دانلود :کودکان استثنایی و چالشهای مادران

-1: بيان مسأله اساسي تحقيق به طور كلي (شامل تشريح مسأله و معرفي آن، بيان جنبه‏هاي مجهول و مبهم، بيان متغيرهاي مربوطه و منظور از تحقيق)

دنیای یک کودک را خانه، مدرسه و جامعه اطراف آن شکل می دهد. این مکان ها باید دارای شرایط لازم و استاندارد برای رشد و شکوفایی کودکان باشند. ولی بر اساس تجارب گذشته این مکان ها از وضعیت چندان مناسبی برخوردار نبوده و باعث بروز مشکلاتی در رشد شخصیت کودک شده است. مسئله آموزش و پرورش، رفاه و حق استفاده از تمامی مواهب موجود در جامعه باید به عنوان وظیفه اجتماعی مورد توجه قرار گیرد. هر قدر جامعه ای در برابر آموزش و پرورش افراد، احساس مسئولیت بیشتری داشته باشد و منابع مالی و انسانی بیشتری را به این بخش اختصاص دهد، آن جامعه دارای فرهنگ و اقتصاد پیشرفته تری است. انسان به طور طبیعی به تعاملات اجتماعی مستمر نیازمند است. یکی از موانع اجتماعی شدن ضعف و ناتوانی جسمی است. برای آنانکه مشکل جسمی و روانی دارند زندگی در محیطی آرام و دلنشین می تواند نیازهای اولیه روحیشان را فراهم کند. بررسیهای علمی نشان داده است که از هر ده انسان که در این جهان زندگی می کنند یک نفر شناخته یا نا شناخته با معلولیت و کمبودی درگیر است. آموزش و پرورش مناسب برای معلولان نیز باید به عنوان فریضه و وظیفه اجتماعی مورد توجه قرار گیرد. تا جایی که امروزه خدمت به گروههای مختلف استثنایی را نمی توان صرفا عملی نیکوکارانه دانست. زیرا مسئله ای جدی و تخصصی و علمی است. زندگی میلیونها انسان و در واقع تامین آینده و رفاه آنها در میان است. انسانهایی که به هر دلیلی از نقص برخوردار گردیده و نیاز به حرفه و کاری مناسب دارند.(موعودی،1375)

با نگاهی کوتاه به آمار کلی دانش آموزانی که در حال حاضر تحت پوشش آموزش و پرورش استثنایی قرار دارند، می توان به ناکافی بودن پژوهش در این مورد پی برد. تحقیقات حاکی از این است که امروزه کمتر از یک درصد این دانش آموزان از برنامه های آموزش استثنایی برخوردار بوده و بقیه با همه مشکلات و نارساییها، در مدارس معمولی جایگزین می گردند و یا در مواردی اصلا از کلاس و مدرسه ای بهره نمی برند و این موضوع از مسئولیت اولیای امور در تهیه و تنظیم برنامه های جامعی در جهت شناسایی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی خبر می دهد. ( یزدانپوری، ١٣٨٩) اگر فضایی مناسب با وضعیت دانش آموزان استثنایی طراحی شود، این کودکان نیز می توانند از آموزش بهره ببرند.

در هر حال اگر بر این باور باشیم که ستون‌های تمدن هر جامعه بر نظام آموزش و ساختار آموزش و پرورش آن استوار است، بدون تردید سلامت، جامعیت و کارآمدی نظام آموزش و پرورش آن جامعه نیز در گروی وسعت، گستردگی، تنوع و کیفیت برنامه‌های جامع آموزش استثنایی و درصد کودکان و دانش آموزانی است که به عنوان استثنایی یا دارای نیاز ویژه مورد تشخیص و شناسایی واقع شده و خدمات آموزشی موثری در مدارس عادی یا کلاس‌های خاص به ایشان ارائه می‌شود. (جام جم، ٢١ دی ١٣٩١).

بعد از محيط خانواده آموزشگاه اهميت بسزايي در رفتار و حركات و عواطف كودکان استثنايي دارد. كودکان استثنايي در آموزشگاه حس همكاري- همدردي، رقابت، سازگاري، آداب و معاشرت، رعايت نظم و ترتيب و احترام به حقوق ديگران را مي آموزد كه اصول و پايه زندگي او در اجتماع است. در خانواده، محیط امن برای کودکان فراهم است. اما از آنجا که کودک برای برقراری تعاملات اجتماعی نیاز به حضور در جاهای دیگر به جز خانواده دارد، وجود آموزشگاهی مطابق با نیازهای این کودکان معضل آنها را حل می کند.

آموزش و پرورش استثنایی وظیفه دارد از افراد معلول جسمی یا ذهنی جامعه، افرادی خودکفا، توانمند و حتی نقش آفرین در جامعه بسازد. یادگیری دانش آموزان در مدرسه به عوامل مختلفی وابسته است. یکی از آنها چگونگی طراحی فضا و ساختمان مدرسه و تاثیر آن در یادگیری دانش آموزان است. (انصاریان، ١٣٨٣)

وضعیت ایمنی نیز در مدارس کشورهای در حال توسعه چندان مناسب نیست. ایران هم از این وضعیت مستثنی نبوده و خطرات زیادی دانش آموزان را در محیط آموزشی تهدید می کند و گاهی باعث مرگ آنها می شود. علت اصلی بروز چنین اتفاقاتی رعایت نکردن اصول و ضوابط ایمنی در طراحی مدارس می باشد. هر ساله آتش سوزی در مدارس بر اثر رعایت نکردن اصول ایمنی جان دهها دانش آموز را می گیرد. آتش سوزی مدرسه دخترانه ای در پیرانشهر در سال ٧٦،مدرسه ای در روستای سفیان در سال ٨٣، مدرسه ای در روستای شین آباد در سال ٩١، نمونه های آتش سوزی در چند سال اخیر است. از این رو طراحی معماری باید به سمتی پیش رود که ضوابط ایمنی به عنوان اصل جدایی ناپذیر به کار رفته و خطرات ناشی از غیر ایمنی بودن بناها از بین برود.

این نکته که روحیات و وضعیت جسمی کودکان استثنایی با کودکان عادی فرق می کند امری بدیهی است. از آنجايي که دانش آموزان استثنایی به دليل خصوصيات جسماني و عادات ويژه رفتاري، بيشتر از دانش آموزان عادی در معرض خطرات محيطي هستند، رعايت ايمني مدارس، نقش موثري در سلامت دانش آموزان دارد.اختلال ذهنی و روانی این کودکان طراحان را ملزم به طراحی محیطی بر اساس شاخص های ایمنی وا می دارد که در پی آن کودکان از خطرات جانی مصون نگه داشته شوند. به طور کلی می توان شاخص های تعیین کننده ایمنی را به زمینه های رفتاری و اخلاقی، سلامت فیزیکی، زمینه های خانوادگی و زمینه های ساختار فیزیکی مدرسه و محیط آن تقسیم کرد که در این پژوهش منظور از شاخص های تعیین کننده ایمنی مدرسه کودکان استثنایی، آن دسته از شاخص هایی است که در زمینه های ساختار فیزیکی مدارس با توجه به ضوابط خاص طراحی برای معلولین، سلامت دانش آموزان را به ارمغان می آورد. طراحی سازه بر اساس حداقل مقاومت‌های ساختاری در مقابل وقوع بلایا، استفاده از مصالح استاندارد و مقاوم و همچنین رعایت موازین ایمنی در ساختار بنا، تدارك و تمهید تجهیزات ایمنی و  طراحی و اجرای سیستم‌های اعلام و اطفای حریق از شاخص‌های مهم تامین ایمنی در مدارس هستند كه باید بر اساس ضوابط مشخص و روشن به آنها توجه نمود.  با استفاده جدی از شاخص های ایمنی سطح عملکرد مدارس نیز ارتقا پیدا می کند. بنابراین با توجه به ضوابط ایمنی در بخش داخلی، سازه، فرم و جداره خارجی بنا می توان خطرات آتش سوزی و زلزله و از این قبیل خطرات را به حداقل رساند. گذرگاهها و راهروهای داخلی، پلکانها، سطح زمین و کف اتاق، ورودی ها و … باید طبق ضوابط ایمن مناسب برای معلولین طراحی شوند. اگر طراحی معماری برای کودکان استثنایی متناسب با وضعیت جسمی آنان انجام شود، محیطی امن برای آنها به ارمغان خواهد داشت که بدون خطر می توانند به فعالیت بپردازند. امید است با توجه و اهتمام جدی كلیه صاحبنظران، دست‌اندركاران ومتخصصین ذیربط، شاهد مدارسی ایمن، مصون و محفوظ از حریق و حادثه باشیم.

1