%31تخفیف

“بررسي اثر متقابل قارچ Colletotrichum coccodes عامل بيماري خال سياه و باکتريRalstonia solanacearum  عامل بيماري پژمردگي باکتريايي سيب­زميني”  

تعداد 126صفحه در فایل word

كارشناسي ارشد در رشته بيماريشناسي گياهي

 

“بررسي اثر متقابل قارچ Colletotrichum coccodes عامل بيماري خال سياه و باکتريRalstonia solanacearum  عامل بيماري پژمردگي باکتريايي
سيب­زميني”

 

 

 

چکيده:

 

سيب زميني با توليد حدود ۳٠٠ ميليون تن در سال، چهارمين محصول مهم غذايي در جهان است. توليد اين محصول همواره با مشکلاتي همراه بوده است. اين گياه در معرض بيماري­هاي قارچي، باکتريايي، ويروسي و مايکوپلاسمايي زيادي است که به آن خسارت وارد مي کنند. از آنجائيکه دو بيماري خال سياه ناشي از قارچ
Colletotrichum coccodes و بيماري پژمردگي باکتريايي ناشي از باکتري Ralstonia solanacearum از اهميت نسبي روي سيب زميني در استان همدان برخوردار هستند و منجر به کاهش عملکرد اين گياه مي شوند، مطالعه روي آنها ضروري به نظر رسيد. بنابراين، اثر متقابل اين دو بيمارگر و همچنين تنوع ژنتيکي قارچ C. coccodes و الگوي پروتئيني باکتري R. solanacearum مورد بررسي قرار گرفتند. در اين تحقيق طي نمونه­برداري­هاي صورت گرفته در بهار، تابستان و پاييز سال 1386 تعداد70 جدايه قارچ C. coccodes و 30 استرين باکتريR. solanacearum از بوته­هاي آلوده جداسازي گرديد که پس از شناسايي در نهايت 20 جدايه قارچ و 15 استرين باکتري براي بررسي­هاي بيشتر انتخاب شدند. اثر متقابل بيمارگرها با دو روش آغشته­سازي غده و خاک روي سه رقم سيب­زميني آگريا، بورن و ديامانت مورد بررسي قرار گرفت. پارامترهاي طول، وزن تر و وزن خشک ساقه و ريشه و ميزان کلونيزاسيون ريشه توسط ميکرواسکلروت قارچ اندازه­گيري شد. در هر سه رقم در حضور بيمارگرها نسبت به شاهد کاهش وزن و طول ريشه و ساقه مشاهده شد. حضور توأم R. solanacearum و C. coccodes در گياه باعث افزايش حساسيت گياه نسبت به آنها و کاهش بيشتر شاخص­هاي مورد اندازه­گيري شد. با بررسي نتايج حاصل مشخص شد که رقم آگريا حساس­ترين رقم نسبت به قارچ و باکتري است و پس از آن رقم بورن و ديامانت قرار دارند. در رقم ديامانت نسبت به باکتري مقاومت نسبي وجود دارد. روش­هاي آغشته­سازي غده و خاک تفاوت زيادي در ايجاد بيماري در گياه نداشتند اما در مجموع اينوکولوم غده­زاد مخرب­تر عمل کرد. در رقم آگريا حساسيت نسبت به قارچ بيش از باکتري مي­باشد. وجود باکتري به همراه قارچ توانست اثر منفي آن را روي گياه افزايش دهد اما تفاوت بين تيمار Cc و Rs + Cc در حد معني­داري نيست. به عبارت بهتر وجود باکتري به ميزان خيلي کمي در افزايش بيماري­زايي قارچ مؤثر است. بالعکس وجود قارچ در گياه به شدت بيماري­زايي باکتري را افزايش مي­دهد. حضور توأم دو بيمارگر وزن تر ريشه را در روش آغشته­سازي خاک 39/61% و در روش آغشته­سازي غده 64/85% کاهش داد. با توجه به شاخص موجود، درصد کلونيزاسيون ريشه توسط ميکرواسکلروت قارچ در رقم آگريا بين 50 تا 70 درصد گزارش گرديد. در رقم بورن در مجموع تواناييC. coccodes و R. solanacearum در ايجاد بيماري در گياه تقريباً به يک اندازه مي­باشد. در اصل مي­توان گفت که حساسيت اين رقم نسبت به دو بيمارگر مشابه است. ميزان کاهش صفات مورد اندازه­گيري در رقم بورن نسبت به رقم آگريا کمتر بوده و بنابراين شايد بتوان گفت که اين رقم نسبت به دو بيمارگر مقاوم­تر مي­باشد. کلونيزاسيون کمتر ريشه توسط ميکرواسکلروت قارچ (50%) نيز مؤيد اين مدعا است. در رقم ديامانت در همه موارد کاهش پارامترهاي گياه نسبت به دو رقم ديگر کمتر مي­باشد که نشان­دهنده مقاومت بيشتر اين رقم نسبت به هر دو بيمارگر مي­باشد. در اکثر موارد باکتري با تيمار شاهد از لحاظ آماري يکي شده که نشان دهنده توان بيماري­زايي کم باکتري روي اين رقم و وجود مقاومت نسبي در گياه نسبت به باکتري عامل پژمردگي مي­باشد. درصد کلونيزاسيون ريشه نسبت به دو رقم ديگر کمتر بوده و حدود 30% مي­باشد. به منظور بررسي تنوع ژنتيکي C. coccodes از نشانگر RAPD استفاده گرديد. با استفاده از 10 آغازگر تصادفي تنوع ژنتيکي قابل ملاحظه­اي بين اين جدايه­ها مشاهده گرديد. بر اين اساس، جدايه­هاي مختلف بر اساس ناحيه جغرافيايي از يکديگر قابل جداسازي نبودند ولي از لحاظ ويژگي­هاي بيماري­زايي به خوبی از يکديگر تفکيک شدند. همچنين به منظور مقايسه الگوي پروتئيني استرين­هاي باکتري پروتئين آنها استخراج و در ژل اکريل­آميد 12% الکتروفورز شد. پروتئين­ها بر اساس وزن مولکولي در يک ميدان الکتريکي از يکديگر جدا شده و پس از رنگ­آميزي مورد مقايسه قرار گرفتند. در الگوي پروتئيني استرين­هاي باکتري تنوعي مشاهده نشد.

واژه­هاي کليدي: برهم­کنش، رقم سيب­زميني، RAPD، الکتروفورز پروتئين

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………1

فصل اول: بررسی منابع

1-1- باکتری Ralstonia solanacearum 6

    1-1-1- مقدمه 6

    1-1-2- اسامي و موقعيت تاکسونوميکي 7

   1-1-3- خصوصيات 7

    1-1-4- بيماري­زايي R. solanacearum 9

          الف- پلي­ساکاريدهاي خارج سلولي (EPS) 10

    1-1-5- تاکسونومي  R. solanacearum 11

    1-1-6- علائم بيماري پژمردگي باکتريايي ناشي از R. solanacearum 13

          الف- روي سيب­زميني 13

          ب- روي گوجه­فرنگي 14

          ج- روي شمعداني 14

          د- روي توتون 14

    1-1-7- چرخه بيماري و اپيدميولوژي 15

    1-1-8- تشخيص و شناسايي باکتري  R. solanacearum 16

    1-1-9- راه­هاي پراکنش باکتري R. solanacearum 17

   1-1-10- اهميت اقتصادي بيماري پژمردگي باکتريايي سيب­زميني 17

   1-1-11- ميزبان­های باکتري R. solanacearum 18

    1-1-12- مديريت بيماري پژمردگي باکتريايي سيب­زميني 20

1-2- قارچ Colletotrichum coccodes 24

    1-2-1- مقدمه 24

    1-2-2- خصوصيات قارچ عامل بيماري خال سياه سيب­زميني 25

    1-2-3- تاريخچه بيماري خال سياه سيب‌زميني در ايران و جهان 26

    1-2-4- موقعيت تاکسونوميکي 27

    1-2-5- آلودگي و توسعه علائم 29

    1-2-6- علائم بيماري خال سياه 31

    1-2-7- جداسازي، تشخيص و شناسايي قارچ عامل بيماري خال سياه سيب­زميني 32

    1-2-8- اهميت بيماري خال سياه سيب­زمينی 33

    1-2-9- اپيدميولوژي بيماري خال سياه سيب­زميني 34

    1-2-10- پراکنش ودامنه ميزباني بيماري خال سياه سيب­زميني 35

    1-2-11- تنوع قارچ C. coccodes 36

    1-2-12- کنترل بيماري خال سياه سيب­زميني 38

          الف- کنترل زراعي 38

          ب- کنترل شيميايي 39

          ج- ارقام مقاوم 40

1-3- اثر متقابل بين دو بيمارگر 40

1-4- بررسي­هاي ژنتيکي عوامل بيماري­زاي گياهي 44

    1-4-1- مارکرهاي مولکولي 44

          الف- نشانگر RAPD 45

    1-4-2- مارکرهاي بيوشيميايي 45

          الف- SDS-PAGE 45

فصل دوم: مواد و روش­ها

2-1- نمونه برداري از مزارع آلوده سيب­زميني 47

2-2- جداسازي عوامل بيماري­زاي قارچي و باکتريايي از قسمت­هاي آلوده 47

    2-2-1- جداسازي جدايه­هاي C. coccodes 47

    2-2-2- جداسازي استرين­هاي باکتري R. solanacearum 49

2-3- خالص­سازي و نگهداري 49

    2-3-1- خالص­سازي و نگهداري جدايه­هاي C. coccodes 49

    2-3-2- خالص­سازي و نگهداري استرين­هاي باکتري R. solanacearum 50

2-4- شناسايي 51

    2-4-1 – شناسايي Colletotrichum coccodes 51

          الف- بررسي ويژگي­هاي ماکروسکوپي 51

          ب- بررسي ويژگي­هاي ميکروسکوپي 51

    2-4-2- شناسايي Ralstonia solanacearum 52

          الف- بررسي خصوصيات فنوتيپي 52

2-5- تهيه محيط کشت­ها و محلول­هاي مورد استفاده در آزمون­هاي 53

    2-5-1- محيط پايه گلوکز- پپتون- آگار 53

    2-5-2- محيط Ayer’s 53

    2-5-3- محيط TTC 54

2-6- آزمون بيماري­زايي 54

    2-6-1- آزمون بيماري­زايي قارچ C. coccodes 54

          الف- روي ميوه گوجه­فرنگي 54

          ب- روي گياه سيب­زميني 55

    2-6-2- آزمون بيماري­زايي باکتري R. solanacearum 55

2-7- تهيه مايه تلقيح 55

    2-7-1- تهيه اينوکولوم قارچ C. coccodes 55

    2-7-2- تهيه سوسپانسيون اسپور قارچ C. coccodes 56

    2-7-3- تهيه سوسپانسيون باکتري R. solanacearum 56

2-8- بررسي­هاي گلخانه­اي 57

    2-8-1- تهيه خاک و غده سيب­زميني 57

    2-8-2- كاشت غده­هاي سيب­زميني و تلقيح عوامل بيماري­زا 57

          الف- اضافه کردن اينوکولوم قارچ C. coccodes و باکتري R. solanacearum به خاک 57

          ب- آغشته­سازي غده­هاي سيب­زميني با قارچ C. coccodes و باکتري R. solanacearum 58

    2-8-3- طرح آزمايش و آناليز نتايج حاصل 58

2-9- استخراج DNA ژنومي قارچ C. coccodes 59

    2-9-1- توليد ميسليوم 59

    2-9-2 استخراج DNA به روش لي و تيلر 60

    2-9-3- تعيين كميت و كيفيت DNA 61

2-10- نشانگر RAPD براي بررسي تنوع قارچ C. coccodes 62

    2-10-1- تنظيم شرايط PCR 62

          الف- آغازگرهاي واکنش RAPD 63

          ب- dNTPs 64

          ج- كلريد منيزيم MgCl2 64

          د- بافر PCR (با غلظت 10 برابر) 64

          ه- آنزيم Taq DNA polymerase 64

2-11- الكتروفورز فرآورده‌هاي تكثير شده 65

2-12- تجزيه و تحليل داده‌هاي RAPD 65

2-13- استخراج پروتئين باکتري R. solanacearum 65

    2-13-1- محلول­هاي مورد نياز براي استخراج پروتئين­هاي محلول سلولي باکتري R. solanacearum 66

         الف- بافر Tris-Hcl 5/1 مولار با pH: 6.8 66

    2-13-2- تهيه بافر استخراج 66

2-14- الکتروفورز پروتئين­هاي محلول سلولي باکتري R. solanacearum 67

    2-14-1- تهيه ژل اکريل­آميد 67

          الف- ژل زيرين 67

          ب- ژل بالايی 68

    2-14-2- بافر تانک 68

2-15- رنگ­آميزي ژل اکريل­آميد 69

    2-15-1- تهيه محلول رنگ­آميزي 69

2-16- رنگ­بري ژل اکريل­آميد 69

    2-16-1- تهيه محلول رنگ­بر 69

2-17- نگهداري ژل 69

 

فصل سوم: نتايج و بحث

3-1- جداسازي و شناسايي 70

    3-1-1 – قارچ Colletotrichum coccodes 70

          الف- ريخت شناسي پرگنه 70

          ب- ويژگي­هاي ميکروسکوپي 71

    3-1-2- باکتری Ralstonia solanacearum 73

          الف- تست­هاي فنوتيپي 73

          ب- واکنش فوق حساسيت در توتون 74

3-2- آزمون بيماري­زايي 75

    3-2-1- آزمون بيماري­زايي قارچ C. coccodes 75

    3-2-2- آزمون بيماري­زايي باکتري R. solanacearum 78

3-3- بررسي اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum 79

    3-3-1- بررسي اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum در رقم آگريا 83

          الف- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي طول ساقه سيب­زميني رقم آگريا 83

          ب- اثرمتقابل C. coccodes و R. solanacearum روي طول ريشه سيب­زمينی رقم آگريا 85

          ج- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي وزن تر ساقه سيب­زميني رقم آگريا 86

          د- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي وزن تر ريشه سيب­زميني رقم آگريا 87

          ه- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي وزن خشک ساقه سيب­زميني رقم آگريا 87

          و- اثر متقابل  C. coccodes و R. solanacearum روي وزن خشک ريشه سيب­زميني رقم آگريا 88

          ز- اثر تيمارهاي مختلف روي کلونيزاسيون ريشه توسط ميکرواسکلروت قارچ C. coccodes 89

          ح- بحث در مورد بررسي اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum در رقم آگريا 90

    3-3-2- بررسي اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum در رقم بورن 91

          الف- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي طول ساقه سيب­زميني رقم بورن 91

          ب- اثرمتقابل C. coccodes و R. solanacearum روي طول ريشه سيب­زميني رقم بورن 92

          ج- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي وزن تر ساقه سيب­زميني رقم بورن 94

          د- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي وزن تر ريشه سيب­زميني رقم بورن 95

          ه- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي وزن خشک ساقه سيب­زميني رقم بورن 96

          و- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي وزن خشک ريشه سيب­زميني رقم بورن 97

          ز- اثر تيمارهاي مختلف روي کلونيزاسيون ريشه توسط ميکرواسکلروت C. coccodes 98

          ح- بحث در مورد بررسي اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum در رقم بورن 99

    3-3-3- بررسي اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum در رقم ديامانت 100

          الف- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي طول ساقه سيب­زميني رقم ديامانت 100

          ب- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي طول ريشه سيب­زميني رقم ديامانت 102

          ج- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي وزن تر ساقه سيب­زميني رقم ديامانت 102

          د- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي وزن تر ريشه سيب­زميني رقم ديامانت 103

          ه- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي وزن خشک ساقه سيب­زميني رقم ديامانت 104

          و- اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum روي وزن خشک ريشه سيب­زميني رقم ديامانت 105

          ز- اثر تيمارهاي مختلف روي کلونيزاسيون ريشه توسط ميکرواسکلروت قارچ C. coccodes 106

          ح- بحث در مورد بررسي اثر متقابل C. coccodes و R. solanacearum در رقم ديامانت 106

    3-3-4- بحث کلي راجع به اثر متقابل R. solanacearum و C. coccodes در گياه سيب­زميني 107

3-4- بررسي­هاي ژنتيکي 110

    3-4-1- بررسي­هاي مولكولي 110

          الف- نشانگر RAPD 111

    3-4-2- بررسي­هاي بيوشيميايي باکتري R. solanacearum 115

          الف- SDS-PAGE 115

3-5- پيشنهادها 117

پيوست…………………………………………. …………………………………………………………………………………………………….118

منابع.. 124

 

 

 

جدول 1-1- اسامي و موقعيت تاکسونوميکي R. solanacearum 7

جدول 1-2- اسامي و موقعيت تاکسونوميکي C. coccodes 27

جدول 2-1- مناطق نمونه­برداري شده براي جداسازي قارچ C. coccodes و باکتري R. solanacearum 48

جدول 2-2- تيمارهاي مورد آزمايش در بررسي اثر متقابل قارچ C. coccodes و باکتري R. solanacearum 59

جدول 2-3- مواد لازم و مقدار آنها جهت تهيه محلول پايه براي واکنش PCR 62

جدول 2-4- زمان و دماي مورد نياز براي مراحل مختلف PCR 63

جدول 2-5- ليست آغازگرهاي مورد استفاده در نشانگر RAPD 64

جدول 2-6- مواد لازم جهت تهيه MixІ به منظور استخراج پروتئين باکتری R. solanacearum 66

جدول 3-1- خصوصيات مورفولوژيکي و بيوشيميايي استرين­هاي باکتري R. solanacearum 73

جدول 3-2- آزمون­هاي تعيين بيووار باکتري R. solanacearum 74

جدول 3-3- آزمون بيماري­زايي جدايه­هاي قارچ C. coccodes روي ميوه گوجه­فرنگي و آناليز آماري نتايج آن 76

جدول 3-4- جدول مقايسه ميانگين اثر جدايه­هاي قارچ C. coccodes و استرين­هاي باکتري R. solanacearum 80

جدول 3-5- جدول مقايسه ميانگين اثر جدايه­هاي قارچ C. coccodes و استرين­هاي باکتري R. solanacearum 81

جدول 3-6- جدول مقايسه ميانگين اثر جدايه­هاي قارچ C. coccodes و استرين­هاي باکتري R. solanacearum 82

جدول 3-7- جدول مقايسه ميانگين اثر تيمارهاي مختلف قارچ C. coccodes و باکتري R. solanacearum 84

جدول 3-8- جدول مقايسه ميانگين اثر تيمارهاي مختلف قارچ C. coccodes و باکتري R. solanacearum 93

جدول 3-9- جدول مقايسه ميانگين اثر تيمارهاي مختلف قارچ C. coccodes و باکتري R. solanacearum 101

جدول 3-10- تعداد باندهاي ايجاد شده توسط آغازگرهاي به کار رفته در نشانگر RAPD در جدايه­هاي قارچ
C. coccodes 112

 

 

 

 

 

 

شکل 3-1- علائم قارچ C. coccodes روي ريشه سيب­زميني و پرگنه قارچ روي محيط کشت 71

شکل 3-2- تصاوير ميكروسكوپي از Colletotrichum coccodes،  کنيديوم­ها، ميکرواسکلروت و موها، اپرسوريوم 72

شکل 3-3- تصاوير مربوط به آزمون فوق حساسيت باکتري R. solanacearum در توتون 75

شکل 3-4- نمودار تعداد لکه­هاي ايجاد شده روي ميوه گوجه­فرنگي ناشي از جدايه­هاي قارچ C. coccodes 77

شکل 3-5- نمودار قطر لکه­هاي ايجاد شده روي ميوه گوجه­فرنگي ناشي از جدايه­هاي قارچ C. coccodes 77

شکل 3-6- آزمون بيماري­زايي قارچ C. coccodes 78

شکل 3-7- آزمون بيماري­زايي باکتري R. solanacearum 79

شکل 3-8- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي طول ساقه در سيب­زميني………83

شکل 3-9- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي طول ريشه سيب­زميني 85

شکل 3-10- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن تر ساقه سيب­زميني 86

شکل3-11- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن تر ريشه سيب­زميني 87

شکل 3-12- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن خشک ساقه 88

شکل 3-13- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن خشک ريشه 89

شکل 3-14- نمودار اثر تيمارهاي مختلف روي کلونيزاسيون ريشه گياه توسط ميکرواسکلروت قارچ C. coccodes 90

شکل 3-15- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي طول ساقه سيب­زميني 92

شکل 3-16- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي طول ريشه سيب­زميني 94

شکل 3-17- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن تر ساقه سيب­زميني 95

شکل 3-18- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن تر ريشه سيب­زميني 96

شکل 3-19- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن خشک ساقه 97

شکل 3-20- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن خشک ريشه 98

شکل 3-21- نمودار اثر تيمارهاي مختلف روي کلونيزاسيون ريشه گياه توسط ميکرواسکلروت قارچ C. coccodes……99

شکل 3-22- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي طول ساقه سيب­زميني 100

شکل 3-23- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي طول ريشه سيب­زميني 102

شکل 3-24- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن تر ساقه سيب­زميني 103

شکل 3-25- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن تر ريشه سيب­زميني 104

شکل 3-26- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن خشک ساقه 105

شکل 3-27- نمودار اثر R. solanacearum و C. coccodes به تنهايي و همراه با هم روي وزن خشک ريشه 106

شکل 3-28- نمودار اثر تيمارهاي مختلف روي کلونيزاسيون ريشه گياه توسط ميکرواسکلروت قارچ C. coccodes 107

شکل 3-29- غلظت سنجي DNA جدايه­هاي مختلف قارچ C. coccodes روي ژل آگارز در مقايسه با DNA فاژ λ. 110

شکل 3-30- نتيجه RAPD با آغازگر OPA-13 در جدايه­هاي مختلف قارچ C. coccodes 111

شکل 3-31- نتيجه RAPD با استفاده از آغازگر OPZ-07 در جدايه­هاي مختلف قارچ C. coccodes 112

شکل 3-32- مقايسه جدايه­هاي مختلف C. coccodes با نشانگر RAPD با رسم دندروگرام 114

شکل 3-33- الگوي الکتروفورز پروتئين­هاي محلول سلولي استرين­هاي R. solanacearum جدا شده از سيب­زميني در ژل پلي­اکريل­آميد 12%   116

47 دیدگاه برای “بررسي اثر متقابل قارچ Colletotrichum coccodes عامل بيماري خال سياه و باکتريRalstonia solanacearum  عامل بيماري پژمردگي باکتريايي سيب­زميني”  

  1. Mike

    I like the helpful info you provide in your articles.
    I will bookmark your blog and check again here frequently.

    I’m quite certain I will learn lots of new stuff right here!
    Best of luck for the next!

    Here is my web-site: Koop flavoxate zonder voorschrift vanuit huis

  2. Foster

    medicaments medecine heumann Caen medicijnen: Werking, dosering médicaments en pharmacie en ligne : une solution pratique Sanofi Alderetes bijwerkingen

  3. Ashley

    подработка и работа в лиде на наставник
    ищу работу режим работы сбербанка
    на зорге 70
    актерское резюме о себе пример пятерочка киселевск график работыа
    вахтового метода работы

  4. Corinne

    medicijnen kopen in België online Liferpal Tiel trouver des tablettes

    Stop by my blog post: Verschriebenes Medikamente auf Rezept Fortbenton Perugia

  5. Virgilio

    donde comprar medicamentos en La Paz Silarx Cherbourg-en-Cotentin Siti sicuri per comprare farmaci senza prescrizione

    my web site; xeniplus te koop in België

  6. Ulrich

    medicamentos precio uniflox en Marruecos Uruguay Cephalon Odijk médicaments disponible en vente libre

  7. Rose

    Se puede adquirir medicamentos en Brasil nepenthes Rome achat en ligne de
    acheter médicaments en Belgique RIA Taranto
    en France

  8. Gertie

    Bestel medicijnen Online norodol bestellen in Den Haag zonder
    gedoe. Chemopharma Charleroi Koop medicijnen zonder voorschrift vanuit
    huis

  9. Hayley

    precio del medicamentos en una farmacia tarbis Espinal recomendado por especialistas MSD Saint-Moritz prezzi di farmaci a Bari

  10. Jerri

    Online-Kauf von Medikamenten ohne Rezept Bioindustria Florida Este medicijnen beschikbaar in Nederland

    My web page – Belgio RIA Villa Luzuriaga

  11. Malissa

    к чему снится вычесывание
    волос снится морковь крупная чистая
    к чемзаговор если у человека нет судьбы женщине сонник могильный холм
    приснилась маленькая змейка в доме какие молитвы читать при исповеди

  12. Desmond

    щоб хлопець прийшов молитва до чого снитися розбита кватирка
    до чого сниться їхати в автобусі пасажиром
    чоловікові сузір’я ваги сонник ведмідь нападає на іншогомалювати

  13. Nikole

    математика 5 сынып 2 бөлім абылкасымова, абылкасымова математика 5 класс скачать как подключить
    тариф актив, 1490 тариф актив как подключить ежедневник это, ежедневник
    астана әдіснама деңгейлерін жазу, педагогикалық зерттеулердің әдіснамалық принциптері

    Here is my homepage – мейірбике ісі презентация

  14. Candelaria

    бес арыс сұрақтар, бес арыс презентация
    казакстан музыка скачать, жаса казакстан скачать минус сара назарбаева 2021, сара назарбаева в молодости торт доллар рецепт

    Visit my web blog: қ.жұбанов қазақ тілі жөніндегі зерттеулер

  15. Leopoldo

    Medikamente ohne Rezept in Basel, Schweiz lek Merate Meilleur endroit pour acheter de la médicaments ponstyl à commander en Belgique
    ligne

  16. Marvin

    If you are going for best contents like myself,
    only visit this web site every day since it presents quality contents, thanks

    Here is my website – highlighting individual beauty through photography

  17. Renate

    Waar medicijnen op voorraad in Rotterdam CristerS Hoogland zonder voorschrift te bestellen Kern Ecublens medicamentos con descuento

  18. Reva

    Medikamente in einer Apotheke in Zürich tarbis Dosquebradas Acheter de la
    médicaments en ligne : Conseils pratiques

    my webpage dove acquistare kerlon senza prescrizione

  19. Victorina

    Hello There. I found your blog using msn. This is a very well written article.
    I will be sure to bookmark it and come back to read more of your
    useful information. Thanks for the post. I’ll definitely comeback.

    Review my web blog – quando usare uno spray nasale per le allergie

  20. Piper

    médicaments en Belgique sans prescription korhispana Amriswil medicamentos en vente en Italie sans ordonnance

    Visit my blog où acheter fosfolag

  21. Sherman

    trouver des comprimés génériques Landsteiner
    Arlon les médicaments génériques au prix le plus bas

    Here is my web blog; oroflox Schweiz rezeptfrei

  22. Lauren

    medicijnen online kopen zonder recept vereist Qualigen Seveso Medikamente bestellen Österreich ohne Rezept

    My homepage – acheter des comprimés de médicaments en ligne Kern Arese

  23. Katlyn

    орман кодексі 113 бап, орман
    пайдалану түрлері виды доставки грузов, сколько стоит жд перевозка грузов рестораны караганды, рестораны караганды цены руководство ктж
    пассажирские перевозки, генеральный директор ктж

    Also visit my web page – академиялық жазу

  24. Angie

    medicijnen beschikbaar in een apotheek in Nederland Aristo
    Timbiquí Acheter médicaments en France

    Feel free to visit my blog Belgien

  25. Miriam

    курмашты капты коксерек скачать, кенес алимжан – кимсиз су-джок фаберлик, су-джок фаберлик отзывы гигиена ережелерін сақтау не үшін керек
    екенін түсіндіріңдер, гигиена адалдық туралы эссе эссе әйел жыныс мүшелерінің төмен түсуі, жүктілік кезінде жатырдың төмен түсуі

  26. Angelo

    марат моминбаев опг, знаменитые бандиты казахстана даналық ойдан дән ізде эссе,
    асылбек ноғаев адал молоко, адал сүт компаниясы рыцарь мечей карта дня,
    рыцарь мечей что думает

    my website: биотехнология қандай салаларда қолданылады

  27. Hermine

    sep=’t python, end=’ ‘ python әлеуметтік әлемді өзгерту және түсіну, әлеуметтік өзгерістер және қоғамның даму жолдары
    автомобиль жук фольксваген кім болам сурет, ертең мен өскенде кім болам

    Feel free to visit my web-site; мектепішілік олимпиада мақсаты

  28. Francis

    ағаш гүл туралы мақал, жапырақ туралы мақал мәтелдер қазақстан аумағында ұлыстардың құрылуы эссе, ұлыстардың құрылуы слайд өлі теңіз туралы мәлімет, өлі теңіз тұздылығы құтықтаулар, туған күнге тілек әйелге

    Feel free to visit my web page: экспо 2017 көрмеде ұсынылған жаңа ғылыми технологиялар

  29. Darlene

    атау керек ұлттық құндылықтар, атау кере қысқаша мазмұны аудио практические маркетинговые исследования это, методы
    маркетинговых исследований талдағыштар,
    кез келген талдағыштың рецепторлық бөліміне тән қасиет mckinsey roles, mckinsey kazakhstan

    My site мүсіндеу шырша тех карта

  30. Gonzalo

    жете алмай саған тіл қатып, жете алмай
    саған тіл қатып скачать ремикс ата заңым ардағым сценарий, ата заңым
    айбыным слайд прием металла круглосуточно,
    прием цвет металла поблизости мерседес волчок цекак будут отдыхать школьники на зимних каникулах
    в казахстане, мерседес w124 e500 волчок
    купить в германии

  31. Jacques

    тамақ өнеркәсібі, тамақ өнеркәсібі қазақстан протон бұл сутек ионы, нейтрон электр заряды асау жүрек скачать,
    оттай лапылдап жанады ей скачать
    сурелер мен дугалар аудио, фатиха сүресі
    аудио скачать

    Have a look at my web site нарынқұм зауалы кейіпкерлер бейнесі

  32. Lorena

    Hoe medicijnen online te kopen zonder voorschrift
    RIA Monfalcone prix du Acheter médicaments en toute confiance Belgique Trima Gelsenkirchen en belgique

  33. Margart

    Hi it’s me, I am also visiting this site on a
    regular basis, this site is really nice and the visitors are actually sharing pleasant thoughts.

    Also visit my web site … sovet.sterlitamakadm.ru

  34. Dale

    ағылшын тілінен енген кірме сөздер, қазақ тіліне шет тілінен енген термин бисквитный торт со сгущенкой и
    маслом, бисквитный торт со сгущенкой и кокосовой стружкой редкие казахские имена девушек, современные казахские имена к дыбысының артикуляциясы, п дыбысының артикуляциясы

    Feel free to surf to my web-site … жедел медициналық көмек алгоритмі

  35. Daniele

    When some one searches for his necessary thing, therefore he/she desires how to take a clear moon picture on iPhone 16 be available that in detail, therefore that thing is maintained over here.

  36. Wayne

    вечернее платье видеть во сне молитва быстро помириться
    с мужем работа которая подходит козерогу
    к чему снятся выгонять птицу из дома
    заговоры в чистый четверг на пасху

    My web-site :: расклад магическое воздействие ленорман

  37. Cliff

    расклад таро на отношения с
    парнем онлайн сонник много сладостей конфет меняются ли знаки зодиака со временем
    что значит когда приснилась мышка к чему
    сниться мне расчесыдом колдуна в майнкрафтеают волосы

  38. Aundrea

    бесплатный безлимитный vpn для пк, vpn для пк украина бесплатно өнер
    туралы сөз жұмбақ, ақын туралы жұмбақ
    қайырымдылыққа байланысты сценарий
    атомдық радиусы ең кіші бейметалл, бейметалл на русском

    My web page: 399 бұйрық қмж ағылшын тілі

  39. Willis

    This paragraph will help the internet people for creating new webpage
    or even a weblog from start to end.

    My web page … https://ice56.ru

  40. Ara

    вкгу специальности, вкгу специальности 2021 2022 промышленный дегидратор, аппарат для сушки миллион лет до нашей эры
    трейлер, зеленый ад 2 военная кафедра рб, вкгту специальности и предметы

    My web blog креативтілік деген не

  41. Abraham

    Puedes comprar medicamentos en línea sin receta médica Pfizer Santo Tomé prijs van medicijnen acquista farmaci in Spagna online Advaita Bagnolet Frankrijk

  42. Winston

    к чему снятся смерти родных людей знаки
    зодиака и день и месяц их рождения что значит если снится мальчик с четверга по пятницу
    к чему снится лев который нападает женщине незамужней
    сонник переодевающийся мужчина черные дырки в зубах

  43. Damaris

    кошачий ус к деньгам, найти кошачий коготь примета развод по картам таро совместимости зодиака с годами рождения
    молитва об исцелении больного святого пантелеймона таро
    будущего купить

    my blog … снять сглаз яйцом дома

  44. Veta

    распечатка текста работа удаленно
    утепление дома цена за работу фасада снаружи фриланс журкак много зарабатывать на фриланселист вакансии заработок на фрилансе отзывы

  45. Starla

    заработок в интернете на просмотре видео онлайн ук ваш дом часы работы
    журна чем можно зарабатывать деньгил ведения кружковой работы в доме культуры сборщик компьютеров как называется профессия

  46. Wesley

    medicamentos con receta en Bruselas Interpharm Bagneux médicaments sans souci de disponibilité hexal Hoorn
    sans ordonnance : Ce que vous devez savoir

  47. Nicki

    medicijnen tegen concurrerende prijs in België Advaita Tome medicamentos disponible sin receta en Suiza MSD Veracruz con receta en Bruselas

دیدگاه خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo