تحلیل سن مسئولیت کیفری اطفال در قانون مجازات اسلامی با نگاهی به فقه مقارن

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                               صفحه

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 1

فصل اول: کلیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2

1-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-2بیان مساله………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-3 سابقه وپیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

1-4ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

1-5 سوالات وفرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-5-1سوالات…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 7

1-5-2فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 7

1-6اهداف وکاربردهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

1-7 نوآوری تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

1-8 قلمرو مکانی وزمانی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-9روش های تجزیه وتحلیل………………………………………………………………………………………………………………………………… 8

1-10منابع وماخذ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 8

فصل دوم: مفاهیم وتعاریف………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

2-1 مبحث اول: نظریه پردازی مکاتب در خصوص سن مسئولیت کیفری…………………………………………………………….. 10

2-1-1 تعاریف مسئولیت………………………………………………………………………………………………………………………………… 10

2-1-2 تعاریف طفل……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 12

2-1-2-1 تعریف طفل در فقه……………………………………………………………………………………………………………………… 14

2-1-2-2 تعریف طفل از نظر روانکاوان و روانشناسان………………………………………………………………………………….. 14

2-1-2-3 تعریف طفل در قوانین و مقررات داخلی………………………………………………………………………………………….. 15

2-1-2-4 تعریف طفل از نظر اسناد ومقاوله نامه های بین المللی……………………………………………………………………. 16

2-1-3 گفتار اول: مفهوم شناسی مسئولیت کیفری…………………………………………………………………………………………. 18

2-1-3-1 بند اول: اهلیت جزایی………………………………………………………………………………………………………………… 20

2-1-3-1-1 ادراک………………………………………………………………………………………………………………………………… 21

2-1-3-1-2 اختیار………………………………………………………………………………………………………………………………… 22

2-1-4گفتار دوم: فقدان علل خاص…………………………………………………………………………………………………………………. 23

2-1-4-1 بند اول: علل توجیه کننده جرم…………………………………………………………………………………………………… 23

2-1-4-2 بند دوم: عوامل رافع مسئولیت کیفری…………………………………………………………………………………………. 24

2-2 مبحث دوم: بررسی سن مسئولیت کیفری در اسلام……………………………………………………………………………………… 24

2-2-1 گفتار اول: بلوغ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 25

2-2-1-1 بند اول: بلوغ در قرآن و احادیث………………………………………………………………………………………………….. 27

2-2-1-1-1 بلوغ در قرآن کریم……………………………………………………………………………………………………………… 27

2-2-1-1-1-1 بلوغ حلم……………………………………………………………………………………………………………………….. 27

2-2-1-1-1-2 بلوغ اشد………………………………………………………………………………………………………………………… 28

2-2-1-1-1-3 بلوغ نکاح……………………………………………………………………………………………………………………….. 29

2-2-1-1-2 بلوغ وسن مسئولیت کیفری در سنت………………………………………………………………………………….. 30

2-2-1-1-2-1 روایا ت مشترک میان دختر و پسر…………………………………………………………………………………. 31

2-2-1-1-3 سن مسئولیت كیفری در احادیث امامان معصوم علیهم‏السلام…………………………………………………. 33

2-2-1-1-3-1 بلوغ جنسی……………………………………………………………………………………………………………………. 33

2-2-1-1-3-2  بلوغ سنی……………………………………………………………………………………………………………………… 34

2-2-1-1-3-3  تعدادی از روایات دسته سوم………………………………………………………………………………………… 35

2-2-1-2 بند دوم: نظرات فقها در خصوص بلوغ………………………………………………………………………………………….. 36

2-2-1-2-1 بلوغ در اهل سنت………………………………………………………………………………………………………………. 36

2-2-1-2-1-1 فقه حنفیه……………………………………………………………………………………………………………………… 36

2-2-1-2-1-2  فقه مالکی…………………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-2-1-2-1-3  فقه شافعی وحنبلی………………………………………………………………………………………………………. 37

2-2-1-2-2 سن بلوغ در دختران و پسران از دیدگاه فقه امامیه……………………………………………………………… 37

2-2-2 گفتار دوم: رشد…………………………………………………………………………………………………………………………………… 39

2-2-2-1 بند اول رشد جزایی و رشد مدنی………………………………………………………………………………………………… 39

2-2-2-1-1 رشد مدنی…………………………………………………………………………………………………………………………. 39

2-2-2-1-2 رشد جزایی………………………………………………………………………………………………………………………… 40

2-2-2-2 بند دوم: رابطه میان بلوغ و رشد………………………………………………………………………………………………….. 40

2-2-2-3 بند سوم: نظر فقها در خصوص رشد جزایی………………………………………………………………………………….. 41

2-2-2-3-1 نظر فقهای اهل سنت…………………………………………………………………………………………………………. 41

2-2-2-3-2 نظر فقهای امامیه……………………………………………………………………………………………………………….. 41

2-2-2-3-3 نظرات فقهای معاصر…………………………………………………………………………………………………………… 46

فصل سوم: تحلیل سن بلوغ درقوانین……………………………………………………………………………………………………………… 51

3-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 52

3-2 مبحث اول: فلسفه و مبنای تعیین بلوغ به عنوان سن مسئولیت کیفری………………………………………………………… 53

3-3 مبحث دوم: بلوغ کیفری………………………………………………………………………………………………………………………………. 56

3-3-1گفتار اول: سیاست سن بلوغ تا سیاست حد بلوغ…………………………………………………………………………………… 57

3-3-2گفتار دوم: بازگشت به سیاست سن بلوغ………………………………………………………………………………………………. 59

3-3-2-1 بند اول: سیاست تساوی یا سیاست تبعیض در جرایم تعزیری……………………………………………………… 60

3-3-2-2 بند دوم: سیاست سن قمری در جرایم مستوجب حد و قصاص…………………………………………………….. 61

3-4 مبحث سوم: سن مسئوليت كيفري در نظام حقوقی………………………………………………………………………………………. 64

3-4-1گفتار اول: تعزیر……………………………………………………………………………………………………………………………………. 64

3-4-1-1بند اول: اقدامات تأمینی و تربیتی………………………………………………………………………………………………… 66

3-4-1-2 بند دوم: مجازات‌ها……………………………………………………………………………………………………………………… 69

3-4-2 گفتار دوم: حد و قصاص………………………………………………………………………………………………………………………. 70

3-5 مبحث چهارم: سن مسئولیت کیفری و بلوغ…………………………………………………………………………………………………. 75

3-5-1گفتار اول: رشد در نظام حقوقي……………………………………………………………………………………………………………. 75

فصل چهارم: چگونگی رسیدگی به جرایم اطفال…………………………………………………………………………………………… 79

4-1 مبحث اول : نظام حاکم بر رسیدگی جرایم اطفال و نوجوانان……………………………………………………………………….. 80

4-1-1 گفتار اول: مراجع رسمی رسیدگی کننده به بزهکاری اطفال و نوجوانان………………………………………………… 81

4-1-2 گفتار دوم: ضرورت تشکیل دادگاه ویژه اطفال……………………………………………………………………………………… 83

4-1-2-1بند اول: شیوه انتخاب و شرایط خاص قضات اطفال………………………………………………………………………. 85

4-1-2-2 بند دوم: شیوه رسیدگی به اتهامات اطفال و نوجوانان…………………………………………………………………… 86

4-2 نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 88

4-3 پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 95

منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 97