دانلود پروژه:تصویر فرشتگان مقرّب در دیوان مولانا و عطار و متون مقدّس

1-1- مقدمه  

شیخ فریدالدین عطار نیشابوری بعد از سنایی اولین کسی بود که پا به عرصه شعر صوفیانه گذاشت ولی زندگی وی در هاله­ای از افسانه­ها فرو رفته است که همین امر باعث عدم امکان تحقیقی جامع در مورد زندگی وی شده است.

یکی از این موارد، فهرست آثاری است که به وی منسوب داشته­اند و گاهی بسیار مبالغه آمیز و دور از واقعیت بوده است و بعضی از محققان در گذشته قضاوت­های خویش در مورد شعر عطار را بر پایه همین آثار مجعول و منحول استوار ساخته­اند که نتیجه آن ارائه بعضی اطلاعات ناصواب و بعضاً متناقض می­باشد.

ولی امروزه صحّت انتساب بسیاری از این آثار مجعول توسط محققان رد شده است و محققان آثار مسلّم عطار را تنها شامل چهار مثنوی به نام­های منطق الطیر، الهی­نامه، مصیبت نامه، اسرارنامه، دیوان غزلیات و مجموعه­ای به نام مختارنامه که حاوی رباعیات اوست و همچنین کتاب منثور تذکره الاولیاء می­دانند. عطار که همراه سنایی و مولانا مثلث عرفان ایران را تشکیل می­دهد، سراینده اشعاردلکش و پند آموز عرفانی است در واقع وی نماینده یکی از مراحل تکامل شعر عرفانی  فارسی می­باشد و با دقت در مثنوی­های وی متوجه می­شویم که کلیه ابیات وی در جهت بیان تصوف بوده است.

سیر صعودی عرفان، زهد و اخلاق بعد از عطار با ظهور مولانا جلال الدین محمد بلخی به اوج خود می­رسد. اوج ناشناخته­ای که مولانا آن را تسخیر کرد، بعدها همچنان خاص او ماند.

وی با خلق اثر بزرگ که در واقع حاصل تمام معارف و تجارب صوفیه اسلامی است و اثر مهم تصوف و عرفان ایران، از حیث کیفیت چنان اوج و عظمت روحانی بی­نظیری را ارائه می­کند که شکوه و بزرگی آن وصف ناپذیر است. مولانا در خلق مثنوی معنوی به سنایی حکیم توجه خاصی دارد.

«مولوی در باب سنایی به مدیران هر گونه تکریم فوق العاده­ای را توصیه می­کرد، منکران او را به شدت نقد و رد می­کرد و در حوزه یاران او الهی­نامه سنایی مثل قرآن جهت سوگند دادن مریدان نیز بکار می­رفت».                                                        (زرین کوب، 1369، 237)

اندیشه و آیین مولوی در شش دفترش، به گونه غنی­ترین مکتب تصوف، و اوج ارتقای اندیشه­های عرفانی سنتی ایران، آوازه خود رادر سراسر تاریخ و جهان گسترش داده و مولوی به مثابه بزرگترین چهره صمیمی و ملتهب­ترین جان دنیای عشق، توجه و شگفتی آشنایان این راه را به سوی خود معطوف داشته است.

دراین پژوهش سعی بر این است که چهره و تصویر ملائکه­ی مقرّب در شعر مولوی و عطار و همچنین متون مقدّس مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. از آن جایی که این شاعران در اشعار خود مضمون­های بکر و ناب از فرشتگان مقرّب داشته­اند؛ این پرسش به ذهنمان خطور کرد که آیا شعرای معاصر هم از این مضمون سازی­ها در شعر خود داشته­اند؟

و یا طرز تلقی این شاعران (مولانا و عطار) با شاعران معاصر مشابه است یا نه؟

بنابر این، این ملائکه­ی مقرّب مانند بسیاری از مسائل اسرائیلی دیگر وارد شعر فارسی شده­اند و باعث مضمون آفرینی بسیاری از شاعران گشته­اند و فرشتگان غالباً در روایت­های کتاب مقدّس یاد شده­اند. باور به وجود ان­ها بخشی از اصول جزمی است که یهودیان و مسیحیان باید آن را بپذیرند. به همین ترتیب، مسلمانان با تکیه بر قرآن، این باور را در شمار اصول ایمانی خود جای می­دهند: نیکی آن است که به خدا و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیامبران ایمان آورد.

پایان نامه حاضر به طور کلی مشتمل بر پنج فصل است که به شرح مختصر هر یک از فصول پرداخته می­شود:

فصل اول: کلیات تحقیق می­باشد که شامل مقدمه، عنوان تحقیق، بیان مسأله، پیشینه­ی تحقیق، فرضیه­های تحقیق، اهداف تحقیق، روش تحقیق و محدودیت­های تحقیق می­باشد.

فصل دوم : زندگی­نامه مولانا و عطار می­باشد.

فصل سوم: ملائکه و فرشتگان و جایگاهشان در متون مقدس می­باشد.

فصل چهارم: فرشتگان مقرب می­باشد.

فصل پنجم : نتیجه­گیری