%34تخفیف

نقش هورمون ها در تحمل به تنش خشکی آخرفصل برخی از ژنوتیپ های گیاه جو The role of plant hormones in the terminal drought tolerance of somebarely (Hurdeum.Vulgar L.)genotypes

تعداد156صفحه در فایل word

گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات

نقش هورمون ها در تحمل به تنش خشکی آخرفصل برخی از ژنوتیپ های گیاه جو

The role of plant hormones in the terminal drought tolerance of somebarely (Hurdeum.Vulgar L.)genotypes

چکیده

خشکی یکی از محدودیت های اصلی و از مهمترین تنش های محیطی است که رشد گیاهان و عملکرد محصولات را کاهش می دهد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه جو آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 90-1389در گلخانه پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی کرج به اجرا درآمد. در این آزمایش از 4 تیمار تنش 75%، 50%، 30%، 10% رطوبت زراعی و 6 رقم و لاین متحمل، نیمه متحمل و حساس جواستفاده شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر ژنوتیپ و تنش و اثر متقابل ژنوتیپ در تنش برای کلیه صفات مرفولوژیک، عملکرد و اجزاء عملکرد، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی اندازه گیری شده در سطح یک درصد معنی دار شد. افزایش تنش منجر به کاهش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد و رقم مقاوم یوسف و لاین 67، کاهش معنی دار کمترینسبت به سایر ارقام نشان دادندو همچنین از سطح برگ بالاتری برخوردار بود.ارقام مقاوم از هدایت روزنه ای بالاتر و نشت الکترولیتی کمتری برخوردار بودند.میزان سبزینگی در کلیه ارقام با افزایش تنش افزایش یافت و در تنش شدید 10% کاهش معنی داری یافت. تنش خشکی محتوای رطوبت نسبی و پتانسیل آب کل برگ را کاهش داد، که کمترین کاهش مربوط به ژنوتیپ مقاوم به خشکی و بیشترین کاهش مربوط به رقم حساس به خشکی بود. پتانسیل اسمزی در همه ژنوتیپ ها با افزایش سطح تنش، کاهش معنی داری را نشان داد که در ژنوتیپ یوسف و لاین 64 این کاهش بیشتر، که به دلیل افزایش غلظت متابولیت ها بود. قند محلول کل، پرولین، نشاسته و پتاسیم در رقم مقاوم بیشتر بود، همچنین هورمون آبسیزیک اسید(ABA) نیز با افزایش سطح تنش خشکی در تمام ژنوتیپ ها افزایش یافت که این افزایش در رقم مقاوم یوسف بیشتر بود و در ژنوتیپ حساس موراکو کمتر بود.همچنین میزان هورمون(IAA) و جیبرلین نیز با افزایش سطح تنش کاهش یافت. نتایج تجزیه خوشه ای تمام صفات اندازه گیری شده نشان داد که رقم یوسف و لاین 67 مقاوم و رقم موراکو حساس به تنش خشکی است.

کلمات کلیدی:ارقام جو، تنش خشکی، هورمون های گیاهی، متابولیت ها، روابط آبی، صفات فیزیولوژیک

دسته: فنی و مهندسی, کشاورزی و منابع طبیعی برچسب: تنش خشکی, روابط آبی, صفات فیزیولوژیک., کلمات کلیدی:ارقام جو, متابولیت ها, هورمون های گیاهی

توضیحات

فهرست مطالب

عنوان	صفحه
فصل اول: مقدمه
مقدمه…………….…………………………………………………….	2
اهداف تحقیق…………………………………………………………….	4
فصل دوم: کلیات و بررسی
2-1- تعریف تنش………….…………………………………………….	6
2-2- تنش خشکی………………………………………………………..	6
2-2-1- اثرات تنش خشکی روی گیاهان….……..………..………..………….	7
2-2-2- پاسخ های مورفولوژیکی وفیزیولوژیکی .………………………………..	7
2-2-3- اثر تنش خشکی بر واکنش های متابولیکی گیاه.…..………………………..	8
2-2-4-صدمات بیوشیمیایی .…….……………………………………….	10
2-2-5- تنش خشکی و رقابت اندامها برای جذب آب …………………………….…	11
2-3- مکانیسم های مقابله با خشکی …….…………………………………….	11
2-3-1- سازگاری به خشکی….…………………………………………….	11
2-3-1-1- فرار ازخشکی ………………………………………………..	11
2-3-1-2- مقاومت به خشکی ……………………………………………	11
2-3-1-2-1- اجتناب از خشکی….……………………………………….	12
2-3-1-2-2- تحمل به خشکی ..………………………………………….	12
2-3-2- هدایت روزنه ای..…..….……………………………………….	13
2-4- اثر تنش خشکی بر عملکرد گیاه ……………..………………………….	14
2-5- اثر تنش خشکی بر روی فعالیت های هورمونی گیاه ………………………….	15
2-5-1- هورمونABA.………..……………………………………….	17
2-5-2- هورمون اکسین…………………………………………………	20
2-5-3- هورمونجیبرلین……….……………………………………….	22
2-6- کربوهیدرات ها…………….……………………………………….	23
2-7- نشاسته………….………………………………………………	23
2-8- پرولین……….……………………………………………………	24
2-9- خصوصیات گیاه شناسی و ژنتیکی جو …..…..….………………………….	25
2-10- اکولوژی…..…….………………………………………………….	26
2-10-1- نیاز آبی….….……………………………..………………….	27
2-10-2- سطح زیر کشت……………………………………………….	28
2-10-3- سطح زیر کشت در ایران و جهان………………….………………….	28
2-10-4- عملکرد جو در ایران و جهان….…………………………………….	29
فصل سوم: مواد و روش ها
3-1- زمان و محل آزمایش…….……………..…………………………….	31
3-1-1- شرایط گلخانه…………………………………………………….	31
3-2- مواد گیاهی………………………..……………………………….	31
3-3- اجرای طرح و اعمال تنش…….……….……………………………….	31
3-4- صفات مورد اندازه گیری..…………………………………………….	34
3-4-1- صفات مرفولوژیک عملکرد و اجزاء عملکرد..…………………….……..	34
3-4-1-1- سطح برگ ……….…….………….……………………….	34
3-4-1-2- تعداد روزنه…….……………………………………………….	34
3-4-1-3- عملکرد بیولوژیک تک بوته ….………….……………………………..	34
3-4-1-4- عملکرد دانه تک بوته ……………………………………………	34
3-4-1-5- شاخص برداشت………………………………………………….……..	34
3-4-1-6- وزن صد دانه……………………………………………………….…..	34
3-5- صفات فیزیولوژیک……..……………..…………………………….	35
3-5-1- اندازه گیری محتوای نسبی آب برگ(RWC ). …….…………………….	35
3-5-2- اندازه گیری پتانسیل کل آب برگ…………………………………….	35
3-5-3- اندازه گیری پتانسیل اسمزی.…………………………………………	36
3-5-4- اندازه گیری هدایت روزنه ای…..…………………………………….	37
3-5-5- نشت الکترولیتی ……………………………………………..CMS	37
3-6- صفات بیوشیمیایی…………………………………………………….	38
3-6-1- اندازه گیری هورمون های ABA، IAA و جیبرلین….…………………….	38
3-6-2- اندازه گیری پرولین…………….………………………………….	40
3-6-3- اندازه گیری قند محلول کل………………………………………….	40
3-6-4- اندازه گیری نشاسته…………….………………………………..	40
3-6-5- اندازه گیری غلظت یون های سدیم و پتاسیم……….…………………….	41
3-7- تجزیه آماری……………………………………………………….	42
فصل چهارم: نتایج و بحث
4-1- خصوصیات مرفولوژیک، عملکرد و اجزاء عملکرد ………………………….….	44
4-1-1- سطح برگ(LA )………………………………………………….	44
4-1-2- تعداد روزنه……………………………………………………….	45
4-1-3- عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و وزن صد دانه……………….	47
4-2- خصوصیات فیزیولوژیک…..……..…………………………………….	56
4-2-1- محتوای نسبی آب برگ( RWC)…..……..…………………………	56
4-2-2- پتانسیل کل آب برگ.….…………..…………………………….	58
4-2-3- پتانسیل اسمزی………………………………………………….	59
4-2-4- هدایت روزنه ای……….………………………………………….	60
4-2-5- میزان سبزینگی………………………………………………….	61
4-2-6- نشت الکترولیتی غشاء ……………………………………………	63
4-2-7- بررسی همبستگی صفات فیزیولوژیکی ومورفولوژیکی عملکرد و اجزاء عملکرد…….	64
4-3- خصوصیات بیوشیمیایی………………………….…………………….	69
4-3-1- آبسیزیک اسید(ABA).……………….…………………………….	69
4-3-2- ایندول استیک اسید(IAA).………………………………………….	71
4-3-3- جیبرلیک اسید(GA₃)……………………………..……………….	73
4-3-4- قند محلول کل………………………………………………….	75
4-3-5- نشاسته…………………………………………….………….	76
4-3-6- پرولین………………………………………….…………….	77
4-3-7- پتاسیم و سدیم………………………………………………….	79
4-3-8- بررسی همبستگی صفات فیزیولوژی و بیوشیمیایی………………………….	82
4-3-9- تجزیه خوشه ای…………………..…………………………….	88
4-3-10- نتیجه گیری کلی……………………………………………….	89
4-3-11- پیشنهادات…….……………………..……………………….	91
فصل پنجم: فهرست منابع

فهرست جداول

جداول متن	صفحه
جدول2-1 سطح زیر کشت و مقدار تولید جو طی سالهای مختلف در جهان (فائو، 2011)……..	33
جدول 3-1: شرایط محیطی ایجاد شده در گلخانه…………………………………………	35
جدول4-1: تجزیه واریانس صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزاء عملکرد……………………..	62
جدول 4-2: مقایسه میانگین ژنوتیپ ها و سطوح تنش صفات مرفولوژیک، عملکرد و اجزاء عملکرد	63
جدول 4-3: اثر متقابل ژنوتیپ و تیمارصفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزاء عملکرد…………….	64
جدول 4-4: تجزیه واریانس صفات فیزیولوژیک ژنوتیپ های جو……………………………	76
جدول 4-5: مقایسه میانگین ژنوتیپ های جو از نظر خصوصیات فیزیولوژیک مختلف ………….	77
جدول 4-6: اثر متقابل ژنوتیپ و تیمارصفات مختلف فیزیولوژیک …………………………..	78
جدول4-7: ضرایب همبستگی بین صفات فیزیولوژیک، صفات مرفولوژیک، عملکرد واجزاء عملکرد ……………………………………………………………………………..	79
جدول4- 8: تجزیه واریانس صفات بیوشیمیایی مختلف برخی ژنوتیپ های جو………………..	97
جدول 4-9: مقایسه میانگین ژنوتیپ ها و سطوح تنش برخی از ژنوتیپ های جو از نظر صفات بیوشیمیایی…………………………………………………………………………..	98
جدول 4-10: اثر متقابل ژنوتیپ و تیمارصفات مختلف بیوشمیایی……………………………	99
جدول 4-11: تاثیر متقابل ژنوتیپ و تیمارهورمون های گیاهی…………………………….	100
جدول4-12: ضرایب همبستگی بین صفات فیزیولوژیک و صفات بیوشیمیایی…………………	101

فهرست اشکال

عنوان	صفحه
شکل 3-1 نمونه هایی از کشت گلخانه و اعمال تنش ژنوتیپ های جو……………………..	38
شکل 3-2 دستگاه سنجش میزان پتانسیل و تنظیم اسمزی (Osmometer)………………..	42
شکل 3-3 دستگاه سنجش میزان هدایت روزنه ای (Prometer)………………………….	43
شکل 3-4 دستگاه فلیم فتومتری………………………………………………………	49
شکل 4-1- مقایسات میانگین سطح برگ(LA) ژنوتیپ های گیاه جو……………………..	52
شکل 4-2- مقایسات میانگین تعداد روزنه ژنوتیپ های گیاه……………………………..	54
شکل 4-3- نمونه ای از عکس گرفته شده از روزنه ها توسط میکروسکوپالکترونی ………..	55
شکل 4-4- مقایسات میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های گیاه جو…………………………	59
شکل 4-5- مقایسات میانگین عملکرد بیولوژیک دانه ژنوتیپ های گیاه…………………..	60
شکل 4-6- مقایسات میانگین شاخص برداشت ژنوتیپ های گیاه جو……………………..	60
شکل 4-7- مقایسات میانگین وزن صد دانه ژنوتیپ های گیاه …………………………..	61
شکل 4-8- مقایسات میانگین محتوای نسبی آب برگ(RWC) ژنوتیپ های گیاه جو……….	67
شکل 4-9-روند تغییرات پتانسیل کل آب برگ(MPa)، ژنوتیپ های گیاه جو………………	68
شکل 4-10- مقایسات میانگین پتانسیل اسمزی ژنوتیپ های گیاه جو …………………….	70
شکل 4-11- مقایسات میانگین هدایت روزنه ای ژنوتیپ های گیاه جو ……………………	71
شکل 4-12- مقایسات میانگین میزان سبزینگی ژنوتیپ های گیاه جو ……………………	73
شکل 4-13- مقایسات میانگین درصد نشت الکترولیتی ژنوتیپ های گیاه جو……………….	75
شکل4-14- مقایسات میانگین آبسزیک اسید(ABA) ژنوتیپ های گیاه جو………………..	83
شکل 4-15- مقایسات میانگین ایندول استیک اسید(IAA) ژنوتیپ های گیاه جو…………..	85
شکل4-16- مقایسات میانگین جیبرلیک اسید(GA₃) ژنوتیپ های گیاه جو ………………..	87
شکل 4-17- مقایسات میانگین قند محلول کل ژنوتیپ های گیاه جو……………………..	89
شکل4-18- مقایسات میانگین نشاسته ژنوتیپ های گیاه جو……………………………..	90
شکل4-19- مقایسات میانگین پرولین ژنوتیپ های گیاه جو………………………………	92
شکل4-20- مقایسات میانگین پتاسیم(K⁺) ژنوتیپ های گیاه جو ………………………….	95
شکل 4-21- مقایسات میانگین سدیم(Na⁺) ژنوتیپ های گیاه جو…………………….…..	95
شکل4-22- دندوگرام ژنوتیپ های مورد مطالعه با استفاده از صفات مورفولوژی، فیزیولوژی و بیوشیمیایی به روش………………………………………………WARD	102

نقش هورمون ها در تحمل به تنش خشکی آخرفصل برخی از ژنوتیپ های گیاه جو The role of plant hormones in the terminal drought tolerance of somebarely (Hurdeum.Vulgar L.)genotypes

تعداد156صفحه در فایل word

گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات

نقش هورمون ها در تحمل به تنش خشکی آخرفصل برخی از ژنوتیپ های گیاه جو

The role of plant hormones in the terminal drought tolerance of somebarely (Hurdeum.Vulgar L.)genotypes

چکیده

کلمات کلیدی:ارقام جو، تنش خشکی، هورمون های گیاهی، متابولیت ها، روابط آبی، صفات فیزیولوژیک

فهرست مطالب

عنوان

صفحه

فصل اول: مقدمه

مقدمه…………….…………………………………………………….

2

اهداف تحقیق…………………………………………………………….

4

فصل دوم: کلیات و بررسی

2-1- تعریف تنش………….…………………………………………….

6

2-2- تنش خشکی………………………………………………………..

6

2-2-1- اثرات تنش خشکی روی گیاهان….……..………..………..………….

7

2-2-2- پاسخ های مورفولوژیکی وفیزیولوژیکی .………………………………..

7

2-2-3- اثر تنش خشکی بر واکنش های متابولیکی گیاه.…..………………………..

8

2-2-4-صدمات بیوشیمیایی .…….……………………………………….

10

2-2-5- تنش خشکی و رقابت اندامها برای جذب آب …………………………….…

11

2-3- مکانیسم های مقابله با خشکی …….…………………………………….

11

2-3-1- سازگاری به خشکی….…………………………………………….

11

2-3-1-1- فرار ازخشکی ………………………………………………..

11

2-3-1-2- مقاومت به خشکی ……………………………………………

11

2-3-1-2-1- اجتناب از خشکی….……………………………………….

12

2-3-1-2-2- تحمل به خشکی ..………………………………………….

12

2-3-2- هدایت روزنه ای..…..….……………………………………….

13

2-4- اثر تنش خشکی بر عملکرد گیاه ……………..………………………….

14

2-5- اثر تنش خشکی بر روی فعالیت های هورمونی گیاه ………………………….

15

2-5-1- هورمونABA.………..……………………………………….

17

2-5-2- هورمون اکسین…………………………………………………

20

2-5-3- هورمونجیبرلین……….……………………………………….

22

2-6- کربوهیدرات ها…………….……………………………………….

23

2-7- نشاسته………….………………………………………………

23

2-8- پرولین……….……………………………………………………

24

2-9- خصوصیات گیاه شناسی و ژنتیکی جو …..…..….………………………….

25

2-10- اکولوژی…..…….………………………………………………….

26

2-10-1- نیاز آبی….….……………………………..………………….

27

2-10-2- سطح زیر کشت……………………………………………….

28

2-10-3- سطح زیر کشت در ایران و جهان………………….………………….

28

2-10-4- عملکرد جو در ایران و جهان….…………………………………….

29

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1- زمان و محل آزمایش…….……………..…………………………….

31

3-1-1- شرایط گلخانه…………………………………………………….

31

3-2- مواد گیاهی………………………..……………………………….

31

3-3- اجرای طرح و اعمال تنش…….……….……………………………….