بررسی و امکان سنجی پیاده سازی مدیریت دانش در دیوان محاسبات کشور

-1- مقدمه

امروزه تاكيد زيادي بر دانش به عنوان يكي از عوامل موفقيت سازماني و رقابت پذيري مي شود، وقتي كه افراد سازمان استعفا مي دهند يا به هرعلتي سازمان را ترك مي كنند، موفقيت سازماني كاهش مي يابد. در نتيجه سازمان ها كوشش مي كنند دانش را به طور موثرتر و كاراتر مديريت كنند تا عملكردشان را ارتقا دهند.(صلواتی و حق نظر، 1388)

دانش و قابليت هاي سازماني اشكالي از دارايي هاي استراتژيك هستند كه اهداف بلند مدت سازمان را از حيث رقابتي و اقتضائات محيطي ارتقاء داده و در محيط هاي پويا كاربرد استراتژيك دارند. تبديل دانش ذهني(ضمني) به دانش ثبت شده رسمي (صريح) یکی از اهداف كليدي مديريت دانش است كه باعث كاهش ريسك از دست رفتن دانش با ارزش سازمان به واسطه افت كاركنان و كاهش خطر از دست دادن حافظه سازمان به هنگام تعديل نيروي انساني مي شود. (لوپز[1]، 2005).

مديريت دانش به دنبال ايجاد و توسعه دارايي هاي دانشي سازمان است و با شناسايي، خلق، كاربرد و تسهيم دانش مرتبط است (ساعدی 1388 ،2). مديريت دانش به تلاش هايي اشاره دارد که به طور نظام مند براي يافتن، خلق، قابل دسترس كردن، كاربرد و سرمايه هاي نامشهود سازمان، تقويت فرهنگ يادگيري مستمر، و تسهيم دانش در سازمان انجام مي شوند. مديريت دانش فرايندي پيچيده است كه پياده سازي آن يك شبه انجام نمي شود. اجرا و كاربرد مؤثر مديريت دانش به دركي دقيق و شفاف از عواملي نياز دارد كه بر فرآيند مديريت دانش تأثير مي گذارند(رهنورد و محمدی 1388، 3). هرچند اين عوامل در ادبيات مديريت دانش بيشتر به «توانمندساز» معروفند، واژه هاي ديگري همچون زيرساخت، شروط لازم، زمينه، فاكتورهاي تأثيرگذار، و آمادگي نيز براي توصيف آنها به كار مي رود( شامي، 1388). زيرساخت هاي مديريت دانش شامل اجزا و عواملي است كه وجود آنها براي بهبود فعاليت هاي مديريت دانش در سازمان ضروري است.(رهنورد و محمدی 1388، 3). همه سازمان ها به خودي خود و به يك اندازه، براي اجراي موفقيت آميز مديريت دانش آمادگي ندارند(علوی، 2001 ). بنابراين كليد درك موفقيت و شكست مديريت دانش در سازمان، شناخت و ايجاد شرايط و بستر مناسب براي اجراي مؤثر فرآيندهاي مديريت دانش است(رهنورد و محمدی 1388،3).

مهم ترين عوامل زمينه اي سازمان هاي دانش محور، ساختار، فرهنگ و فناوری اطلاعات مي باشند. موفقيت هر سازمان در اجراي هر استراتژي از جمله مديريت دانش، تا حدود زيادي به حمايت و پشتيباني فرهنگ سازماني از آن استراتژي بستگي دارد. تلاش سازمان ها براي تبديل شدن به سازمان دانش محور درصورتي موفقيت آميز خواهد بود كه ويژگي هاي فرهنگي مورد نياز براي اجراي مديريت دانش در سازمان وجود داشته باشد. فناوري اطلاعات نیز نقش مهمي را در پياده سازي مديريت دانش ايفا مي كند. شايد از مهم ترين عوامل موثر، گسترش زيرساخت هاي مناسب فناوري هاي اطلاعاتي و ساختار سازماني باشند(صلواتی و حق نظر ،1388).

زیرساخت های دانش از قبیل فناوری، ساختار و فرهنگ پیش زمینه فعالیت های فرآیندی دانش یعنی کسب، تبدیل، بکارگیری و نگهداری دانش هستند.( گلد[2] و دیگران ،2001).

پیاده سازی مدیریت دانش در هر سازمان مستلزم وجود زمینه هایی است که این زمینه ها اعم از اینکه فنی یا علمی باشند، بایستی بوجود آیند. زمینه های فنی را می توان مانند رایانه و شبکه های ارتباطی و زمینه های علمی را مثل فرآیند جمع آوری و ذخیره دانش مورد نیاز سازمان در نظر گرفت. بهرحال بررسی و مطالعه این زمینه ها جهت ایجاد سیستم مدیریت دانش و ضرورت تشکیل و ایجاد مدیریت دانش گام نخست محسوب می شود. ضرورت استفاده از آنها و در واقع استفاده از پیشرفت ها در بسترهای مختلف علوم از جمله مدیریت دانش، از مهمترین ضرورت های توسعه و پیشرفت یک جامعه و سازمان های آن محسوب   می شود. (ابزری و کرمانی القریشی،1384)

مدیریت دانش تنها یک مُد زود گذر مدیریتی نبوده است و مرحله مُد بودن خود را پشت سر گذاشته و زمان آن رسیده که استقرار یابد. اکنون مناسب ترین فرصت برای توجه جدی به مدیریت دانش در بخش های دولتی است(حسن زاده 1386،37 ).

از اینرو پیاده سازی مدیریت دانش در دیوان محاسبات کشور نه تنها امری لازم بلکه ضروری می باشد که عدم توجه به آن موجب از دست دادن سرمایه های دانشی سازمان خواهد شد.

[1] Lopez

[2] Gold