منطقه آذربایجان………………………………………………..28

فصل دوم: زمين شناسي و تکتونیک ایران و منطقه مورد مطالعه

2-1- جایگاه زمین شناسی ایران………………………………………………………………………………………………..29

2-2 پهنه‌هاي اصلي رسوبي- ساختاري ايران……………………………………………………………………………..30

       2-2-1 ايران جنوبي(زاگرس)…………………………………………………………………………………………….32

       2-2-2  سنندج – سيرجان……………………………………………………………………………………………….33

       2-2-3-البرز……………………………………………………………………………………………………………………….35

      2-2-4- حوضة فليشي خاور ايران……………………………………………………………………………………..36

       2-2-5 مكران…………………………………………………………………………………………………………………….36

       2-2-6 كپه‎داغ ………………………………………………………………………………………………………………….37

2-3تکتونیک ایران………………………………………………………………………………………………………………………38

             2-3-1:تکامل پوسته زمین ایران و حرکات کوهزایی……………………………………………….38

             2-3-2 ایران و شبه قاره عربستان…………………………………………………………………………….38

             2-3-3 تکامل پوسته زمین ایران………………………………………………………………………………38

2-4 زمين شناسي ایران مرکزی…………………………………………………………………………………………………40

       2-4-1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..40

        2-4-2خرد قاره ایران مركزی………………………………………………………………………………………….40

        2-4-3چینه شناسی ایران میانی……………………………………………………………………………………..41

         2-4-4زمین‎شناسی عمومی ایران میانی ……………………………………………………………………….42

2-5 زمین شناسی منطقه بهاباد…………………………………………………………………………………………………43

        2-5-1 سازندهای بهاباد ………………………………………………………………………………………………….44

       2-5-2تناوب سنگ های آتشفشانی و رسوبی…………………………………………………………………..46

       2-5-3سنگ های آتشفشانی زیرین و رسوبی همراه………………………………………………………..46

       2-5-4 مجموعه سنگ های آتشفشانی بالایی………………………………………………………………….47

2-6کانی سازی……………………………………………………………………………………………………………………………48

       2-6-1 سنگ های آذرین نفوذی………………………………………………………………………………………49

2-7: چینه شناسی بهاباد…………………………………………………………………………………………………………….49

2-8: تکتونیک بهاباد…………………………………………………………………………………………………………………..51

          2-8-1ساختمان های زمین شناسی ……………………………………………………………………………52

           2-8-2گسل ها…………………………………………………………………………………………………………….52

           2-8-3:چین ها…………………………………………………………………………………………………………….55

            2-8-4 اقلیم های تکتونیکی………………………………………………………………………………………56

فصل سوم: زمين شناسي وتکتونیک  محدوده معدنی

3-1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………59

3-2موقعیت جغرافیایی کانسار ریگ کلاغی……………………………………………………………………………….60

3-3 آب و هوای منطقه کانسار……………………………………………………………………………………………………61

3-4 تاریخچه و وضعیت فعلی کانسار…………………………………………………………………………………………61

3-5  زمین شناسی محدوده معدنی…………………………………………………………………………………………..64

3-6 شرح واحد های سنگی……………………………………………………………………………………………………….64

          3-6-1 کنتاکت آهک های دولومیتی با سنگ های لیتیک گری وکتحتانی……………….65

           3-6-2 سنگ های کربناته ………………………………………………………………………………………….66

3-7تکتونیک محدوده مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………68

             3-7-1 گسل های قبل و بعد از کانی سازی…………………………………………………………….68

            3-7-2  روند کانی سازی……………………………………………………………………………………………69

              3-7-3 جهت امتداد گسل مشخص……………………………………………………………………….71

              3-7-4 ردیابی محل ورود محلول های مینرالیزه…………………………………………………..72

            3-7-5 بهترین محل تجمع ماده معدنی…………………………………………………………………..72

3-8 نوع ماده معدنی و سنگ در بر گیرنده………………………………………………………………………………73

فصل چهارم سنگ شناسی و کانی شناسی میکروسکوپی

4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………76

4-2سنگ شناسی………………………………………………………………………………………………………………………..76

                    4-2-1 هدف و تهیه مقاطع میکروسکوپی ………………………………………………………76

                    4-2-2رنگ آمیزی سنگ های کربناته…………………………………………………………….84

                     4-2-3مقاطع صیقلی نازک……………………………………………………………………………..87

4-3 مطالعه مقاطع دستی صیقل شده (SLAB)کانسنگ ریگ کلاغی…………………………………..90

4-4کانی شناسی ماده معدنی بوسیله دستگاه XRD………………………………………………………………….96

فصل پنجم : ژئوشیمی

5-1 مقدمه  ………………………………………………………………………………………………………………………………..97

5-2 ژئوشیمی سرب و روی…………………………………………………………………………………………………………98

5-3 ویژگی های ژئوشیمیایی عناصر در کانسارهای نوع دره می سی سی پی……………………….100

5-4 بررسی نمودارهای فراوانی ……………………………………………………………………………………………….100

5-5 بررسی نمودار همبستگی………………………………………………………………………………………………….127

فصل ششم : پیشنهاد ها و نتایج

بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………..132

پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………………..135

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………….136

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………141

پیوست……………………………………………………………………………………………………………………………………….143

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                          صفحه

شکل 1-1 موقعیت استان یزد در تقسیمات کشوری…………………………………………………………………………………….2

شکل 1-2 :موقعیت منطقه بهاباد در استان یزد………………………………………………………………………………………………..2

شکل 1-3 موقعیت محدوده مورد مطالعه و راه های دسترسی به آن…………………………………………………………….3

شکل 1-4  مورفولوژي منطقه از دیدگاه زمین شناسی ساختمانی………………………………………………………4

شکل 1-5 موقعیت روی در جدول مندلیف…………………………………………………………………………………………12

شکل1-6 پراکندگی كانسارهاي سرب و روي کربناته در جهان………………………………………………………….15

شکل1-7  نمايش موقعيت هاي زمين شناسي و کاني شناسي تيپ دره مي سي سي پي………………..21

شکل1-8  پراکندگی ذخایر سرب و روی در ایران………………………………………………………………………………22

شکل 1-9  پراکندگی كانسارهاي سرب و روي کربناته در ایران مرکزی…………………………………………..26

شکل2-1 جایگاه ایران در آلپ- هیمالیا……………………………………………………………………………………………..29

شکل2-2 پهنه های رسوبی ساختاری ایران………………………………………………………………………………………..30

شکل2-3  نمایش شماتیک زون بندی ایران……………………………………………………………………………………….31

شکل2-4 پهنه های ساختاری ایران……………………………………………………………………………………………………32

شکل2-5  نقشه تکتونیک ایران…………………………………………………………………………………………………………..39

شکل2-6  نقشه گسل های ایران  ……………………………………………………………………………………………………..39

شکل 2-7  زیر پهنه های ایران میانی از نگاه نوگل سادات……………………………………………………………….40

شکل 2-8 محدوده خرد قاره ایران مرکزی و زیرپهنه های آن…………………………………………………………41

شکل2-9  نقشه 1:100000زمین شناسی بهاباد……………………………………………………………………………….44

شکل2-10  لیتواستراتیگرافی سنگ های پرکامبرین و کامبرین و کانی زایی مرتبط با آنها……………48

شکل 2-11  گسل کوهبنان………………………………………………………………………………………………………………53

شکل2-12  گراف گسل کوهبنان………………………………………………………………………………………………………54

شکل 2-13  سيماهاي تکتونيکي نقشه 1:100000 بهاباد………………………………………………………………55

شکل 2-14  نقشه رده بندي فعاليت تكتونيكي منطقه مطالعاتي…………………………………………………..58

شکل3-1  نمایی از جاده معدن………………………………………………………………………………………………………….60

شکل3-2  تصویر ماهواره ای از ناحیه مورد مطالعه و موقعیت آن نسبت به معدن گیجرکوه………….60

شکل3-3  نمایی از معدن…………………………………………………………………………………………………………………..61

شکل3-4  دهانه تونل  در تصویر نشان دهنده آثار معدنکاری در ریگ کلاغی می باشد…………………62

شکل3-5  دهانه تونل استخراجی در گذشته را نشان می دهد………………………………………………………..62

شکل 3-6  تصویر ماهواره لندست تی ام (landsat TM) از ناحیه مورد مطالعه…………………………63

شکل3-7  تصویر ماهواره ای گوگل از ناحیه مورد مطالعه………………………………………………………………….63

شکل3-8  نقشه زمین شناسی محدوده معدن ریگ کلاغی با مقیاس 1.20000……………………………..64

شکل 3-9  ماده معدنی…………………………………………………………………………………………………………………………65

شکل 3-10  ماده معدنی………………………………………………………………………………………………………………………66

شکل 3-11 ماده معدنی……………………………………………………………………………………………………………………….66

شکل3-12  موقعیت گسل بهاباد………………………………………………………………………………………………………….69

شکل3-13   ماده معدنی در امتداد شکستگی و شکاف ها………………………………………………………………….70

شکل3-14   هیدروکسید روی در شکاف ها و حفرات………………………………………………………………………..70

شکل3-15   نمای نزدیک از ماده معدنی( لایه بندی  نگاه به شمال)………………………………………………..71

شکل3-16   نمای نزدیک از ماده معدنی( لایه بندی و توالی لایه ها عکس  نگاه به شمال)……………..72

شکل 3-17  نمای از معدن عکس نگاه  به شمال شرق………………………………………………………………………73

شکل3-18   ماده معدنی………………………………………………………………………………………………………………………74

شکل3-19  ماده معدنی پرکننده فضای خالی درون سنگ کربناته…………………………………………………….75

شکل4-1   مقطع نازک ماسه سنگ لیتیک گری وک در نورXPL و PPL با بزرگنمایی X40…………..77

شکل 4-2  نمونه دستی صیقل شده ماسه سنگ لیتیک گری وک…………………………………………………….77

شکل 4-3  مقطع نازک ماسه سنگ لیتیک گری وک در نورXPL و PPL با بزرگنمایی X40…………..78

شکل 4-4  مقطع نازک ماسه سنگ در نور XPLو PPL با بزرگنماییX100……………………………………..79

شکل 4-5 مقطع نازک بیوتیتی شدن در ماسه سنگ در نور XPLو PPL با بزرگنمایی X100………….79

شکل 4-6  مقطع نازک سنگ آهک تکتونیزه در نور XPLو PPL با بزرگنمایی X100………………………80

شکل 4-7  مقطع نازک سنگ آهک میکریتی در نور XPLو PPL با بزرگنمایی X40………………………..81

شکل 4-8  مقطع نازک سنگ آهک دولومیتی در نور XPLو PPLبا بزرگنماییX100……………………….81

شکل 4-9  مقطع نازک سنگ دولومیت میکریتی در نور XPLو PPL با بزرگنمایی X40…………………..82

شکل 4-10  مقطع نازک سنگ دولومیتی به شدت تکتونیزه در نور XPLو PPL با بزرگنمایی X40…83

شکل 4-11  مقطع نازک گابرو در نور XPLو PPLبا بزرگنماییX100………………………………………………..84

شکل 4-12  مقطع نازک گابرو در نور XPLو PPLبا بزرگنماییX40…………………………………………………..84

شکل4-13  مقطع نازک یک سنگ کربناته میکریتی در نور XPLو PPLبا بزرگنماییX100 …………….86

شکل 4-14  مقطع نازک یک سنگ کربناته در نور XPLو PPLبا بزرگنماییX100  ………………………….87

شکل4-15 مقطع صیقلی نازک از یک سنگ کربناته در نور XPLو PPLبا بزرگنماییX100  ……………88

شکل 4-16  کانی اریوچلسیت سبز رنگ در نور XPLو PPLبا بزرگنماییX100  ……………………………….88

شکل 4-17 یک سنگ کربناته در نور XPLو PPLبا بزرگنماییX40……………………………………………………89

شکل 4-18 کانی های سیلیکاته را با ساختمان شعاعی در نور XPLو PPLبا بزرگنماییX40……………90

شکل 4-19 سنگ کربناته مینرالیزه در نور XPLو PPLبا بزرگنماییX100  ……………………………………..90

شکل 4-20  مقطع دستی صیقل شده کانسنگ روی با سنگ میزبان کربناته……………………………………..91

شکل 4-21  مقطع دستی صیقل شده کانسنگ روی با سنگ میزبان کربناته…………………………………….91

شکل 4-22  مقطع دستی صیقل شده سنگ کربناته تکتونیزه همراه اکسیدآهن رنگ شده………………92

شکل 4-23  مقطع دستی صیقل شده  سنگ کربناته تکتونیزه همراه اکسیدآهن………………………………92

شکل 4-24  مقطع دستی صیقل شده کانسنگ روی با سنگ میزبان کربناته  رنگ شده………………….93

شکل4-25  مقطع دستی صیقل شده سنگ کربناته تکتونیزه جهت دار……………………………………………..94

شکل 4-26  مقطع دستی صیقل شده  سنگ کربناته تکتونیزه جهت دار رنگ شده…………………………..94

شکل 4-27  کانسنگ برش نخورده……………………………………………………………………………………………………….95

شکل 4-28  کانسنگ برش نخورده……………………………………………………………………………………………………….95

شکل5-1  نمودار فراوانی و خطی میزان عنصر روی در نمونه های کربناته……………………………………….103

شکل5-2  نمودار فراوانی و خطی مقایسه میانگین روی در کانسارها…………………………………………………104

شکل5-3  نمودار فراوانی و خطی میزان عنصر مس در نمونه های کربناته……………………………………….105

شکل 5-4  نمودار فراوانی و خطی مقایسه میانگین مس در کانسارها………………………………………………..106

شکل5-5  نمودار فراوانی و خطی میزان عنصرسرب در نمونه های کربناته……………………………………….107

شکل5-6  نمودار فراوانی و خطی مقایسه میانگین سرب در کانسارها……………………………………………….108

شکل 5-7  نمودار فراوانی و خطی میزان عنصر نیکل در نمونه های کربناته……………………………………..109

شکل 5-8  نمودار فراوانی و خطی مقایسه میانگین نیکل در کانسارها………………………………………………110

شکل 5-9  نمودار فراوانی و خطی میزان عنصرکبالت در نمونه های کربناته……………………………………..111

شکل 5-10  نمودار فراوانی و خطی مقایسه میانگین کبالت در کانسارها………………………………………….112

شکل5-11   نمودار فراوانی  و خطی  SiO₂ درتجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی………………………113

شکل5-12  نمودار فراوانی  و خطی  Al ₂ O ₃در تجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی………………..114

شکل5-13  نمودار فراوانی  و خطی Fe2O3درتجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی…………………….115

شکل5-14  نمودار فراوانی  و خطی CaO درتجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی………………………..116

شکل5-15  نمودار فراوانی  و خطی Na2O درتجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی…………………….117

شکل5-16  نمودار فراوانی  و خطی K2O درتجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی……………………….118

شکل5-17  نمودار فراوانی  و خطی MgO درتجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی………………………119

شکل5-18  نمودار فراوانی  و خطی TiO2 درتجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی……………………..120

شکل5-19  نمودار فراوانی  و خطی MnO درتجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی………………………121

شکل5-20  نمودار فراوانی  و خطی P2O5 درتجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی……………………..122

شکل5-21  نمودار فراوانی  و خطی SO3 درتجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی………………………..123

شکل5-22  نمودار فراوانی  و خطی L.O.I درتجزیه شیمیایی محدوده ریگ کلاغی………………………124

شکل5-23  میزان عنصر روی در ماسه سنگ و گابرو و مقایسه با کلارک………………………………………..125

شکل 5-24  میزان عنصرسرب در ماسه سنگ و گابرو و مقایسه با کلارک……………………………………….125

شکل 5-25  میزان عنصرکبالت در ماسه سنگ و گابرو و مقایسه با کلارک……………………………………..126

شکل 5-26  میزان عنصر مس در ماسه سنگ و گابرو و مقایسه با کلارک………………………………………..126

شکل 5-27  میزان عنصر نیکل در ماسه سنگ و گابرو و مقایسه با کلارک………………………………………127

شکل5-28  نمودار همبستگی مس- روی……………………………………………………………………………………………128

شکل5-29  نمودار همبستگی سرب- روی………………………………………………………………………………………….129

شکل5-30  نمودار همبستگی مس-سرب……………………………………………………………………………………………129

شکل5-31  نمودار همبستگی سرب-مولیبدن……………………………………………………………………………………..130

شکل5-32  نمودار همبستگی مولیبد-روی…………………………………………………………………………………………130

شکل5-33  نمودار همبستگی مس-مولیبدن………………………………………………………………………………………130

شکل5-34  نمودار همبستگی کبالت-روی………………………………………………………………………………………….131

شکل5-35 نمودار همبستگی مس- کبالت…………………………………………………………………………………………131

شکل5-36  نمودار همبستگی سرب-کبالت………………………………………………………………………………………..131

فهرست جداول

عنوان                                                                                                        صفحه

جدول1-1  آب زیرزمینی بخش بهاباد…………………………………………………………………………………………………………..8

جدول1-2 اطلاعات نمونه هایی که به منظور شناسایی کانه ها انتخاب شده اند……………………………………….10

جدول1-3 كاني هاي روي در طبيعت………………………………………………………………………………………………………….11

جدول1-4 كاني هاي فرعي و همراه روي…………………………………………………………………………………………………….11

جدول4-1  تشخیص کلسیت از دولومیت آهن دار و بدون آهن به روش رنگ آمیزی………………………………85

جدول5-1 تغییرات عیار سرب، روی، مس، نقره، کادمیم، کبالت، نیکل در سنگ ها و مواد پوسته زمین.99

جدول 5-2   مقایسه میانگین عناصر مختلف (گرم بر تن) در کانسارهای نوع دره می سی سی پی

، سولفیدی آتشفشانی ، متصاعدی کمربند راور- کوهبنان………………………………………………………………………..100

جدول5-3   نتایج آنالیز XRF  در کانسار ریگ کلاغی…………………………………………………………………………101

جدول 5-4  مقایسه میانگین عناصر مختلف (گرم بر تن) در کانسارهای نوع دره می سی سی پی،

متصاعدی کمربند راور- کوهبنان, سنگ کربناته پوسته زمین وسنگ کربناته محدوده ریگ کلاغی……..102