پويايي جريان­هاي گازي و کاتيون­هاي بازي خاک در ارتباط با زمين­نماي پيت و ماند يک توده جنگلي راش (مطالعه موردي: جنگل دارابکلا)

تعداد121 صفحه در فایل word

گروه جنگلداري

 کارشناسي ارشد مهندسی منابع طبیعی  _  جنگلداری

پويايي جريان­هاي گازي و کاتيون­هاي بازي خاک در ارتباط با زمين­نماي پيت و ماند يک توده جنگلي راش (مطالعه موردي: جنگل دارابکلا)

چکیده

     میکروتوپوگرافی­های پیت و ماند که در نتیجه­ی ریشه­کن شدن درختان در اکوسیستم­های جنگلی حادث می­شود، بر مشخصه­های پوشش گیاهی (ترکیب و تنوع زیستی)، خاکی و اقلیمی منطقه می­تواند اثرگذار باشد. در اکوسیستم­های جنگلی، دی­اکسیدکربن (CO₂)، نیتروز اکسید (N₂O) و متان (CH₄) از مهم­ترین گازهایی هستند که بین خاک جنگل و اتمسفر تبادل می­شوند و اثرات معنی­داری بر گرم­ شدن جهانی کره زمین می­گذارند. پیش­بینی می­شود در میکروسایت­های پیت و ماند در مقابل مناطقی که فاقد آشفتگی هستند نرخ انتشار این سه گاز متفاوت باشد. مطالعه­ی پیش­رو با هدف بررسی تاٌثیر سنین و موقعیت­های مختلف پیت و ماندها بر مشخصه­های فیزیکوشیمیایی- بیولوژیکی خاک و همچنین پویایی انتشار گازهای گلخانه­ای در مقیاس­ محلی انجام شد. بدین منظور، پارسل­ حفاظت­ شده­ی جنگل راش دارابکلا از توابع شهر ساری مورد توجه قرار گرفت. اثرات برهم­خوردگی زیستی خاک (میکروتوپوگرافی پیت و ماند) بر گسترش گونه­های علفی و زادآوری گونه­های چوبی در جنگل راش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آنست که گونه­های Carex acutiformis L., Sambucus ebulus L., Brachypodium pinnatum L. وL. Cyclamen coum فقط در میکروسایت پیت و ماند مشاهده شدند، در حالی­که Equisetum ramosissimum L. تنها در زیر تاج­پوشش بسته مشاهده شده بود. درصد پوشش گونه­ی Rubus caesius L. در پیت و ماند­ها نسبت به زیر تاج­پوشش بسته افزایش قابل ملاحظه­ای داشت. علاوه بر این،julibrissin Durraz.  Albizia تنها در میکروسایت پیت و ماند مشاهده شدند، در حالی­که Acer cappadocicum B. و Prunus persica L.  گونه­هایی بودند که تنها در زیر تاج­پوشش بسته ثبت شدند. در پژوهش حاضر، چهار درجه سنی (جوان کم­تر از 5 سال، بالغ 10- 5 سال، میانسال 15- 10سال و کهنسال 20-15 سال) و سه موقعیت مختلف پیت و ماند (پیت، ماند و زیرتاج­پوشش بسته) مورد توجه قرار گرفت. در تمام میکروسایت­ها نمونه­های خاک از دو عمق 15- 0 سانتی­متر و 30- 15 سانتی­متر برداشته و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بر این امر دلالت دارد که پدیده­ی بادافتادگی باید به عنوان یک پدیده­ی اثر­گذار بر اکوسیستم­های جنگلی به دلیل اثر گذاری بر مشخصه­های فیزیکی (وزن مخصوص ظاهری، بافت و رطوبت)، شیمیایی (اسیدیته، کربن آلی، نیتروژن کل و مواد مغذی) و بیولوژیکی (تعداد، تراکم کرم­های خاکی و انتشار گازهای گلخانه­ای) مورد توجه قرار گیرد. نتایج نشان داد که ماند­ها به عنوان چاهک جذب نیتروزاکسید (010/0-  میلی­گرم نیتروزاکسید بر مترمربع در روز) و متان (257/0- میلی­گرم متان بر مترمربع در روز) عمل می­کنند و دی­اکسیدکربن کم­تری (095/0 میلی­گرم دی­اکسیدکربن بر مترمربع در روز) نسبت به پیت­ها (207/0 میلی­گرم دی­اکسیدکربن بر مترمربع در روز) و زیر تاج­پوشش بسته (098/0 میلی­گرم دی­اکسیدکربن بر مترمربع در روز ) تولید می­کنند. به این ترتیب نقش پیت و ماند در تخمین دقیق میزان گاز­های گلخانه­ای بسیار حائز اهمیت است.

کلمات کلیدی: دی­اکسیدکربن، متان، نیتروزاکسید، رویشگاه جنگلی راش، درختان ریشه­کن شده